Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Gjuha Shqipe (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=122)
-- Renia e kultures gjuhesore (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=3778)

Renia e kultures gjuhesore

Problem me te cilin ndeshet sot gjuha e njesuar kombetare eshte edhe problemi i kultures gjuhesore, ne te vertete renia e theksuar e kultures gjuhesore. Thyerjet e normes drejtshkrimore, morfologjike, sintaksore;thyerjet e normes se pikesimit; madje thyerjet e normes se alfabetit jane bere dukuri e perditshme ne jeten tone. Moskujdesi ndaj gjuhes eshte shtrire aq shume saqe ne disa institucione nuk perdoret fare ë-ja. Renia e kultures sone gjuhesore edhe me dukshem shihet ne veprat shkencore, dhe sidomos ato publicistike.
Marre nga Letersia shqipe dhe gjuha letrare - Rexhep Qosja.

Vershimi i fjaleve te huaja

Porpos gjuhes se politizuar...; kulturen tone gjuhesore, gjithnje e me dukshem, e cenojne edhe fjalet e huaja, te panevojshme, dhe po keshtu ne perjetojme nje vershimte jashtezakonshem...

Analizohen huazimet e pavend të gjuhës shqipe

Artikull i marre nga Gazeta Panorama

Tupja: Si po i zhdukim shprehjet tona shqiptarçe

Anila Mema

Tung, Hi, Ciao, Ok, Uau, Fuck,…. ndodh t'i dëgjosh shpesh. Janë këto shprehjet dhe mjaft të tjera po të tilla, të cilat përdoren rëndom në gjuhën e përdishme.

Huazime të ndryshme nga gjuhë të ndryshme europerëndimore, duket se këto dhjetë vitet e fundit po e "mbysin" gjuhën shqipe. Dhe është pikërisht ky problem, i cili ka mbledhur dje në një seminar shkencor mbi "Huazimet e shqipes standarde" mjaft albanologë, gjuhëtarë dhe studiues. Në një nga sallat e Fakultetit të Gjuhëve të Huaja, në seminarin e djeshëm është trajtuar në aspekte të ndryshme, huazimi i fjalëve, përse përdoren këto huazime, nga cila gjuhë përdoren më tepër dhe çfarë dëmtojnë këto huazime në gjuhën shqipe. Rektori i Universitetit të Tiranës, Shezai Rrokaj, u shpreh se trysnia e gjuhëve të huaja zë një vend shumë të madh në gjuhën shqipe. "Huazimi është një problem shumë i madh për gjuhën shqipe.

Trysnia e gjuhëve të huaja ndihet në shumë aspekte politike, ekonomike, e cila është e pashmangshme, fjalët e huaja po fillojnë dhe po përdoren çdo ditë e më shumë", tha Rrokaj. Ai u ndal më tepër te parimet teorike, të cilat lidhen me dukurinë e huazimit. Për trysninë e huaj dhe qëndresa e shqipes, prof.dr. Gjovalin Shkurtaj u shpreh se ndikimi i gjuhëve të huaja dhe huazimet e shumta po e çojnë gjuhën shqipe drejt shkatërrimit të saj. Në këtë sesion shkencor merrnin pjesë edhe mjaft intelektualë të tjerë, si Edmond Tupja, Drita Rira, Mirela Papa, Arben Skëndaj, Silvana Vishkurti, Artan Fida, Raul Lilo, Eliana Paco, Viktor Bakillari dhe mjaft të tjerë.

Huazime, që s'gjenden në fjalor
Ndikimi i disa gjuhëve të huaja si italishtja, frëngjishtja, anglishtja, po ndihet çdo ditë e më shumë. Sipas Edmond Tupes, huazimet janë dyllojshe, të domosdoshme dhe huazime të panevojshme, të cilat çdo gjuhë dhe pas saj qytetërimi e kultura që e mbajnë atë të gjallë, i bën në etapa të caktuara të historisë e të zhvillimit të saj.

"Huazim i domosdoshëm është quajtur, pra, ajo fjalë, ai togfjalësh apo ajo strukturë morfosintaksore që vjen bashkë me një send, dukuri apo koncept të ri", thotë ai. Vërehen në shqipe huazime të domosdoshme, sidomos ato të sferave racionale, konceptuale, shkencore e teknike, të cilat, fatkeqësisht, ende nuk janë pasqyruar në "Fjalorin e gjuhës shqipe", të ribotuar në vitin 2002. "Huazim i panevojshëm është quajtur dhe quhet ajo fjalë, ai togfjalësh, apo ajo strukturë morfosintaksore, që vjen pa shoqëruar ndonjë send, dukuri apo koncept të ri. Pavetëdije, lehtësi tejet e sipërfaqshme, snobizëm apo edhe më keq snobordhacëri?", thekson Tupja.

E ndër to, sipas tij, renditen huazimet lider për udhqëheqës, religjion për fe, resurse për burime, akord për marrëveshje, gep për hendek, etj. Përveç këtyre, Edmond Tupja rendit edhe një sërë huazimesh të ndryshme, të pasthirrmave emocionale, pasthirrma dhimbjesh, habie, përshëndetjeve, të mbetura "peng" nga gjuhët e huaja. Megjithëse mjaft të përdorshme dhe të lehta në komunikim, gjithnjë e më shumë huazimi i tyre po çon në shtrembërimin dhe zhdukjen gjuhës shqipe.



Pasthirrmat emocionale, sa shumë huazime

Mjaft të përdorshme dhe që zenë një vend të gjerë në të folurën e përditshme, janë huazimet që shprehin gjendje emocionale. Bëhet fjalë këtu jo vetëm për pasthirrmat, por edhe për fjalë të tjera, të cilat pa qenë gramatikalisht pasthirrma të mirëfillta, luajnë rolin dhe zenë vendin e pasthirrmave në gjuhën shqipe. Ndërsa të parat, pasthirrmat, përkufizohen si pjesë të pandryshueshme të ligjëratës që shërbejnë për të shprehur ndjenjat, dëshirën a vullnetin e folësit, të dytat u përkasin pjesëve të tjera të ligjëratës, por kanë vlerën e një pasthirrme, si për shmebull, ndajfoljet pasthirrmore. Ç'është e vërteta, popuj të ndryshëm kanë secili pasthirrmat e veta për të konkretizuar gojarisht reagimet e tyre emocionale; por, meqenëse emocionet nuk eksportohen as importohen, ne jemi të mendimit se pasthirrmat apo elementë të tjerë pasthirrmorë, mund të huazohen. Por gjithmonë do të përbëjnë huazime të panevojshme, domethënë trupa të huaj në mishin dhe shpirtin e një gjuhe.



Pasthirrma, shenja dhe shprehi që po i zhdukim

1 - Pasthirrma që shprehin habi, kënaqësi a gëzim

Ah! Heu! O! Oh! Ua! Tani përdoren pasthirrmat Uau! dhe Ups!(të cilin Tupja e cilëson përbindëshi i huazuar nga disa gjuhë europerëndimore

2- Pasthirrma që shprehin dhimbje

OH! UH! Oi! Olele! tani konkurron huazimi Aj! (nga frëngjishtja)

Ëë.. që shpreh ngurrim në të folur po zëvendësohet me Aa..(anglishtja e SHBA)

3- Emra, ndajfolje, togfjalësha me vlerë pasthirrmore

* po, mirë, bukur, kryevepër, xham, në rregull, u bë, mori fund, se luan topi tani kanë përballë shprehjen OK (nga anglishtja e SHBA)

* ec, hë, jepi, hajde, hajt, o burra, forca, varda, yrrja, para, përpara, tani përballen me GO! (nga anglishtja e SHBA)

* ku ma gjen! E puth dhe e vë në ballë! Përballë kanë tashmë magari! (nga italishtja) (Dikur në gjuhën shqipe thuhej makar!)

* Dreq, pirdhu, llaka-llaka, dërr-dërr, gam-gam po përballen me merda (nga italishtja), shit dhe fuck (nga anglishtja e SHBA) bla-bla-bla (nga frëngjishtja apo italishtja) si edhe variantin e përbindshëm blla-blla-blla (nga anglishtja)

4- Huazime përmes një përkthimi servil

* Mos, mos more, jo more, ç'thua! Përballë ka jo (More), përkthim ky i No! ose Non!


* Tungjatjeta përballet me Mirëdita jo më si fjalë shqipe, por si përkthim i fjalës përshëndetëse italiane Buongiorno ose Hi! (fjala përshëndetëse amerikane, shkrutim i How are you)

* Tungjatjeta ka nisur të përballet edhe me Tung si shkurtim i kësaj shprehje, kur mund të përdorej shkurtimi Tjeta.

* Mos e vrit mendjen, mos e çaj kokën, në rregull përballen me shprehjen s'ka problem (që rrjedh nga anglishtja, frëngjishtja e italishtja). NO problem, pas de probleme, non c'e problema)

5- Krijim, nëpërmjet një përkthimi servil, i urimeve të përçudnuara

* Paç fat, të priftë e mbara, të vaftë mbarë përballet me fat të mirë (nga italishtja Buona fortuna)

* Mirupafshim tani ka përballë Shihemi (nga italishtja ci vediamo)

* Mirudëgjofshim tani përdoret Dëgjohemi (nga italishtja ci sentiamo)

* Mirardhshi tani përdoret Jeni të mirëpritur (nga anglishtja "You are welcome"). "Së shpejti", mënyra dëshirore mund të zhduket nga shqipja.

6- Huazim i panevojshëm gjestesh emocionale, të dhunshme, që bien ndesh me gjestet tradicioanle shqiptare

* Gishti i madh lart të tjerët të mbeldhur grusht para disa vitesh, ky gjest që shoqërohej me pasthirrmën Na!, kishte kuptimin (Ti s'ma hedh dot, apo hip këtu e shih Stambollin!), sot, nën ndikimin europerëndimor ka marrë kuptimin (shumë mirë, shumë bukur!)

* Gishti i mesit lart, të tjerët të mbledhur grusht, këtu kemi një shtrembërim të gjestit shqiptar, por jo të kuptimit të tij dhe kjo nën ndikimin europerëndimor e më saktë italian, ka marrë kuptimin (Ç'bën kështu! ku të çon mushka! A je në terezi!)

Re: Analizohen huazimet e pavend të gjuhës shqipe

Citim:

---

Po citoj ato që tha Admirali
Artikull i marre nga Gazeta Panorama

Tupja: Si po i zhdukim shprehjet tona shqiptarçe

Anila Mema

* Tungjatjeta ka nisur të përballet edhe me Tung si shkurtim i kësaj shprehje, kur mund të përdorej shkurtimi Tjeta.

---

Norma e standartizuar e gjuhes shqipe tingellon krejt natyrale, dhe me vete jep bujen e dyfisht artistike... Por kjo gje ka filluar te zbehet ngapak, dhe norma eshte kombinuar me nje norme paemer, dhe tingellimi ka marre nje forme me te vrare... Ashtu edhe ne ortografi sadopak eshte operuar, dhe i eshte hequr nje pjese e bukurise... dhe çalon ne ortografi dhe ne ortoepi!
Pershendetje

Admiral urime per temen,

Mendoj se huazimet leksikore duhen shtresuar sipas vleres se tyre ne gjuhen e sotme, sipas ngjyrimit emocionues, sipas kufizimit territorial etj. Pra, kjo do te thote qe vlera e huazimeve leksikore ne gjuhen e sotme shqipe zbulohet nepermjet veshtrimit historik te ketyre huazimeve dhe normalisht qendrimi kundrejt tyre ne kete veshtrim nuk eshte i njejte.
Sipas disa studiuesve fjalet e huaja e pasurojne gjuhen, e sipas disa te tjereve e prishin, por ne kete ceshtje duhet mbajtur nje qendrim i drejte e i bazuar.
Ne ditet tona po behen perpjekje per te hedhur jashte perdorimit fjalet e huaja sepse kemi fjale shqipe me te njohura qe kane te njejtin kuptim.

angazhim-zotim,
divergjence-mosmarrevshje
aprovoj-miratoj
aplikoj-zbatoj
ekzagjeroj-teproj
adapt-i pershtatshem etj....

Keto shembuj qe permenda me lart tregojne se cmundesi te medha ka shqipja per te zevendesuar me mjetet e saj shume fjale te huaja.

Kur fjala e huaj nuk ka shprehur me perpikmeri kuptimin e fjales se huazuar atehere, perpjekja per ta zevendesuar ka deshtuar, psh, ky lloj zevendesimi nuk ka pas sukses:
abstenim-te stepurit..??!!
adrese- drejtim..?
delegacion-dergate..?
Pra, sipas disa gjuhetareve gjuha letrare pranon fjale te huaja, te domosdoshme per permbajtjen e tyre, por eshte i paperligjur vershimi pa kufizimi i fjaleve te huaja te panevojshme......
Admiral, kam mendimin, se diskutimi per kete teme le vend per hapesira te ndryshme komentesh, dhe kendveshtrimi per ceshtjen e huazimit te fjaleve s'eshte kurre absolut......

pershendetje

------------------------------------------
kerkojeni diturine prej djepit deri ne varr.

Admiral, te gjitha ato komente qe permenda me lart jane mendime dhe studime gjuhetaresh te percjella nga prof.Jani Thomai, (qe te mos keqkuptohemi), sepse une vec i kam mesuar dhe pervetesuar ne shkolle..

pershendetje

Nese me lejohet

Qe te rrime shtrember e te flasim drejt:

Ne Shqiperi kane filluar te perdoren fjale te huaja pa llgari dhe kjo shikohet neper televizione dhe emisione lajmesh. Me aq pak sa qendroj une ne Shqiperi personi qe kam degjuar te perdore me shume dhe ne menyre qesharake ka qene Spartak Ngjela (se mos keqkuptohemi, si intelektual duket shume i zoti).

Une jetoj vete jashte dhe shume fjale nuk vijne ne shqip dhe nuk ekzistojne. Shume persona si puna ime ama vleresojne krejt te ekzagjeruara termat e perdorura nga televiozne dhe politikane shqiptare. Nuk me vjen ne mend ndonje shembull por eshte per te vene duart ne koke kur mundohem gjithe vitin te flas shqipen e paster dhe gjej nje shqipe te bastarduar pa qene nevoja te jete e tille.

Nga ana tjeter mendoj se shqipja eshte nje gjuhe me shume shume probleme. Na mungojne bazat etimologjike te fjaleve te cilat i dime kuptimin por nuk kane rrenje ne shqip. Kam vene re se gjuha jone eshte nje miks fjalesh: shqiptare, latine, turke, anglosaksone. Ne ate mish-mash gjuhesor eshte vertet veshtire te kuptojme cfare eshte shqip e cfare jo.

Gjithashtu ka shume limite ne sfumaturat semantike (ose te pakten une nuk gjej fjale qe ekzistojne ne gjuhe tjeter).

Nje shembull:
divergjence-mosmarrevshje
Ky perkthim nuk ka kuptim fare pasi divergjenca vjen nga ndarja e rrugeve, divergjimi, largimi nga nje rrige e perbashket. Mosmarrveshja eshte nje keqkuptim qe presupozon se ne thelb te dy jane dakort.

Nje shembull i fjaleve tona pa kuptim etimologjik:
"Inxhinier" e dime te gjithe cfare dmth, por ne latinisht ka nje kuptim te plote qe vjen nga "ingenium", te prodhosh nga brenda. Kjo fjale nuk ekziston tek ne. Nuk kemi forma te tjera si "ignegno" per te pershkruar nje shpikje, ndersa ne shqip fjalori perkthen "ingegno" si zgjuarsi apo mendjemprehtesi, qe ska lidhje fare me idene semantike.

Si perfundim: Eshte fakti qe tani jetojme ne kultura te tjera qe kane sfumatura fjalesh te cilat shqipja nuk i ploteson dot, prandaj detyrohemi te perdorim troc fjalen e huaj me nje interlokutor qe na kupton (qe ndoshta jeton jashte). Shqipja nuk ka ndonje baze te mirefillte etimologjike ku te bazohemi per te gjeneruar fjalet e reja qe kemi nevoje. Me se shumti ka vjedhur fjale andej ketej nga popujt e tjere pa rrjedhur nga nje kulture gjuhesore e sigurte sic ka rrjedhur Spanjishtja dhe Italishtja nga Latinishtja. Ndryshe nuk do kishim keto probleme gjuhesore dhe kaq shume fjale te huaja ne fjalorin shqiptar.

Nuk jam aspak dakort me Fajtorin ne goditjet qe i jep gjuhes shqipe.

Gjuha shqipe eshte nje nga gjuhet me interesante ne bote. Lehtesia qe ofron shqipja ne perkthime e rreshton ate ne gjuhet me te pasura dhe me te pershtatshme per perkthime sic eshte psh Gjermanishtja. Fan Noli rreshtohet ne perkthyesit me te mire ne bote, padyshim ne kete klasifikim qe i eshte bere pervec aftesise se tij profesionale ka ndikuar edhe pasuria e gjuhes shqipe.

Nuk di se ku bazohesh ti ne analizat e tua, mbi cekesine e shqipes dhe "vjedhjen" qe ajo i ka bere fjaleve te gjuheve te tjera. Analiza te ketij lloji nuk mund te behen me cekesi sepse jane argumente shume serioze. Per te kerkuar rrenjen e "vjedhjeve" te ketyre fjaleve duhet te shohesh prapambetjen e gjithanshme te kultures, ekonomise, artit e te gjitha fushave te tjera qe trasheguam nga regjimi totalitar 50-vjecar.

Diktatura ka krijuar deme te pallogaritshme ne kulturen shqiptare ka imponuar injorancen dhe ka krijuar "norme" me dialektizmat e udheheqesve. Askush nuk duhet te harroje qe ne administraten shqiptare ne gjithe keto vite flitej ne dialektin jugor ose me sakte ne zhargonin qe perdorte diktatori Hoxha. Fjale si "krietar", "Dolla", "Kllasa" etj etj ishin bere aq mbizoteruese saqe i perdorte ne menyre qesharake edhe Ramiz Alia i cili sic dihet ishte nga Shkodra. Pra aq imponues ishte ky zhargon saqe edhe Ramizi qe kishte per baze nje dialekt tjeter perdorte te foluren e Hoxhes ose te Mitit, Maqos, Selmanit, etj etj etj.

Kongresi i drejteshkrimit ishte nje tjeter krim ndaj gjuhes shqipe sepse eleminoi krejtesisht dialektin e veriut i cili ishte me i aferti me gjuhen shqipe te paster. Edhe sot e kesaj dite leksiku i dialektit verior eshte shume me i pasur sesa ai jugor. Perdorimi i "Paskajores": (me shku, me pa,) eshte pothuajse zhdukur nga e folura e perditshme, madje ata qe e perdorin koniderohen "maloke" nga ata qe jane te "civilizuar".

Profesoret e Gjuhes Shqipe jane pergjegjesit kryesore te ketyre anomalive por kjo nuk do te thote qe per faj te disa personave te pazote duhet hedhur balte mbi nje gjuhe mijeravjecare. Ate qe nuk e bejne dot profesoret e ben ne menyre te pavetedijshme vete populli, i cili, edhe pse perdor fjalen e huaj e modifikon ate duke i vendosur mbaresat e shqipes dhe duke e zgjedhuar ate ne baze te rregullave te shqipes.

Pra nuk eshte aq e rendesishme se cila fjale perdoret por se si perdoret kjo fjale ne fjali. Pergjegjesia qe bie mbi gazetaret dhe mbi politikanet eshte se ata duke dashur te kopjojne apo duke u shprehur perciptazi ndryshojne edhe renditjen e elementeve te fjalise duke goditur keshtu palcen e gjuhes shqipe e cila eshte struktura.

Kjo vjen edhe nga "padija" (injoranca) e atyre qe perdorin terma qesharake qe jane te pakuptueshme per popullin. Nuk jam aspak dakort me ty qe politikanet apo Gazetaret duhet te shprehen sic eshte me e lehte per ta. Profesioni qe ata kryejne ka si baze komunikimin me masat popullore dhe per pasoje kerkon qe ata te jene sa me te qarte dhe me te kuptueshem per te gjithe, si per mjekun dhe fizikanin ashtu edhe per pastruesin e rrugeve dhe per bujkun.

Nje tjeter pergjegjesi e politikaneve tane te papergjegjshem dhe e pseudo-profesoreve eshte edhe menyra qesharake e studimit te gjuhes shqipe ne shkollat tona. Ne studjojme gjuhen shqipe nga mosha 9-10 vjec deri ne moshen 13-14 vjec dhe gjuhet e tjera i studjojme ne nje moshe me te pjekur nga 15 vjec deri ne 25-26 vjec. Mora si shembull moshen mesatare te cikleve shkollore per te treguar se sa qesharake eshte pregatitja e nxenesve ne gjuhen amtare. Kjo pergjegjesi eshte kryekeput ne duart e lighjvenesve dhe te akademikeve te cilet duhet te bejne presione ne ndryshimin e ketij shkaterrimi qe po i behet gjuhes shqipe.

Po e perfundoj mendimin tim duke i keshilluar Fajtorit te lexoje Fishten Konicen, Nolin, Poradecin, Migjenin, Mitrush Kutelin e shume shkrimtar te tjere te cilet nuk duhen vleresuar vetem nga bukuria e vargjeve te tyre por edhe nga format letrare qe perdorin.

Madje do te shtoja se fjala "interlokutor" tingellon me mire e me kuptueshem po te perdorim "bashkebisedues" dhe se "Divergjenca" mund te perkthehet fare mire edhe si "mosperputhje"

Nje shembull:
divergjence-mosmarrevshje
Ky perkthim nuk ka kuptim fare pasi divergjenca vjen nga ndarja e rrugeve, divergjimi, largimi nga nje rrige e perbashket. Mosmarrveshja eshte nje keqkuptim qe presupozon se ne thelb te dy jane dakort.

"Mosperputhje" tregon gjithashtu qe nuk behet fjale per nje rruge te perbashket pra nuk ka pika prerjeje ndermjet nje drejteze e nje tjetre, cfaredo qe te shprehin keto drejteza, nje mendim, nje llogari, nje ide apo karakter, apo cfaredo qofte...

Ami jam dakord me ty ne disa drejtime. Ke permendur disa figura te shquara te letrave shqipe midis tyre dhe Nolin. Eshte i jashtezakonshem ne perkthimin nga shume gjuhe te botes ne nje shqipe te kulluar. Mjafton te permend Rubairat e Omar Khajamit nga persishtja ne shqip. Megjithate nuk jam dakord me kritikat kunder regjimit qe me duken te ekzagjeruara. Mendimet e tua i kam hasur te shume njerez nga veriu. Nuk jam gjuhetar qe te te pergjigjem me hollesi, por dialekti tosk nuk u zgjodh sepse dikush ishte nga jugu. Dialekti tosk u zgjodh sepse ishte me i standartizuar. Ti duhet ta dish se ne Itali si dialekt te gjuhes se shkruar u zgjodh ai fiorentin pra ai i Firences sepse eshte me i paster e me i kuptueshem. Nese mund te futen elemente nga dialekti geg kjo eshte per tu pare dhe per tu studiuar. Patjeter qe ka renie te kultures gjuhesore dhe ka shume arsye qe jane permendur me lart. Po me c'po shoh ne Shqiperi intelektuale te shquar qe hartojne tekste shkollore apo programe mesimore kane shkaterruar gjuhen. Ja psh ne nje tekst gjeografie ku fjala shqipe vendndodhje zevendesohet me ate lokacion. Apo qe ne shkollat fillore futen gjuhe te huaja si anglishtja.

Edhe pse shohim se cdo dite luftrat fetare sa vijne dhe shtohen po te hyni ne brendesi te rregullave fetare me besime te ndryshme egzistojne disa pakte te perbashketa ne te cilat kreret e feve te ndryshme kane rene dakord dhe nuk i thyejne ato ligje.
Psh...asnjehere pa miratimin e te gjithe besimeve te ndryshme nuk eshte shpallur nje shenjtor! Pse vjen kjo ,sepse egziston nje pakt bashkimi i humanizmit njerezor i cili e ka origjinen qysh nga krijimi i njerezimit. E njejta gje ndodh edhe me gjuhet e te gjithe botes te cilat jane te ndara nga njera tjetra ne siperfaqe por kane lidhje te brendshme me huazime fjalesh duke nisur nga latinishtja e deri te gjuhet me te reja te kohes se sotme.Fajtor me fal por je gabim sepse nuk ke informacion per kete teme .Nuk eshte vetem gjuha shqipe qe ka huazime te huaja por cdo gjuhe ka kete pjese te cilen studiuesit e gjuhes e trajtojne cdo dite dhe mundohen te nxjerrin ne pah se cilst fjale qendrojne dhe cilat jo.Heren tjeter do te te sjell shembuj qe te bindesh vete . Sa gjuhe te huaja di ti si person????????

Re: Renia e kultures gjuhesore

Citim:

---

Po citoj ato që tha volter
Problem me te cilin ndeshet sot gjuha e njesuar kombetare eshte edhe problemi i kultures gjuhesore, ne te vertete renia e theksuar e kultures gjuhesore. Thyerjet e normes drejtshkrimore, morfologjike, sintaksore;thyerjet e normes se pikesimit; madje thyerjet e normes se alfabetit jane bere dukuri e perditshme ne jeten tone. Moskujdesi ndaj gjuhes eshte shtrire aq shume saqe ne disa institucione nuk perdoret fare ë-ja. Renia e kultures sone gjuhesore edhe me dukshem shihet ne veprat shkencore, dhe sidomos ato publicistike.
Marre nga Letersia shqipe dhe gjuha letrare - Rexhep Qosja.

---

Re: Re: Renia e kultures gjuhesore

Citim:

---

Po citoj ato që tha fleurs de l'orne





Ndeshja e shqipes me gjuhet e huaja eshte rreziku me i madh. Mediat, ato te shkruarat dhe ato elektroniket, po percjellin deformimet që i bëhen gjuhes shqipe përmes perdorimit te fjaleve te huaja (ne vend te fjaleve qe vete shqipja i ka).

Veç mediave, si të rrezikshëm janë shpallur (serish) edhe politikanet. Edhe ata percjellin deformime te gjuhes shqipe me fjalet e huaja që perdorin ne fjalimet dhe opinionet e tyre.

Rinia shqiptare gjithashtu, shpreh rrezik, ndersa synon te shfaqin modernizim ne perdorimin e gjuheve te huaja qe ata dijne…duke i ngaterruar keto gjuhe mes njera-tjetres.

Keshtu në shqipen e tyre futet dhe anglishtja (ne shume forma te saj), edhe italishtja, edhe frengjishtja..
Në fillime, ndërhyrja e gjuheve te huaja ndihej vetem ne leksikologjinë e shqipes, tani ajo ka shkuar edhe me thelle, deri aty nuk mban me. Gjuhet e huaja kanë depertuar dhe ne strukturën e ndërtimit të fjalive në gjuhën shqipe...

---

Re: Re: Re: Renia e kultures gjuhesore

Citim:

---

Po citoj ato që tha Heyday


Do me interesonte dhe burimi nga i merr keto pjese fleur, keshtu do mund te lexoja dhe artikullin te plote, dmth edhe ate pjese qe te eshte dukur me pak interesante per ta sjelle ketu. Rrofsh

---

Re: Re: Re: Re: Renia e kultures gjuhesore

Citim:

---

Po citoj ato që tha fleurs de l'orne



Te duket se i mar gjekundi? po ca kujton ti se tgjithe jan si ti..mendon se tgjith jan te nje niveli..sa mos din tlidhin 2fjale..aq me shume kur behet fjale per dicka shqetesuese..qe ska per tu evituar kurre? ( duke perfshire dhe mentatilitetin tend sigurisht)

Para se te paragjykosh , mundohu ti maresh thelbin citimeve qe bej..do jet dicka e vlefshme te siguroj !

---

Pak me intereson mendimi jot e i kujtdo ,, mbase me pak llogjike duhet ta kuptosh qe jam ne shume forume dhe shum tekste dalin njesoj... megjithate po e mbyll me kaq se skam koh me humb e sidomos tani...!

Re: Re: Re: Renia e kultures gjuhesore

Citim:

---

Po citoj ato që tha Heyday


Do me interesonte dhe burimi nga i merr keto pjese fleur, keshtu do mund te lexoja dhe artikullin te plote, dmth edhe ate pjese qe te eshte dukur me pak interesante per ta sjelle ketu. Rrofsh

---

Piktor hello i her sa per edukat !


Flm qe pate nerva me i dhon shpjegimin qe u desh ksaj tipes .

Kur fillon shkollen germa e pare eshte A, e pastaj tjerat me radhe..kur je duke bo lexim smund tja fusesh **konge si Ps.. Shi bie ne Tiraaaaaaaaaaaaaane ** etj etj, me pak fjale un doja me t'then ty dhe kujtdo ketu,, Se nuk arrij te kuptoj pse ketu shkrimet shifen nga Burimi dhe jo nga sensi i fjales?

Nuk mendon se eshte me mire ti pershtatesh temes, e tjapesh mendimin e duhur,, me shume se sa tbesh rojen e Fh Sipas ketyre lart? mendoj qe kur nis e lexon nje liber , aty i mer thelbin asaj qe lexon, e gjithmon nga ai liber Shumefaqesh te ngel dicka ne menje sikur nje rresht ..apo nje paragraf! kjo me ndodh dhe mua, faktikisht lexoj shume, dhe te hedhesh drite mbi keto tema aq me shume ne nje Teme si kjo,, s'eshte per turp te shprehesh ate paragraf qe ti mban mend nje dicka qe ke lexuar..mjafton ti pergjigjesh sakte temes! e te ruash thelbin e esencen e asaj per tcilen behet fjale.. Sdi a isha e qarte ne kete qe shkrova..dhe pse bera maksimumin qe te gjej fjalet e duhura Shqipe !
Pacim ne vazhdim !!!

Pershendetje fleurs de l'honre.
Ka nje te vertete ky mesazhi yt i fundit. E verteta qendron ne faktin se i je permbajtur temes dhe eshte mese e vertete qe ne nuk bejme asgje me shume sesa riprodhojme ato qe kemi mesuar ne jete. Pra menyra e te shkruarit renditjes se fjales dhe pastaj sipas tipit qe kemi edhe arsyetimin dhe pergjigjen. Kopjojme, imitojme perpiqemi e ne fund edhe mesojme.
Per norme miresjellje natyrisht te mos dukemi apo akuzojne si hajdute ordinere interneti eshte mire te respektojme edhe te drejten e autorit apo burimin.

Citim:

---

Po citoj ato që tha Piktor
Pershendetje fleurs de l'honre.
Ka nje te vertete ky mesazhi yt i fundit. E verteta qendron ne faktin se i je permbajtur temes dhe eshte mese e vertete qe ne nuk bejme asgje me shume sesa riprodhojme ato qe kemi mesuar ne jete. Pra menyra e te shkruarit renditjes se fjales dhe pastaj sipas tipit qe kemi edhe arsyetimin dhe pergjigjen. Kopjojme, imitojme perpiqemi e ne fund edhe mesojme.
Per norme miresjellje natyrisht te mos dukemi apo akuzojne si hajdute ordinere interneti eshte mire te respektojme edhe te drejten e autorit apo burimin.

---

E atehere per cfare ishte nevoja te ofendohej HeyDay kur kerkoi thjesht te dinte burimin? Faktet vertetuan qe kishte te drejte, shkrimet jane marre diku dhe nuk jane material personal. Ama ofendimet iu bene HayDay dhe falje su kerkua. Per mua duhet te vije turp fleur. Jo per shkrimet qe merren verdalle, madje ato jane me interes, por per faktin qe ofendove vetem se te thane qe shkrimet duhet te jene marre diku.

Un ate qe hodha e kam lexuar ka koh ok? e slejoj askend as ty e as ate tme flasi ne kete menyre..me cte drejt me thua ke turp?

Un jam ne shum forume, dhe kur ka tema te njejta smund tjap mendime te ndryshme, kur lexon dicka i mer kuptimin e squhet aspak kopie ..Faje dhe ti e ke ber te njejten gje dhe jo nje here!! Mati fjalet kur i nxjerr nga goja pliz!!
Kalofsh bukur!

Re: Re: Re: Renia e kultures gjuhesore

Mjafton te lexohet kjo replike per te kuptuar qe ke ofenduar pa aresye. Mos u kap kot me teori. Nuk ka aresye te ofendohet tjetri se te kerkoi kaq. Dje nuk nderhyra se ishte heret. Tani qe gjerat jane te qarta shikoj qe ia ke fut kot. Dhe eshte per turp...

Citim:

---

Po citoj ato që tha Heyday


Do me interesonte dhe burimi nga i merr keto pjese fleur, keshtu do mund te lexoja dhe artikullin te plote, dmth edhe ate pjese qe te eshte dukur me pak interesante per ta sjelle ketu. Rrofsh

---

Citim:

---

Po citoj ato që tha fleurs de l'orne



Te duket se i mar gjekundi? po ca kujton ti se tgjithe jan si ti..mendon se tgjith jan te nje niveli..sa mos din tlidhin 2fjale..aq me shume kur behet fjale per dicka shqetesuese..qe ska per tu evituar kurre? ( duke perfshire dhe mentatilitetin tend sigurisht)

Para se te paragjykosh , mundohu ti maresh thelbin citimeve qe bej..do jet dicka e vlefshme te siguroj !

---

Citim:

---

Po citoj ato që tha fleurs de l'orne
Un ate qe hodha e kam lexuar ka koh ok? e slejoj askend as ty e as ate tme flasi ne kete menyre..me cte drejt me thua ke turp?

Un jam ne shum forume, dhe kur ka tema te njejta smund tjap mendime te ndryshme, kur lexon dicka i mer kuptimin e squhet aspak kopie ..Faje dhe ti e ke ber te njejten gje dhe jo nje here!! Mati fjalet kur i nxjerr nga goja pliz!!
Kalofsh bukur!

---

Mire bejne keta gjuhetaret qe nderhyjne me keto informacione, por puna eshte qe gjuha kalon neper te tilla lloj "semundjesh" sezonale dhe ne kete menyre zhvillohet. Mos kini merak aman se shqipja do ece akoma dhe do ndryshoje akoma dhe do marre fizionomi tjeter pas 500 vjetesh. E kur te hujme ne FH do quditet i madhe e i vogel

Takova nje grek sot e me thote:

-Check Viqi (per dicka qe po bisedonim)

-What? C'eshte kjo Viqi more?

-Viqipedhia, re allvane.

M'u kujtua Turlli kur i thoshte gjitones: "Do te dale emri ne Wikipedia, por mos shkruaj ..."

 



 

Re: Re: Re: Re: Renia e kultures gjuhesore

Citim:

---

Po citoj ato që tha Fajtori
Mjafton te lexohet kjo replike per te kuptuar qe ke ofenduar pa aresye. Mos u kap kot me teori. Nuk ka aresye te ofendohet tjetri se te kerkoi kaq. Dje nuk nderhyra se ishte heret. Tani qe gjerat jane te qarta shikoj qe ia ke fut kot. Dhe eshte per turp...

---

Fleur, faleminderit qe m'u pergjigje e qe nuk me dhe gjithe cfare meritoja. Faleminderit qe mendove per mua. Faleminderit qe ekziston. Amin.

Kur shqiptaret te reshtin se hequri menjane nga pergjegjesite e te fillojne te bejne dicka me shume se te ankuarit.. atehere mbase mund te shpresojme se do ndryshoje dicka. Po shqiptaret s'kane buke te hane, edhe ata qe kane nuk u bie nder mend te merren me probleme te dores se dyte sic eshte gjuha shqipe. Nuk eshte thjesht ceshtje huazimesh e globalizimi, problemi eshte se na ka zene nje pertaci e tmerrshme, duke filluar nga cdokush prej nesh e deri te kokat e medha. Gjuhetaret preferojne te merren me njeri-tjetrin, kush vodhi te drejtat e kujt dhe pse, ehuha kush ka kohe te merret me problemet e gjuhes shqipe. Nuk dime te bejme dicka te sakte per veten; o nuk bejme asgje hic, ose i bejme te gjitha gabim.. e vazhdojme me ate mentalitetin tipik "kush nuk eshte me mua, eshte kunder meje" (ohh se kush m'u kujtua tani).
Eshte per te ardhur keq.

Re: Re: Re: Re: Re: Renia e kultures gjuhesore

Citim:

---

Po citoj ato që tha fleurs de l'orne




Faje do i jepja rafmet per se gjalli Rajmondit qe ti e quan banal po qe tha dicka me mend,, (ky Forum qe demek ne "thonjza" qe shquhet per Lirin e fjales , vertet qe po filloj ta shoh me syrin Antishqiptar) !!! dhe vertet qe pati te drejt ... mund ta dij ku vend jeton ? mendoj me siguri ose ke prejardhjen ose jeton ne ndonje shtet Komunist qe ti ke kete menyre te foluri, dhe komunikimi...shpresoj qe Demokracia me kalimin e kohes te hyj ne venat e gjakut tend .Ciao!!

---

Re: Re: Re: Re: Re: Re: Renia e kultures gjuhesore

Citim:

---

Po citoj ato që tha Piktor
Askush nuk po te paragjykon Fleurs.
Keshtu qe debati nuk ka kuptim te zgjatet ne debate qe nuk kane te bejne me temen dhe me çfare syri e sheh filani apo fisteku forumin ne pergjithesi. Vete fakti qe mund te shprehesh keto dhe jo vetem keto ne kete teme dhe ne shume tema te tjera tregon ose ve ne pah se ketu liria e fjales egziston.
Me vjen keq por me duhet te them se kete term kane perdorur perhere njerzit ndaj figurave te shquara te kombit, po sjell si shembull Konicen. Nuk dua te them me keto fjale se Fajtori eshte Konica, por nganjehere me ngjan me ate sepse ka kurajon ti ngreje problemet ashtu siç jane "pa dorashka" te pelqejne apo nuk te pelqejne, ty, mua apo tjetrit. Me pak fjale antishqiptarizmen shko e gjeje diku tjeter.

---

Fleur, eshte mire mos harxhoje asnjeri kohe me budalleqe personale dhe mangesi te trurit te super-shqiptareve qe s'dine te komunikojne. Meqe te pelqen "troçizmi" po te them se ti bere nje mut, e tani po e mbulon me shurre atdhetareske. Kshu qe e leme me kaq dokrren e atdhetarise dhe merremi me temen.

Mesazhet qe ke publikuar me jane dukur interesante dhe s'me intereson shume i kopjon apo i ben vete. Vete fakti qe i ke kushtuar vemendje nje mesazhi interesant me duket per tu vleresuar. Fundja kete bejme te gjithe, mundohemi te sjellim para te tjereve gjera qe mendojme se jane interesante. Kshu qe vazhdo bej kete dhe jemi ne rregull. Mos lexo kot ironi e mos na trego perralla me atdhetarizem se ta them "troçisht" qe nuk duket atdhetaria tek breket e Raimondit apo tek klasa jote e katert. Merri gjerat pozitivisht dhe vlereso vleresimin. Le te vazhdojme te merremi me temen... Heyday nuk kishte domosdoshmerisht ironi, por duke qene se artikujt jane "te zgjedhur" kerkoi qe te lexonte artikullin e plote. Publikimi i pjesshem i nje citimi te huaj mund te deformoje idene e artikullit, prandaj eshte e natyrshme qe dikush mund te interesohet cfare tha ekzaktesisht filani (psh Nano kur deklaroi "do kthejme leket").

Vazhdojme me temen po deshe. Do ishte kurioze te krijonim nje liste me deformimet qe lexojme cdo dite neper gazeta. Mund ti sherbente dhe ndonje istitucioni te merrte masa kur te vije koha.

Une kam nje mendim pak me ndryshe. Mire eshte qe te japim mendimin tone per probleme te caktuara. Vertet nje shkrim mund te jete I vlefshem diku dhe me I kompletuar sepse ka mundesi qe te jete shkruar nga nje profesionist, por a nuk ju duket e arsyeshme qe te japim mendimet tona? Keshtu krijon edhe nje ide se kush eshte ky apo kjo qe shkruar, dhe te lind edhe deshira te diskutosh.
Nese copjon andej ketej copeza artikujsh, ok “bukuri e vdekur” thotekjo komshija ime.

Po si do formohen mendimet personale kur shume njerez nuk e ndjejne problemin e gjuhes? Nje artikull i shkurter mund te stimuloje qe te kuptohet problemi. Ndryshe mendimet personale qe do shikosh ne forum behen vetem "cfare brekesh ke veshur sot", "si i ke bere floket", "cfare po ben tani tani", dhe "si ndjeheni ne keto momente"...


Pastaj secili e di vete si ta ktheje omeleten qe te kete me shume efekt (nese i intereson te terheqe vemendjen tek ajo teme).

Citim:

---

Po citoj ato që tha Fajtori
Po si do formohen mendimet personale kur shume njerez nuk e ndjejne problemin e gjuhes? Nje artikull i shkurter mund te stimuloje qe te kuptohet problemi. Ndryshe mendimet personale qe do shikosh ne forum behen vetem "cfare brekesh ke veshur sot", "si i ke bere floket", "cfare po ben tani tani", dhe "si ndjeheni ne keto momente"...


Pastaj secili e di vete si ta ktheje omeleten qe te kete me shume efekt (nese i intereson te terheqe vemendjen tek ajo teme).

---

[QUOTE]Po citoj ato që tha Fajtori
[B]Fleur, eshte mire mos harxhoje asnjeri kohe me budalleqe personale dhe mangesi te trurit te super-shqiptareve qe s'dine te komunikojne. Meqe te pelqen "troçizmi" po te them se ti bere nje mut, e tani po e mbulon me shurre atdhetareske. Kshu qe e leme me kaq dokrren e atdhetarise dhe merremi me temen.

Mesazhet qe ke publikuar me jane dukur interesante dhe s'me intereson shume i kopjon apo i ben vete. Vete fakti qe i ke kushtuar vemendje nje mesazhi interesant me duket per tu vleresuar. Fundja kete bejme te gjithe, mundohemi te sjellim para te tjereve gjera qe mendojme se jane interesante. Kshu qe vazhdo bej kete dhe jemi ne rregull.

****Mos lexo kot ironi e mos na trego perralla me atdhetarizem se ta them "troçisht" qe nuk duket atdhetaria tek breket e Raimondit apo tek klasa jote e katert. *****

Faje eshte per tu admiruar kjo menyra jote e komunikimit ..
Me fal qe ta them ne sy, po meqe te pelqeka trocozmi po ta them troc dhe un..nese do tkemi nje komunikim normale bashke..meqe si e the dhe vet me lart..te jane dukur interesante postet e mia, dhe qe kete gje ( tpakten e pranove qe e bekan tgjith) bukur fort..po tkerkoj nje nder..ato **mutrat dhe shurrerat** te lutem jo kur zen nick tim me goje..se sme pelqejne..dhe nese mka pare qe tperdor fjale banale ..ma thuj ne sy, do m'pelqente me shume ..jemi ok?
Sa per te tjerat jemi ok bashke!!


Ti kthehemi bisedave normale tashi

Edhe kjo idea e shelgut me duket me vend...pasi po kuptoj dicka ke shkrimet e tua sigurisht...ata qe diskutojn ne keto tema jane shum te paket..te temat e omletave paska boll !! pak me inteersojne..se keto omletat si haj hic un

Megjithate dicka me ben pershtypje..qe jane temat me te adhuruara te Fh..valle vetem kjo ka ngelur tani per te diskutuar? spaksa gjera me interesante..!!
Gjithesi pas ketyre debateve..po filloj tkuptoj qe Pc dhe jeta virtuale vertet ste ben mire..te demton moralisht, piskologjikisht..dhe pse jo mbase ne kulture..shpresoj mos te na ndodhi dicka e tille.

Citim:

---

Po citoj ato që tha shelgu
Une kam nje mendim pak me ndryshe. Mire eshte qe te japim mendimin tone per probleme te caktuara. Vertet nje shkrim mund te jete I vlefshem diku dhe me I kompletuar sepse ka mundesi qe te jete shkruar nga nje profesionist, por a nuk ju duket e arsyeshme qe te japim mendimet tona? Keshtu krijon edhe nje ide se kush eshte ky apo kjo qe shkruar, dhe te lind edhe deshira te diskutosh.
Nese copjon andej ketej copeza artikujsh, ok “bukuri e vdekur” thotekjo komshija ime.

---

Citim:

---

Po citoj ato që tha Fajtori
Italianet thone "Sono tutti richioni col culo degli altri". (Te gjithe behen pederaste me prapanicen e tjetrit). :p, dolem nga tema.

---

Citim:

---

Po citoj ato që tha al74


pikerisht. ndoshta te jepet nje mendim personal eshte qindra here me efikas se te plasesh ketu ate c'ka thone ekspertet lart e poshte. tek e fundit gjuha pasurohet me perdorimet e perditshme qe i behen asaj sidomos nga masa .

psh. do me pelqente ta startojme temen pa marrje zjarr

---

Citim:

---

Po citoj ato që tha shelgu


 

Ajo puna e brekeve me pelqeu. Duket si e brendeshme po prape eshte veshje e brendeshme qe tregon anen e jashtme.

Une e kisha qe demek, degjoi llafin dhe veri emrin. Jo per gje po kur citon andej ketej eshte i ajo qe rrefejne "me koqet e tjetrit, pjell edhe ai qe s'ka".

Ja kshu.

---

Re: Renia e kultures gjuhesore

Citim:

---

Po citoj ato që tha volter
Problem me te cilin ndeshet sot gjuha e njesuar kombetare eshte edhe problemi i kultures gjuhesore, ne te vertete renia e theksuar e kultures gjuhesore. Thyerjet e normes drejtshkrimore, morfologjike, sintaksore;thyerjet e normes se pikesimit; madje thyerjet e normes se alfabetit jane bere dukuri e perditshme ne jeten tone. Moskujdesi ndaj gjuhes eshte shtrire aq shume saqe ne disa institucione nuk perdoret fare ë-ja. Renia e kultures sone gjuhesore edhe me dukshem shihet ne veprat shkencore, dhe sidomos ato publicistike.
Marre nga Letersia shqipe dhe gjuha letrare - Rexhep Qosja.

---