Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Fizikė dhe Astronomi (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=10)
-- Mbi disa punime te miat-R.Th. (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=18794)

nga xx Edhe ti o gazetar shqiptar! 18. 9. 2015

Letėr e hapur pėr tė gjithė ata qė janė nė pika kyēe tė mediave shqiptare.

Unė e kuptoj situatėn tėnde tė vėshtirė financiare, siē edhe e di kontrollin qė ushtron kapitali i madh ndaj teje. E di qė ti aty nė zyrė merr me dhjetra dhe qindra letra nga njerėzit, sa shpesh edhe nuk di kė tė zgjedhėsh mė parė. Por unė nuk e kuptoj, se si ti nuk e kupton qė ēdo sjellje e jote servilizmi dėmton nė pėrgjithsi shoqėrinė ku ti jeton, ekonominė e vendit, e sė fundi edhe ty vetė, duke tė tė bėrė akoma mė tė pasigurtė ndaj tė ardhmes tėnde, gjė e cila tė detyron akoma mė tej ta shtosh servilizmin, tė ndikosh nė degradimin intelektual tė popullsisė dhe tė jesh i heshtur edhe ndaj krimit, i ēfardo lloj-forme tė jetė ky i fundit, ordiner, politik, fetar, kėshtu tė jesh bashkfajtor nė krim.
Ēdo kush qė arriti deri kėtu, do mendoj se bėhet fjala pėr gjėndjen e rėndė tė vėndit, nė tė gjitha aspektet. Jo-jo, kėtu unė nuk do merrem me temat e mėdha, siē ajo „budallaēka“ infermiere e spitalit para njė viti i shkroi letėr tė hapur kryeministrit pėr mungesat e shumta nė spitale, pa ditur se ato kėrkesa normale tė saj kėrkonin miliona euro. Unė nuk do tė kritikoj kėtu gazetarinė dhe mediat shqiptare, pėrse nuk kanė zbuluar as edhe njė fije tė krimit ekonomik-politik, (por vetėm pasqyruar shkurt pasojat e kėtij krimi). Unė nuk do i kėrkoj kėtu llogari medias dhe gazetarve shqiptarė, pėrse nuk kanė investiguar nė as edhe njė firmė, si dhe ēfarė prodhon, nė ē’kushte janė punėtorėt, (unė qė s’jam gazetar kam tė dhėna tė sigurta se punėsohen minorene). Unė nuk u kujtoj kėtu gazetarve shqiptarė detyrėn e tyre pėr tu interesuar dhe ditur se cili shtet i huaj zotėron firma dhe kapitale mė tė mėdha nė Shqipėri, kėshtu edhe tė zbulojė nėse ky ndikim ekonomik ka dhe ndikim politik nė Shqipėri, (kam folur nė tjera shkrime se pse kjo qeveri dhe ky gjatosh turkoshak i kryeministrisė shqiptare kanė pranuar ngritjen e njė xhamie tė madhe tė stilit mesjetar osman, por tė tilla shkrime cerberėt e medias shqiptare nuk i botojnė kurrė). Unė nuk do i kritikojė nė kėtė shkrim gazetarėt dhe mediat shqiptare as se pse nuk japin tė dhėna, nga kush ato financohen, kėshtu pėr tu dhėnė qytetarve shancin e largimit tė dyshimit, se ato financohen nga ky kapital mafioz shqiptar i lidhur me atė tė huaj, ndaj dhe nuk bėjnė investigime tė ndryshme. Unė nuk do kapem as tek tema se sa tė huaj nga jug-lindja kanė marrė shtetėsinė shqiptare dhe sa prej kėtyre, apo dhe tė tjerė tė huaj jug-lindorė, rreshtohen nė radhėt e besimarve myslimanė gjatė festave tė ndryshme, duke mbushur kėshtu sheshin e Tiranės pėr tė treguar se myslimanėt shqiptarė nuk kanė njė xhami ku tė falen. Jo, unė nuk do kapem kėtu nė kėto tema tė mėdha kollonash tė pesta, qė ndikojnė nė ndryshime dhe konflikte gjeo-poltike. Unė biles as edhe nuk pyes se pėrse njė libėr me titull aq kritik pėr Turqinė erdoganase, „Kurbani“ i gjatoshit tonė turkoshak, botohet nė Turqi nė gjuhėn turke, a thua se erdoganasit po kthehen nė anti-erdoganas dhe po dashurohen me kritikun e riteve tashmė tė mbetura nė botėn islame, si ai i kurbanit qė bėri turkoshaku tjetėr, Lul Basha. Unė nuk pyes pėr kėtė, sepse kuptohet cila do tė jetė pėrgjigjia e gjatoshit apo dhe langojve tė tjerė; hėm, cili torollak do pranojė se shet interesat kombėtare pėr ato personale!? Unė nuk do tė kapem nė kėtė shkrim me as edhe njė nga kėto tė ashtuquajtura tema tė mėdha. Jo, kam njė problem thuajse personal, por i cili mendoj se ka ndikim (siē ėshtė dhe pasojė) nė temat e rėndėsishme tė kėsaj shoqėrie, tė cilat kjo media nuk ka guximin ti pasqyrojė.
Unė qė thua ti lexues i dashur, jam marrė qysh nė fėmijėri dhe rini me lexime, shėnime, mė pas shkrime tė vogla, siē edhe ndodh me shumė njerėz. Duke filluar nga 2005 unė nisa tė botoj ato qė kisha shkruar mė parė, vargje, tregime, e me radhė, dhe vazhdova edhe mė tej tė shkruaj. Nuk ka rėndėsi numri i titujve tė botuar, pasi sot ēdo budalla dhe kopjues mund tė shkruaj njė deri nė disa libra. Rėndėsi ka ē’tė reja sjellin kėto libra, sa autentikė janė dhe sa e bindin apo kėnaqin lexuesin.
Nė kėtė pikė unė nuk do t’ia shtoj monotoninė lexuesit, duke i rreshtuar tė gjitha ato ēfarė kam sjellė nė kėto libra, pėrveē diēkaje qė vjen mė poshtė, por mė duhet ta sqaroj se qysh nga mosha rinore e deri mė sot fati (im) mė ka hedhur nė majė tė tehut, pikėrisht pėr shkak tė fjalėve, dikur tė shprehura (si llapaqen) e sot tė shkruara, (ngaqė struktura e komunikimit nė shoqėri ka ndryshuar). Natyrisht, ēdo fjalė dhe varg ironizues pėr partinė dhe udhėheqėsit e asaj kohe, ta afronte tehun e mprehtė tė shtetit „proletar“, vėmėndjen e mprehtė tė atyre qė kishin edhe gurin edhe arrėn. Natyrisht tė vazhdosh me tė tilla ironi dhe kritika edhe nė vendin e huaj ku ke vajtur, shton numrin e teh-mbajtėsve, pikėrisht atyre qė kanė gurin dhe arrėn, (sepse dhe kėndej gurin dhe arrėn sėrish i kanė njė pjesė, dhe jo tė gjithė, siē pretendohet; -ja dreqi e marrtė, prapė s’mė rri goja rehat!). Natyrisht, tė thuash me gojė e me shkrim vetėm tė vėrteta, tehet e thikave tė lenė shenja dhimbėse, dikur hapur dhe ballas, sot tė rafinuara e nga mbrapa. Ca mė keq bėhet gjėndja po tė marrėsh e tė analizosh Biblėn dhe Kuranin, dhe tė zbulosh tė ashtuquajturit „kode tė fshehtė“; e jo vetėm kaq, por tė tregosh me fakte se si kėto libra nuk kanė as edhe mė tė voglėn lidhje me ndonjė Zot, hyjni apo dreqni bashkė, por vetėm me mėndje njerėzish mesjetarė. Pas tyre nuk qėndrojnė vetėm turmat besimtare, pas tyre qėndrojnė mbrojtės zyrash, tė cilėt kujdesen jo vetėm pėr izolimin modern tė fjalės sė lirė, por dhe pėr autorėt e tyre; shekuj mė parė me metoda dragoniane, sot tė rafinuara. Tehu i thikės nuk tė ndahet. E si tė mos mjaftojnė kaq tė vėrteta, tė nisėsh e tė merresh me historinė dhe etimologjinė, duke sjellė copėza tė vogla tė reja, qė nxisin xhelozi tek ata me diplloma; kėshtu i shton dhe ca vėshtrim-vėngėrr, qė nė rastin mė tė parė vetėm njė fjalė injoruese hedhin pėr ty. Ca mė keq ėshtė nė kėtė kohė patriotizmi (nė thonjza), kur pellazgėt dhe ilirėt janė „provuar“ si parakaluesit tanė, dhe thuajse tė gjithė popujt rrjedhin prej nesh shqiptarve, tė dalėsh e ti hedhėsh poshtė me prova e argumente kėto broēkulla idiotėsh, kėshtu tė shtosh kundra vetes edhe masa tė tėra kriminelėsh, tė cilėt, pasi kanė vėnė pak para me pislliqe, e kanė tė nevojshme tė hiqen si patriotė, pėr tė qetėsuar ndėrgjegjen e tyre tė prishur. Por se mos kaq do t’ mjaftonte! Tė fusėsh hundėt nė tema gjeo-politike, n’ ato fetare e sociale, pas tė cilave qėndrojnė turma injorantėsh mejetarė, kundėrshtarė tė dijes, tė hedhėsh dyshime e tė akuzosh direkt tė ashtuquajturit pare-mėdhenj (bole-mėdhenj, thuaj mė mirė), qė pretendojnė se drejtojnė botėn, mes tyre edhe tė pėrzgjedhur nga i ashtuquajturi komunitet judej (hebrej), tė cilėt ruajnė nė kundėrshtim me ligjin europian akoma ritin e lashtė tė synetllėkut, (si dhe ata myslimanė), tu dalėsh si pasqyrė pėrpara shumė pseudo-intelektualve shqiptarė, e sė fundi tė mos tregosh respekt as pėr popullin nga ke dalė, duke pretenduar se sot ky popull ka ngelur pa dije dhe mėsim, kuptohet pas gjithė kėtyre se ēfarė tė pret! Tė pret nė rastin mė fatlum, injorimi, e pastaj me radhe sharrjet, kėrcėnimet, grindjet e deri tentativat pėr eleminim. Nė kėtė lloj tehu unė tashmė jam “mėsuar”, shumė tehe tė tilla i kam dalluar mė parė dhe u jam shmangur, apo i kam shmangur.
Por unė, i dashur lexues, kam bėrė dhe ca mė shumė, -e kėtu afrohem tek tema personale. Jam marrė dhe me dijet shkencore, shumė biles, qysh fėmijė mė ka pėlqyer shkenca, kam lexuar e mėsuar shumė nga librat. Aty kanė marrė pėrgjigje shumė nga pyetjet e mia. Por disa pyetje jo. Kėshtu, kam bėrė atė “gabim” qė bėjnė njė pjesė e njerėzve, kam vėnė trurin nė lėvizje pėr tė gjetur shumė nga tė paditurat e natyrės; ndoshta ky veprim i trurit ėshtė instiktiv. Mundi mė ka shpėrblyer disi, tė paktėn kėshtu mė duket mua, a ndoshta fuqi tė tjera jashtė njeriut ndikojnė tek ky autonom biologjik. Mjaft fenomene tė pashpjeguara apo tė pamenduara mė janė shpalosur ndėr vite tė qarta. Biles mu duk se gjeta edhe gabime tė shkencarve me emėr, si bie fjala tek dy teoritė e relativitetit tė Ajshtajnit, pėr tė cilat kam shkrojtur nė dy libra. Nuk mė prish punė se kėtė moment disa do tė mendojnė pėr mua: edhe njė skizofren mė shumė! Rėndėsi ka ēfarė thua dhe sa e argumenton. Edhe unė mund tė kem gabuar. Pėrpara tė vėrtetės shkencore bie poshtė ēdo lloj krenarie intelektuale. E po tė mos harrojmė pastaj, se ka dhjetra studjues, pėr t’mos thėnė qindra, qė gjithashtu nuk i pranojnė teoritė e Ajnshtajnit, (disa prej tyre hidhen kodra pas bregut), kuptohet se nuk ėshtė ky problemi aktual dhe as vendi kėtu pėr shpalosjen e tyre. Por ėshtė vendi pėr tė treguar se ēfarė vėshtirsie ka sot tė ēosh kėtė mendim tė kundėrt ajnshtajnian tek lexuesi. Dhe pėr kėtė pėrgjegjės ėshtė edhe ky cerber mediatik shqiptar, qė po ua tregoj mė qartė nė kėtė finale tė kėtij shkrimi.
Po dal tani drejt e tek problemi personal, qė pėrmenda nė fillim. Dje lexova tek gazeta “shekulli” njė intervistė me njė shkencare shqiptare, kandidate pėr ēmimin Nobel, -sipas gazetės. Arritjet e saj dhe tė grupit tė saj unė nuk dua ti diskutoj kėtu, sepse do hapesha shumė, gjithashtu i uroj asaj dhe grupit tė saj arritje tė mėtejshme nė kėrkimet e nisura, e kėtė e bėj jo si shqiptar por si njeri, sepse nė shkencė nuk hyn nacionaliteti, por hyn pasioni pėr shkencėn, (ndonėse jo gjithnjė ėshtė kėshtu). Mirpo nė ato qė fizikantja nė fjalė pėrmendi, -mė sė shumti tė pakuptueshme pėr lexuesin e thjeshtė-, ajo bėri njė kapėrcim, duke pėrmendur diēka qė nuk ėshtė pėrmendur deri mė sot nga shkencarėt, (tė paktėn me sa di unė), diēka qė i pėrafrohet shumė asaj qė unė kam pėrmendur pėr herė tė parė nė filmimin e hedhur nė youtube nė dhjetor 2013, si nė gjermanisht ashtu dhe nė shqip (shiko: robert thomai: kleine neuigkeiten in der... , dhe: robert thomani / thomanikaj, permbledhja shkurt ne shqip e temes shkencore), e po ashtu edhe nė librin tim tė fundit, tė dorėzuar pėr botim mė 1 qershor 2015 dhe tė dalė nga botimi me paksa vonesė (!?) nė mes tė korrikut 2015. Fjala ėshtė pėr njė boshllėk, njė zonė tė ftohtė pa galaktika nė hemisferėn jugore (tė kėndvėshtrimit tonė tė sotėm tokėsor, -gjė qė shkencarja nė fjalė dhe gjithė ekipi i saj nuk e pėrcaktojnė, si metafizicienė qė janė). Se si ky ekip shkencarėsh kanadezė dhe ndėrkombėtarė kanė arritur qysh mė 2006-ėn nė pėrfundimin pėr tė vrojtuar kėtė hemisferė jugore, gjė kjo e vėrtetuar nga sateliti nė qershor 2015 (sipas shkencares shqiptare), -kjo nuk shpjegohet nga shkencarja nė fjalė. Lexoni intervistėn e saj dhe tė ma shpjegoi ndonjė mua budallait, se si dhe pėrse kėta shkencarė iu pėrqėndruan hemisferės jugore (tė sotme, -kėnvėshtrim dialektik ky, tė cilin nė pėrgjithsi shkencarėt e sotėm nuk e llogarisin, duke e marrė pėr absolut!!!). Dhe nė cilėn gazetė apo revistė e kanė shpjeguar kėtė qysh mė 2006?
Do thotė ndokush, po mirė, pėrse duhet kjo!? Kjo duhet i dashur lexues, se sot ata qė kanė para po u vjedhin mundin dhe djersėn atyre qė gjithė jetėn e harxhojnė me kokėn mbi libra! E tillė vjedhje ndodh pėrditė nė tė gjitha vendet pa dallim. Aq mė dukshėm ėshtė kjo vjedhje intelektuale nga individė dhe grupe tė vėndeve tė mėdha e tė pasura, (pretenduese kėto pėr tė udhėhequr botėn), nė kurriz tė individėve tė vendeve dhe gjuhėve tė padėgjuara. Aq mė demostrative ėshtė kjo grabitje nga elita tė forta tė planetit tonė, elita kėto tė sė ashtuquajturės botė anglo-saksone dhe dojē-judease, nė kurriz tė gjithfarė studjuesish qė kritikojnė korifejtė e kėsaj bote tė (vet)pėrzgjedhur.
Mos e keni llafin se ju kanė vjedhur juve nė kėtė rast? –mund tė vazhdojė pyetja e lexuesit nė adresė time. Jo direkt, lexues i durueshėm, sepse nė atė rast nuk do hapesha kaq gjatė, por do pėrqėndrohesha direkt tek ky rast i fundėm. Biles nuk e kam fjalėn direkt as pėr raste tė tjera vjedhje ndaj meje, qė kam dalluar, (pėr njė rast tė tillė shiko tek forumi i gjuhė-letėrsisė, pasi gazetat nuk do t’ma botonin dyshimin e shfaqur), sepse pėrveē vėshtirsisė qė qėndron nė kėtė rast pėr ta vėrtetuar vjedhjen intelektuale, (siē mund ta shikoni edhe nė krahasimin qė do i bėni fjalės time nė you tube e nė librin tim tė fundit, me kėtė tė shkencares shqiptare nė intervistė, mbi fenomenin nė fjalė tė hemisferės jugore), ekziston edhe mundėsia qė njė fenomen apo ligj tė shpjegohet/ zbulohet paralelisht nga dy e mė shumė studjues, amatorė apo profesionistė, siē dhe jeta ka treguar. Pra unė nuk ngre direkt akuzėn pėr vjedhje nga ky grup shqiptaro-kanadez-internacional, tė cilėt as mė njohin dhe as besoj se kanė pėr tė mė njohur ndonjėherė, por kėtu ngre me kėtė rast edhe njė herė atė problem qė kam ngrejtur kėto dy-tre vjet, atė tė trajtimit tė disave si tė nėnės dhe disave si tė njerkės nga ana e kėtyre personave prapa mediave TV dhe gazetareske, shto kėtu edhe ata tė shoqatės sė botuesve dhe tė ministrisė sė kulturės, tė cilve (tė gjithve) u kam shkruar mbi kėtė problem, duke bėrė edhe sugjerime tė ndryshme, njė ndėr mė tė parat: njoftimi nė shtyp dhe TV-Radio i cilido botim tė ri; problem ky tė cilin tė gjithė kėta lloj mumjesh dhe ruajtėsish besnikė tė karrikes sė tyre e kanė injoruar me stoicizėm heshtor tė plotė, (po tė mos llogarisim vetėm njė shkrim mbi kėtė temė nė gazetėn TEMA, gazetė e cila mė boton rrall herė ndonjė shkrim, vetėm nga ato qė mi shtojnė edhe mė shumė ziliqarėt dhe keqbėrsit).
Besoj se lexuesi duhet ta ketė pak a shumė tė qartė problemin tani. Bėhet fjalė pėr ndihmėn qė kjo media shqiptare u jep vjedhėsve intelektualė. Duke i bėrė disa tė njohur, e duke i lėnė veprat e disa tė tjerve nė hije, kėta cerberė medialė bėhen ndihmės tė vjedhėsve. Duke patur parasysh se disa studjues kanė nė punėn e tyre thika mbas shpine, (nuk janė tė panjohura nė botė edhe rastet e marrjes sė jetės sė kėtyre studjuesve), duhet t’ua them hapur kėtyre cerberve shqiptarė, se ata janė bėrė, me punėn ndarse qė bėjnė, pa dashur bashkpuntorė tė kriminelve.
Unė nuk mėrzitem me kėtė shoqėri dhe kėta njerėz! Ata qė mė njohin, ma njohin edhe shprehjen time: unė lė shumė tė ma bėjnė ēiēin nė qafė, -thjesht tė njoh karakteret e tyre-, por nuk lejoj as edhe njė tė mė bėjė kakėn! Mirpo duket se kupa po mbushet! Shumė gjėra tė reja qė unė kam sjellė, po u kalojnė inkonjito tė tjerėve. Dhe kjo nuk do tė ndodhte kaq kollaj, nėse cilido studjues dhe krijues do tė kishte hapsirėn (qoftė dhe tė vogėl) e studimeve dhe krijimeve tė tija nė shtypin dhe ekranet tuaja. Por duket, tė ndodhė kjo duhet qė pas mediave tė punojnė njėrėz sado pak idealistė, gjė qė tek ju mungon. Dhe moral unė nuk jam mėsuar tė bėj. Paēi faqen e zezė ju, se e vėrteta nuk humbet kurrė!
P.S. Nėse ndokush jeton akoma nė mesjetėn orientale, e si i tillė do tė pyesė, ēfarė pune bėj unė, i pėr-gjigjem se punoj pleraxhi, pjatalarės, pastrues. Ah do kisha shitur dhe fiq, por biznesin nuk e bėj dot.