Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Lashtësia e gjuhës shqipe (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=392)
-- Gjuha shqipe, ne themel te gjuheve te vjetra. (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=17275)

(f.221-222) Të gjitha shpjegimet etimologjike që japin historianët dhe gjuhëtarët e tjerë mbi këtë fjalë, ne nuk i llogarisim, sepse analizat e tyre nuk bazohen në fillishmërinë e një toni/fjale, por bazohen në gjuhë të tjera, (sipas tyre) të vjetra këto, e tek të cilat ajo fjalë që marrin ata është gjithashtu e evoluar nga të tjera më të lashta, -gjë që ata nuk e shohin, sepse ecin në analizën e tyre të bazuar në trajtimin metafizik, që i përmban gjuhët dhe popujt si një e të pandryshuar. Kështu për ne, me gjithë respektin që kemi ndaj punës studionjëse të tij, është pa kuptim dhe i pavërtetë trajtimi metafizik i Aristidh Kolës mbi Kaosin, në librin e tij “Gjuha e Perëndive”, f.37. Ai e nxjerr prejardhjen e saj nga haFos, që (sipas tij) vjen nga një rrënjë hipotetike indoeuropiane Ghev-es. Dhe vazhdon duke përmëndur disa fjalë që kanë lidhje me ‘të, si hasko (vështroj në zbrazësirë), haino (hapem thellë), dhe handhano = horao (nxe, përfshij në vetvete). Duke vazhduar autori thotë: nga kjo dalin fjalët "hap" (gjatësia e një hapi, një pash); hapët (gjë e hapët); shohim pra (thotë autori) se folja hap (apri; öffnet) dhe fjalët që dalin prej saj kanë kuptimin e kaosit mitollogjik të Hesiodit, d.m.th. hapsirë, zgjatje, hapje, fillim veprimtarie.
Ky qe pra shpjegimi i autorit arvanitas-grek, shpjegim ky gjithnjë i gabuar sepse, (duke folur në mënyrë figurative), nuk e kërkon origjinën e një këmishe nga copat e paqepura që ekzistonin më parë, por e kërkon tek një këmishë tjetër e gatshme dhe e qepur. Këtë gabim e bëjnë thuajse të gjithë historianët dhe gjuhëtarët, ndonëse ata në ndërgjegjen e tyre janë të vetëdijshëm për evolimin e gjuhës, me ‘të edhe të nocioneve dhe gjithë miteve të njeriut. Po të hapësh të gjithë fjalorët etimologjikë të botës, gjëja dalluese që bie menjëherë në sy është të treguarit e origjinës së një fjale nga një fjalë tjetër e evoluar e një gjuhe të vjetër të papërdorur më sot (p.sh. sankritishtja, latinishtja, etj.), apo edhe prej një gjuhe të konsideruar si të vjetër dhe të përdorshme akoma sot, në një kohë që kjo fjalë është edhe tek ajo gjuhë e vjetër, mjaft e evoluar dhe e prejardhur nga të tjera fjalë (kuptime të përafërta).
Kështu shohim tek të gjithë fjalorët etimollogjikë të emrave prejardhjen e emrit Robert nga Rupert dhe ky nga Rupprecht (ruprekt), e ky nga hroud (i lartë) + beraht (i ndritshëm), gabim që e përsërit njëri shkrues pas tjetrit, e me të cilët merren së fundi tituj të ndryshëm, vetëm nga shkaku se referimi bëhet saktë sipas normave të shtëpive botuese. Ne nuk jemi kundër saktësimit të referimeve, sepse ato janë elementi fillestar i shkruajtjes së një punimi, për të treguar se kjo dhe ajo tezë e punimit nuk janë të vjedhura. Por origjina e një fjale, emri apo toponimi nuk mund të kërkohet tek fjalët e evoluara të gjuhëve të tjera, të cilat thjesht nga ndonjë ngjashmëri fonetike, merren si pararendëse të këtyre që analizohen. E biles, nga njëherë ato fjalë pararendëse dalin edhe më të gjata se fjala në analizë, çfarë po të flasim me gjuhën figurative, njeriu ka shpikur më parë këpucët dhe pastaj sandalet. Mirpo dihet dhe është llogjike që ai si fillim ka marrë një shollë dhe i ka vënë një lidhëse sipër, të cilën, për ti bërë qejfin, po e quajme sandale; pastaj ai ka arritur ti vendosi asaj sholle të sheshtë një copë më të madhe rreth e rreth, të cilën ne po e quajmë këpucë. Kjo është mëse llogjike apo jo!?. Ai nuk mund të shpikte Shatëllin para Boingut.
Apo në fjalën baltë, fjalë mbi të cilën është diskutuar aq shumë, e të cilën e kemi në të gjitha trajtimet e historianëve + linguistëve të ndryshëm në fjalorin etimologjik të studiuesit shqiptar Eqerem Çabej. Janë rreth katër faqe analizë dhe komente mbi këtë fjalë, sepse autori jep saktë edhe referimet e të tjerëve, apo referimet e referimeve. Të gjithë këta historianë dhe linguistë, ndonëse e dinë dhe nuk e mohojnë lëvizjen + zhvillimin e gjuhëve, përsëri ata i trajtojnë ato metafizikisht, sepse kjo është rruga e shkollës perëndimore ku ata kanë mësuar. Të gjithë këta përpiqen ta nxjerrin prejardhjen e fjalës baltë sa nga sllavishtja, sa nga greqishtja, sa nga yllirishtja, sa nga bullgarishtja, sa nga lituanishtja, etj., etj.. Në fakt kjo fjalë është formuar atëhere kur nuk ekzistonin as shqiptarët me gjuhën e tyre të sotme, as ilirët dhe thrakët me gjuhë-n-t e tyre, as sllavët me gjuhët e tyre, as lituanezët me gjuhën e tyre, etj. etj. Kjo fjalë ka hyrë në të gjitha këto gjuhë sepse është formuar para tyre nga bë + lëk.

(f.223-224) Të dyja këto fonem-morfema (fjalë) janë tepër të lashta. Me bë është kuptuar me bë (fare; machen). Por me këtë, -pakëz më ndryshe fonetikisht-, bi, është kuptuar edhe veprimi i rënies, me bi (cadere; fallen). Ndërsa me lë është kuptuar lënia, me lënë (lasciare; lassen). Ndërsa fonem-morfema onomatike lëk, lët, llëk, llët, ka treguar fenomenin e ecjes, lënies, rënies së diçkaje në atë dheun e lëngshëm, të cilin e quajmë, lluc, balt. Kjo zhurmë që bën një objekt në baltë, (këmba kur ecën, guri që hidhet), në imitimin që njeriu i lashtë i bënte, teksa ai donte të tregontë atë subjekt, pra baltën, ky ton onomatik do të merrte pjesë në fjalën e atij subjekti. (Kemi folur për këtë edhe në librin tonë të parë.)
Mos do të thotë kjo, që ai ndenji duke u menduar se si ta quante këtë subjekt dhe pastaj tha: kjo bë lltë, apo bë llëc, apo bi llëk, apo bi llët, kjo e formon fjalën e re? Jo, ai nuk mund ti abstrago-nte veprimet e tij; ai edhe sot nuk para i abstragon veprimet e tij. Ai del para një tribune duke folur për preformizmin substral të intiuitivizmit inkadeshent, i nxitur nga ajo ndjenjë-insikt që i shton adrenalinën pas asaj habie dhe duartrokitje adhuruese që ai mer në fund, të gjitha këto të shoqëruara më pas nga veprimet materiale të pirjes së një gote vere të shtrenjtë, pranë një bukurosheje adhuruese, me të cilën ai përfundon së fundi në krevat. Një nevojë dhe kënaqësi e tillë është shtysë për lloj-lloj fjalësh dhe frazash të reja. Ndaj edhe ai njeriu ynë i lashtë, i cili nuk kishte këto ndjenja-insikte të këtij moderni të sotëm, por kishte në radhë të parë nevojën të tregonte diçka, të komunikonte që fëmija e tij mos ti binte në baltë (lluc), tonizoi insiktivisht atë zhurmë që dëgjonte kur diçka binte në llët, llëc. Kështu ai ka thënë së hershmi llëc, llët, llëd, bëllëc, bilët, bëlt. Ky është evolucioni gjuhësor. Para se të formonte ato kombe të mëvonshme, ai duhet të kish disa mijra vjet që e përdorte atë fjalë për baltën, ndaj ai do ta merrte me vete në emigrimet e ndryshme në kohë dhe vëndet që bënte. Prandaj kjo fjalë nuk është as illyre, as thrake, aq më pak latine, sllave, greke, shqiptare, lituaneze, bullgare, etj..
Kjo është rruga e kërkimit të burimit të një fjale dhe jo ajo që ndjekin më së shumti historianët dhe gjuhëtarët. Kjo, jo sepse kështu na pëlqen neve, por se kështu i afrohemi TË VËRTETËS.
Duke u kthyer edhe një herë tek kaosi prej nga u larguam për të vënë pak sistem, tregojmë që kjo fjalë është para atyre greke-arbëre-gjermano-indase. Patjetër fonem-morfemat e saj duhet ti kemi edhe në semitet, ha, kha, ës, osh, ash, në kuptime që do të ndihmonin në formimin e nocionit të mëvonshëm filozofik, kaosit.
Ky kaos i vjetër mitollogjik do të evolonte gjithashtu në grekërit e mëvonshëm, të cilët si racë e përzier ishin ndërkohë edhe më të zgjuar e me përvojë se ata të lashtët, kështu në vënd të atij kaosi primitiv, u vu logos-i Heraklit. Ky logos ishte kështu këtej e mbrapa ai subjekt fillestar i gjithë kozmogonisë së Universit. Në qoftë se logos-it (llogjikës) ia dimë “lindjen”, aty rreth 700-500 p.e.s. me sintetizuesin dialektik, Heraklidin, (540-480 p.e.s.), -të cilin e mësonim më së miri në shkollë e për të cilin flasim tek “Dialektika…”-, kaos-it nuk ia dimë saktë kohën dhe vëndin e lindjes; por mendojmë se ai e ka substratin, (pra lindjen e konsoliduar), diku aty në mijvjeçarin e dytë p.e.s., ndërsa vendin diku në Lindje të Mesme. Ky mit, duke qenë i vjetër, erdhi tek grekërit e vjetër në disa variante të turbullta. Në cilindo libër të sotëm që lexojmë, e të cilët bazohen në shkrimet e vjetra greke, shohim një gjeneallogji jo të qartë të krijuesve të kozmosit dhe botës. Flitet si për lindje direkt nga kaosi të perëndive dhe subjekteve (+nocioneve) të tjera, ashtu dhe për bashkimin e tij me kaligo-n, një lloj hapsire-errësire kjo pa shumë shpjegime. Prej Tij, apo prej tyre lindën subjektet e tjera me formë si Eteri (Ajther), Dita, Nata, Errësira (Erevos), Qielli, Toka (Gea, Egjea), Qielli, Perënditë, Erosi ….
(Të gjitha tregimet e mitollogjisë greke i kemi nga librat e dikurshëm shqip të lexuar; gjithashtu bazohemi për momentin edhe në librin “Wortebuch der Mythologie (Fjalori i mitollogjisë) i Dr. Vollmer, bazohemi tek libri “Lexikon der antiken Gestalten” (Leksiku i bustit antik) i Eric M. Moormann dhe Wilfried Uitterhoeve, si dhe tek libri i Aristidh Kolës: “Gjuha e Perëndive”. Meqë fillimet e historisë së materies nuk janë njëlloj në burimet e vjetra greke, lexuesi nuk ka nevojë ti fiksojë saktë emrat e radhitura të fillimit të Gjithësisë.)

(f.225-226) Nga bashkimi i Tokës me Qiellin (Gea-s me Uran-in) lindën Titanët, të cilët bënin rrëmujë në tokë. Cilido lexues e kupton që bëhet fjalë për ata veriorë që kishin zgjedhur zonat e ftohta, të cilët me kalimin e kohës u zgjatën nga kushtet, -ata jetonin më të lirë, nuk kishin shumë trysni tek njëri-tjetri, jeta seksuale ishte më e lirë, edhe ushqim kishin boll nga kafshët e shumta që vrisnin, apo bagëtia bylmetore. Duke qenë më të lirë, ata edhe arritën të kishin mundësinë të zbulonin shumë mjete. Duke qenë më të gjatë, ata jo vetëm arrisnin ti mundnin “shkurtabiqët” e jugut që u afroheshin, por edhe merrnin guximin tu vidhnin atyre mjetet e jetesës. Kjo gjë i bëri këta jugorë të “porsaardhur” apo të përzier me ‘ta, tu kundërviheshin. Konflikti nuk filloi, ai vazhdoi në forma, atapa e mjete të tjera; gjithashtu në subjekte të “reja”. Kjo gjë kuptohet që u pasqyrua më pas në mitet e njeriut, sepse i përkiste të kaluarës.
Për të treguar se këta titanë ishin ata europianë të sotëm që janë përhapur nëpër Europë, kemi më të riun e tyre që rrëzoi nga froni të atin me ndihmën e t’ ëmës, meqë ai popmpues i pashtershëm nuk dinte gjë tjetër veçse ta linte të shoqen (Gean) me barrë. Ky quhej Kronos dhe u martua me të motrën, Rea-n (Rhea), një perëndi kjo me funksion jo shumë saktë të përcaktuar, diçka midis erës, qiellit, reve. Forma e rrëzimit të atit, është ajo e prerjes së koqeve me një kosë (drapër), duke ia hedhur ato në det…
Analizat mbi këtë emër (Kron-os) janë aq të shumta, sa po ti përmëndim të gjitha, (ato që kemi lexuar të paktën), do të duhen nja 50-100 faqe, çfarë do të ishte e tepërt. Për ta kuptuar diçka më mirë si emrin e këtij ashtu dhe historinë vazhdojmë edhe pak. Ky Kronos mori vesh se edhe ai do të rrëzohej nga një bir i tij. E shoqja i lindi këtij Hestia-n (Vestia, -lat.), Demetra-n, Hera-n, Hades-in (Pluton-in), Poisedon-in (Neptun-in, -lat.), dhe Zeusi-n (Jupiteri-n, -lat.). Kronosi i hëngri të gjithë fëmijët e tij, nga frika e rrëzimit. Mirpo Rea ia fsheu të fundmin, Zeusin, duke i dhënë në vend të tij një gur të mbështjellë. Ky e hëngri gurin, derisa një ditë e rrëzoi nga froni i biri, Zeusi, i cili gjatë gjithë kohës kish qenë i fshehur prej të ëmës në ishullin Ida (Kreta) dhe ishte ushqyer me qumështin e dhisë Amalthia.
Rrëzimi i të atit nuk ishte aq i thjeshtë, për këtë ai luftoi me titanët, i ndihmuar nga çikllopët. Së fundi e rrëzoi dhe e bëri ti nxirrte nga barku (nëpërmjet gojës) vëllezërit dhe motrat e tij që i kish ngrënë. Pastaj ndau mbretërinë me Hadesin (Plutonin) dhe Poisedonin (Saturni, -lat.), duke mbajtur për vete Qiellin (pozicionin më të lartë kështu), i pari mori nëntokën dhe i dyti mori detet dhe Oqeanet.
Theatri Zeusian është edhe më i gjërë, por neve na mjafton kaq të kuptojmë historinë e njeriut dhe Europianit të mëvonshëm. Panvarësisht se ka autorë që e lidhin figurën Jupiter-Zeus me Molokun babilonas, ne do të thonim që ngjarjet me Zeusin e tregojnë qartë historinë e mijvjeçarit të dytë p.e.s., kur këto ngjarje po zhvilloheshin (apo sapo ishin zhvilluar), dhe fiset e njerëzve të gjatë po mundeshin nga fiset më të organitzuara jug-lindore, -njerëz me shtat pak më të shkurtër këta. Këtë luftë, ne nuk duhet ta kuptojmë si përleshje të pareshtura me armë, (këto përleshje edhe kanë ndodhur), por duhet ta kuptojmë edhe si hyrje të ngadaltë të fiseve dhe grupeve të reja, me fe dhe kulturë më tjetër. “Njerëzit e Kronit” i gjejmë nga Greqia e sotme e deri në Suedi, “njerëzit e Zeusit” i gjejmë po ashtu nga Greqia e sotme e deri në Suedi. Kjo d.t.th. që mbetje të “fiseve të Kronit” i kemi sot më pak në jug dhe më shumë në veri, dhe mbetje të “njerëzve të Zeusit” i kemi më shumë në jug dhe më pak në veri; por në një përzierje të tillë, ku sot nuk mund të dallosh më qartë dhe në shumicë ata të parët dhe ata të dytët.
Kështu neve na duken krejt pa kuptim nës emri Kronos rrjedh nga shqipja, greqishtja, indishtja apo tjetër gjuhë. Si fillim ka qenë këre (kre) që ka treguar fillimin, kre-un (kokë-n), burimin (krua), të parin. Pa rreshtur kjo fjalë “kaloi” në gjuhët e tjera, çfarë d.t.th., ndihmoi në formimin e gjuhëve të tjera, së bashku me shumë fjalë të tjera. Kështu gjindet jo në dhjetra por në qindra fjalë europiane. E kemi në shqip: krijoj, ital. creare, e kemi shq. krater, ital: cratere, ital. cranio (kafkë, kokë –fig.), ital.: crescere, crescita (rrit, shtoj, rritje), gjerm. kraft (forcë) –kre vë të-, Kran (vinç, -nuk e dimë si ka ngelur kjo fjalë në gjermanishte për këtë objekt të lartë), Krone (kurorë), etj.

(f.227-228) Të gjitha këto fjalë dhe të tjera në këto gjuhë dhe dialektet e tyre, e po ashtu edhe në gjuhë të tjera, si me krajl p.sh. në sllavishtet e jugut, të gjitha tregojnë se kjo fjalë (kre, krej, kru), është shumë më parë se këto gjuhë europiane të ishin në këtë formim të sotëm. Duke parë edhe të gjitha këto kuptime të mëvonshme përkuese në gjithë këto gjuhë, ku më shumë dallon kuptimi i kre-ut (kokës, apo fillimit, pra edhe burimit), dallojmë qartë dhe menjëherë që në formimin e kësaj fjale kanë marrë pjesë fonem-morfema më të vjetra: kë re, ke re, pra tek retë (a nevole; bei (zu den) Volken). Mirpo siç kemi thënë, evolucioni ecën pranë toneve të njohur për nocione apo subjekte të përafërt. Dhe ky evolucion, si i tillë nuk ka një rrugë dalluese të qartë. Pra një ton (fjalë) e një subjekti, ngjan me fjalën e një subjekti tjetër. Dhe në formimin e një fjale krejt tjetër, merr pjesë njëra nga këto dy fjalë (thuajse) të njëjta, gjë që na bën ne mos ta dallojmë qartë se fjala e cilit subjekt apo nocion ka marrë pjesë në formimin e fjalës së re. Kështu, ne kemi me fjalën "re" (ra, ru) edhe kuptimin e të rënit, e të rrotulluarit. Kështu, në nocionin e ri (kre) mund të ketë marrë pjesë ke + re (e rrotullimit, e rënies), çfarë na çon pastaj në konkluzionin se nuk kemi të bëjmë fillimisht në këtë fjalë të re me kokën (kre), apo të parin e fisit (kre-u), por kemi të bëjmë me fillimin e një fenomeni (sepse fillon lëvizja, rrotullimi, rënia), ose kemi të bëjmë me burimin e ujit (kre ujë, nxjerr ujë), që më vonë ka evoluar në kru-a, kroj. E pse jo, ka qenë si fillim jo "ke re", por ka qenë "ke ru", gjë që e afron më saktë me kruan.
Pra, mendoj që është vështirë ta gjejmë saktë se kush është si fillim dhe kush si vazhdim, sepse vetë evolucioni gjuhësor nuk ka 100% një rrugë të njëjtë për të gjitha fjalët. Në jetën primitive të njeriut të lashtë, kur nuk ekzistonin akoma kombet dhe shoqëritë e organizuara me ligje të rregullta, por ekzistonin vetëm fise të vgla dhe të veçuara njerzish që kishin frikë në afrimin me njëri-tjetrin, kuptohet se nuk mund të dallojmë për rrënjë të njëjta e të përbashkëta fjalësh, të njëjtën rrugë zhvillimi, si për gjuhën ashtu edhe për të tjerat.
Nëse diku një fis (shoqëri e caktuar) arriti të kuptojë se nga retë buronte gjithashtu uji, kuptohet se tek ky fis retë quheshin me fjalën e të rënit, ra, ru. Ndërkohë që një fis më primitiv kishte tjetër fjalë për retë, dhe në takimin (bashkimin) e tyre shkëmbeheshin fjalë, nuk ishte çudi që fjala ra, ru të tregonte për 'ta lartësinë. Të gjitha këto probleme të evolucionit gjuhësor, të cilat janë të shumllojshme, ne mund ti dallojmë fare qartë tek gjuhët afrikane, sepse ata njerëz kanë komunikuar më shumë me njëri-tjetrin, për shkak të dëndësisë së përhershme që kanë patur. Por a janë bërë studime të mirfillta në këtë drejtim në ato gjuhë, këtë unë nuk e di, përveç disa njoftimeve nëpër libra turistikë mbi grupimet e atyre gjuhëve dhe pak përkthime fjalësh.
Vetëm tek fjalët kre, kru, krajl, kron, ne shohim qartë se evolucioni gjuhësor bazohet tek fjalët e mëpërparme të përdorura, por ai nuk ndjek gjithnjë të njëtën rrugë. Ky evolucion, herë hidhet dhe e kalon lumin me not, herë bën kapërcime, herë pret dhe ndërton një urë pastaj kalon, e herë pret sa bie uji dhe kalon me këmbë. Pra nuk ka gjithnjë të njëtën metodë formimi (evolimi) fjalësh. Prandaj ky Kronos i rrëzuar prej Zeusit është sa gjerman aq dhe sllav, po ashtu aq dhe grek apo shqiptar ose italian, sepse është pakëz para tyre.
Tek kjo legjendë unë shoh përzierjen e popujve, biles vetë një varian vazhdues i kësaj legjende ku Zeusi pajtohet me titanët, e tregon qartë këtë. Po të flisnim shabllon (pak larg të vërtetës), do të thonim që kemi këtë popullsi europiano lindore, po e quajmë rumuno-shqiptaro-greke (Zeusi), që e mposhti kulturën dhe fenë e vjetër të Kronit, pra (po në mënyrë shabllone) të greko-shqiptaroverior-gjermanë. Kjo “mposhtje” e ka nisur rrugën e saj qysh në Azinë e Vogël perëndimor-veriore e deri në Ballkanin qëndror- verior, gjatë një periudhe prej qindra vjetësh deri mbi 1000 vjet. Pra kemi një proçes të gjatë, të cilin miti e përmbledh në pak vjet. Kjo është historia e njeriut, të cilin e shohim bukur edhe në këngën e Homerit mbi trojën. Aty nuk kemi një luftë dhjetë vjeçare, por kemi një “luftë” disa qindra vjeçare; por edhe për të do flasim më poshtë.
(Ketu po e mbyll njehere,meqe u zgjat shume dhe mund te behet e merzitshme. Kritikat jane te mirpritura, nese ndokush do kete durimin ti lexoje te gjitha.)

Per ata qe interesohen mbi gjuhesie: sot (2.11.2013) tek gazeta Metropol ka nje artikull mbi sumerishten dhe pellazgjishten. Artikulli eshte pa autor (!?). Per mendimin tim trajtimi i (hipo)tezes eshte metafizik. S.d.q., gjithkush mund ta lexoje vete.

Rendesia e germes G.

Duke pare afersine e germes G dhe D(dh) ne alfabet. Mendoj njelloj se fjala MEGA duhet lexuar MEDHA. Pra e madhe siç perkthehet sot. Duke bere te njejtin arsyetim them se edhe Geografia duhet te lexohet Dheografia qe nenkupton permes kesaj fjale grafine e dheut.
Kujdesi per te mos gabuar sipas meje qendron se shqiptimi ndryshon kur lexojme germen G qe pasohet nga zanoret, pasi kemi a te ndryshme e te ndryshme e i te ndryshme e keshtu me rralle qe ne disa raste lexohet G ose Gj dhe ne te tjera Dh ose D megjithese kjo e fundit pothuajse gjithnje shkruhej NT dhe lexohej D. Ne rastet kur pasohet nga bashtingllore germa G lexohet gjithnje G.

Rendesia e germes G.

Per efekt ndoshta dialektesh, G lexohet edhe J dhe anasjelltas. Ndersa L greke (lambda) lexohet pothuajse Ij ose Y. Duhet konsideruar se lambda nuk eshte gje tjeter veçse Y permbys. Kjo permbysje verifikohet lehtesisht edhe tek germ M qe zevendesonte W ose v si ne rastin e Voskopojes ose Moskopojes.
Persa i perket L (lambda) kemi raste te shumta ku mjafton te kujtojme ketu Pojani ose Apolloni ose Pojes per Polis per vend ose fshat ne keto raste kuptohet se behet fjale per terma prehistorike perpara evolucionit helenizmit.

Piktor, per cilen "G" flet?! Per piken G, mbi te cilen flet edhe seksologu her pas here?!? Se kjo mund ti afrohet shkronjes "DH".
Qysh ne klase te peste e ke mesuar se si ne disa popuj (veri-lindore) toka quhej Gea, dhe ne tw tjere (jugore) quhej Dhea. Injiciali shkronjor "G" na jep nje ton grykor, ndersa ai "DH" na jep nje ton te zakonshem palativ, me sakte: gjuhesor; akoma me sakte: gjuhesor-dhembezor (panvarsisht se gjuhetaret nuk i pranojne keto kategorizime te dyfishta).
Ndersa persa i perket "Apollonit" dhe "polis", ketu krahasimi esht hane dat hane Bagdat. "Polis" esht diöka krejt tjeter dhe me etimollogji krejt tjeter nga "Apolloni".
Ndersa tek Voskopoja dhe Moskopoja kemi vertet shpesh zevendesim demostrativ dhe koshient te tonit fillestar (V me M), por ky rast paraqitet i kufizuar vetem ne disa te ralla toponime apo emra. Gjuhesisht nuk paraqitet ketu ndonje libacion apo zevendesim tonesh. Ndaj ajo qe thua, se toni "G" zevendesohet me "j", kjo esht e vertet per disa popuj (dhe gjuhe), pasi keto popuj nuk perdorin tone grykore te fuqishem. Por ky fenomen ketu nuk duhet te ngaterrohet me tonet "V" dhe "M".
(Mbi G dhe DH duhet nje shkrim me i gjate.)

Robi pershendetje.
Pojani i sotem eshte Apolloni i dikurshem. Pra shkruhej Apolloni dhe thuhej Pojani ne popull.
Ndersa Poli do te thote qytet apo sheher varet si e kupton ti qe do thote se shkruhej ashtu po thirrej pojes. Siç eshte shembulli i Moskopolit apo Voskopjes.
Kam edhe nje tjeter me te bukur.
Eraklea ne popull thirrrej Rraklli.
Rraklli ka qene lojtar me partizanin, ky dmth te paret e tij vijne nga Eraklea ose mund te jete pasardhes direkt i tyre pra raklli e jo herkuli apo herkles.

Robe pershendetje serish.
Mund te me ndihmosh pak me shqiperimin e Karaburunit. Ne lashtesi quhej Acroceraunia.
Akro do te thote qender ose krye mirpo shqipatret nuk e perdorin kete term ketu por e thjeshtojne tek Kerabunia sot karaburun.
Te njejten gje pata ndeshur per emrin e Kruje Aker-kruja ne fakt kryeja dhe nuk shihet e domosdoshme riperseritja tip krye Kryja.
Nje tjeter eshte edhe Karl qe do te thote krye siç Cezar apo kral apo kaiser e keshtu me rradhe.