Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Historia (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=15)
-- Kanuni i Lekė Dukagjinit (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=2521)

Vlerat e Kanunit nėpėr kohra

Vlerat qė kishte pėr atė kohė dhe pėr shekuj me radhė janė tė shumta, sa qė nuk mund tė pėrfshihen me njė shkrim tė thjeshtė... Shqipėtarit i mbrohej nderi, vlera, virtyti, e drejta, prona, familja, gjaku, fisi, katundi, bajraku, krahina e deri kombi, jo vetem me atė beslidhjen e thirrjen e thjeshtė tė kushtrimeve e zėrave shpat me shpat, por edhe me njė Kod ligjor shqipėtare me rreth 1500 nene.

Tė pėrpiluara jo vetėm me njė llogjikė e menēuri tė rradhė, por me njė drejtėsi tė veēantė dhe tė pa shoqe nė botė... Kanuni dėnon ashpėr llafazanėt, hajdutėt, shpifėsit, intriguesit, pėrdhunuesit, plaēkitsit, spiunėt, tradhtaret apo ēdo shkak tjeter qė i ēonte njerzit deri nė vrasje... Pra ēdo veprim tė pa ndershėm e nxjerr para gjykimit tė burrave tė mėnēur dhe e ndėshkon qė nga gjoba e deri me izolim tė atijė individi apo grupi, duke e pėrjashtuar nga shoqėria e shėndoshė pėrgjithmonė. Jo rradhė herė sipas shkallės sė veprės sė keqe, keqbėrsit i digjej shtėpia, duke e detyruar vetė dorasin qė ti vinte me dorėn e vet flakėn shtepisė sė tijė pėr fajin, krimin qė kishte kryer ndaj tjetrit me tė pa drejtė, dhe dėbohej nga fshati apo krahina pėrgjithmonė.

Kanuni thotė qartė, se pėr fjalė gojė, qė do tė thote: As pėr tė shame e as pėr tė shpifura nuk vritet njeriu, nuk i merret jeta askujt, ai qė vret pėr fjalė goje, ai ėshtė fajtor dhe bjen nė gjak, sepse e vrau njeriun pėr fjale... Ndėrsa, kur ėshtė i detyruar njeru tė vrasė, nė rastet kur i dhunohet gruaja, fėmija, i vriten apo i rrėmbehėn me dhunė pjestarėt e familjes kryesisht femrat, atėherė nė mbrojtje tė jetės sė njerzve dhe tė nderit tė familjes, kur nuk gjėndet mundėsi tjetėr per ti shpėtuar, njeriu vret kriminelin dhe pėr atė lloje krimineli, vrasėsit gjithsesi i ėshtė kėrkuar llogari nga pleqėsia dhe i ėshtė matur shkalla e fajit, ndoshta dhe e pafajsisė, pse krimineli, i vrari, konsiderohej fajtor i vrarė nė tentativė pėr tė kryer krimin apo duke e kryer...

Nė Kanun ka qenė e qartė se pėr pėrdhunimin e njė gruaje, krimineli binte dy herė nė borxh, njė herė burrit tė gruas apo fisit tė tijė, dhe sė dyti prindėrve tė asajė gruaje apo fisit tė sajė, ashtu edhe nė se e vriste gruan dikush, krimineli do tė lante dy pare gjaqe... Ndėrsa pėr vrasjen e njė burri, krimineli kishte njė gjak borxh... Sikur tė zbatohej Kanuni, nuk do tė ndodhnin kurrė ato miera vrasje siē po ndodhin sot nė Shqipėri, vetėm pėr grindje fjalėsh, pėr thashethėme e pėr shpifje...

Ashtu sikur plaēkitsve, hajdutve, pėrdhunuesve, grabitėsve tė grave e vajzave, jo vetėm qė do tė u digjej shtėpia, por do tė mos lejoheshin tė hynin mė kurrė nė qytetin apo fshatin e tyre, pse ata kanė kryer ato veprime kriminale me gjakftohtėsi e vetėdije. Pra nuk do tė ndodhte mė nė Shqiperi asnjė rast i siper pėrmėndur. Vetem 4 ose 5 persona tė asajė kategorie, sikur tė ndėshkoheshin prej kryepleqėsisė sė burrave tė zgjedhur tė qytetit, fshatit apo krahinės, kurrė me tė tjerė nuk do tė ndermerrnin veprime tė ngjashme kriminale...

Kanuni ka shumė pika tė rendėsishme dhe vlera tė veēanta nė tėrsinė e vet. Vlera tė cilat janė njohur e vlersuar thellėsisht dhe me njė disiplinė pėrkushtimore pėr gati pesė shekuj me radhė, qė nga njerėzit mė tė thjeshtė dhe deri tek vetė kryepleqėsitė e atyre kohrave, apo principatat shqipėtare. Para Kanunit tė Lekė Dukagjinit ėshtė pėrule me respekt duke e njohur dhe kėrkuar nga tė gjithe njerėzit qė tė respektohet, vetė Gjergj Kastrioti, Skenderbeu. Kanuni ka qėnė njė beslidhje, e njė simbol bashkimi e bashkpunimi midis princave shqipėtare dhe tė gjithė popullit ndermjet vedi, pėr tė organizuar qėndresėn kundėr pushtuesit osman...

Fjalet “Besa-Besė” simbol i bazės sė Kanunit.

Baza e Kanunit kanė qėnė fjalėt hyjnore: “Besa-Besė”! Fjalė qė nuk janė thyer kurrė, kur ajo besė ėshtė dhėnė, edhe prej njerėzve mė tė thjeshtė. Vetė dyert e perandorisė Osmane janė detyruar ta njohin Kanunin dhe tė mos ja shklasin nė asnjė pikė popullsisė Shqipėtare, sidomos asajė pjesė, qė nuk kishte ra nėn sundimin osman, por edhe pjesės qytetase qė kėrkonte tė rrespektonte ato kode kanunore pėr mėnyren e zgjidhjes sė problemeve shoqėrore, tradicionale e zakonore tė jetesės sė vet. Pėr herė tė parė nė historinė e njerėzimit, pas biblės, ligjeėrohet me anė tė Kanunit tė Lekė Dukagjinit, “FALJA”. Pra, tė njihet ai qė kėrkon falje dhe ti falet faji para njerėzve dhe para tė viktimizuarve...
Njė vepėr fisnike me njė madhėshti tė veēantė qė ka vetė FALJA, ka gjetė mbėshtetje dhe zbatim tek populli Shqipėtarė si nė asnjė vėnd tjetėr tė botės. Shumė kritik anti shqiptarė, e sidomos ata pro shovinizmave greko-sllave, janė pėrpjekur qė ta komentojnė mbrapsht dhe tė nxisin fushata kundėr Kanunit nėpėr shekuj e dekada. Por fantazitė e tyre kanė dėshtuar. Njė ndėr kulēedrat antikanunore ashtu siē qe edhe anti Shqipėtare, ka qėnė diktatura komuniste e cila me kalemxhinjtė e vet servilė, holli baltė pėr 50 vjet me radhė mbi Kanunin, mbi vlerat, madhėshtinė e fisnikrinė e tijė, mbi simbolin e burrėrisė e krenarisė shqipėtare...


VIJON