Forumi Horizont Gjithsej 5 faqe: « 1 2 3 4 [5]
Trego 250 mesazhet nė njė faqe tė vetme

Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Ismail Kadare (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=94)
-- Ismail Kadare. (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=1121)


Postuar nga Fajtori datė 31 Janar 2010 - 19:01:

Kam pershtypjen...

Se fatkeqesia e shqiptareve eshte qe injorancen e lidhin me letersine. Dhe letraret i ulin e ngrene ne pozita te pushtetshme. Dhe shkrimtaret ndjehen te autorizuar te gjykojne njerez, pushtete, kultura, etj. Luten nga mileti te thone fjalen e tyre, te thurin bejte per kete dhe kunder atij.

Injorance ne ditet e sotme eshte te mos jesh teknikisht i pergatitur ne fusha te ndryshme. Gavroshi apo Palloshi eshte injorance me vete, injoranca e ushtrimit te pushtetit nepermjet artit, injoranca e tejkalimit te rendesise se artit, injoranca e leximit hobist. Injorim i koheve moderne per tu perplasur ne clichč artistike alla star-system.

Kohet e analfabetizmit kane kaluar. Prandaj matja e injorances me lexim librash artistike eshte banale (per mua).


Postuar nga Piktor datė 31 Janar 2010 - 19:10:

Jam dakort me kete frazene fundit lidhur me injorancen.
Persa i perket replikes se mesiperme kishte te bente me faktin qe Kadare, gjalle e shkruan quhet jashta modes e lavderojme gavroshet e fantazite e shekullit te paranendetesve.


Postuar nga AngelDevil datė 31 Janar 2010 - 20:22:

Citim:
Po citoj ato qė tha cedrus
C'ironi.


Lexojeni Kadarene, edhe ti Bjonde edhe ti Angjelina se mesoni shqipen ne radhe te pare, shqipen artistike, e cila qenka aq e pasur sa te shprehe ndjenja e mendime ne menyre artistike te krahasueshme me gjuhet me te levruara te botes. Eshte Kadareja qe e thote kete nepermjet shkrimeve te tij.




Cedrus para se gjithash nickame- im eshte Angeldevil jo Angjelina dhe e dyta sja vlen te replikoj per cke shkruar me lart problemi yt nqse e mendon ashtu sme intereson.

Mgjate le ti kthehemi temes. OK pra ti qe qenke me " i kenduari" i veprave te Kadarese te lutem ma shpjego mua qe si kam lexuar te gjitha shkrimet e tij dhe e kam mesuar shqipen letrare nga "burime" te tjera PSE KADARE NUK KA MARRE AKOMA CMIMIN NOBEL ????!!!!!!


Postuar nga BIONDIA datė 31 Janar 2010 - 20:31:

Citim:
Po citoj ato qė tha AngelDevil


te tjera PSE KADARE NUK KA MARRE AKOMA CMIMIN NOBEL ????!!!!!!




dhe as ka per te marre ndonjeher NOBEL sepse veprat e tij nuk jane ne lartesine shkrimtareve te tjere qe e kan marre kete cmim te Pamuk,Lessing,Myller, Jean-Marie Gustave Le Clézio ...


Postuar nga al74 datė 31 Janar 2010 - 21:30:

tani te rrime shtremet e te folim drejt. Kadareja shkrimtar eshte Kadare e nuk vihet ne diskutim. mund te pelqeje apo jo eshte tjeter . te nisesh nga mospelqimi apo ndonje gjykim tjeter i jashtem e te besh pyetje se pse nuk ka marre cmimin Nobel me duket paksa absurde dhe nuk dalin nete diskutimi per ti dhene drejtim.
Cedrus ka te drejte kur cileson larshmerine e gjuhes shqipe qe karakterizojne veprat e Kadarese. per mua ngelet shkrimtari me i mire shqiptar .


Postuar nga AngelDevil datė 31 Janar 2010 - 21:36:

Pershedetje Al

Une nuk po them qe nuk eshte shkrimtar i mire .... thjesht ngrita 1 pyetje te thjeshte PSE nuk e ka fituar ate cmim ?

Llogjika ime e thjeshte me con ne arsyetimin me i miri shperblehet me cmim atehere si ka mundesi mos valle s'eshte me i miri, mos eshte i zakonshem dhe ne shqiptaret nga krenaria "e semure" po perpiqemi te ngrejme "mite" pa qene te tille ???

Kisha dhe 1 pyetje tjeter per ty Al... e cileson Kadarene shkrimtarin me te mire shqiptar doja te dija i referohesh kohes qe jetojme apo dhe periudhave te kaluara si dhe te lutem me thuaj cili nga botimet e tij te ka pelqyer me shume dhe pse cfare ka te vecante perse e ben te pervecem ?

Flm


Postuar nga al74 datė 31 Janar 2010 - 21:52:

Angel

me aq sa di une ka qene shume here kandidat per ta fituar ate cmim por aihmč nuk ia kane dhene. nuk di ne e ka merituar apo jo sepse nuk jam kritik arti te gjykoj duke krahasuar me autoret e tjere ne kete konkurs .
gjithashtu nuk besoj qe 1 cmim Nobel te jete kurorezimi apo jo i nje shkrimtari .
eshte perkthyer ne 40 gjuhe te botes e ka marre me siguri mjaft cmime.
kete nuk e mohojme dot apo jo?
llogjika ime shkon ne kete drejtim : e kam lexuar edhe ne gjuhe tjeter qe nuk eshte shqipja...nuk me pelqeu. them nuk me pelqeu sepse shqipja e tij tingellon ndryshe e sikur venitej e perkthyer ne gjuhe tjeter ( sigurisht dikush qe nuk eshte shqipfoles nuk ve re dot ndryshimin)

pastaj shejtone yyyyy...jemi ne boten e konsumizmit , duhet te shesim vetem perralla qe kane nje rikthim ne qypa floriri :p


Postuar nga BIONDIA datė 31 Janar 2010 - 21:55:

Edhe kur kujtesa


Edhe kur kujtesa ime e lodhur
ashtu si ato tramavajet e pasmesnates
veten ne stacionet kryesore do te ndaloje
une ty s'do te harroj

Do te kujtoj
mbremjen e heshtur te pafund te syve te tu,
denesen e mbytur rrezuar mbi supin e tim
si nje debore e pashkundshme

Ndarja erdhi
po iki larg prej teje
asgje e jashtezakonshme
vec ndonje nate
gishtat e dikujt do pleksen ne floket e tu
me te largetiti gishtat e mi me kilometra te gjate

Kadare 1961(tanja vilenskajas)

kjo poezia eshte marre nga nje vellim me poezit me te bukura te ketij shkrimtari ...nganjeher kur e lexoj mendoj se poetet e rinj te forumit horizont duhet te kishin bere libra pa fund ..me ka ik 500 lekshi kot ...

al74 ketu me qendro ne italisht nuk e kupton fare ma kot nuk ka se ku te shkoje nuk e di ku qendoron faji i perkthimit apo jo por nese ti lexon Geten italisht eshte po aq i mrekullueshmem sa e ke lexuar ne shqip ..ja kam dhene ta lexojne dhe te tjere njeres italiane dhe kete gje kane thene dhe ato nuk e kuptojne ...pra ka dicka qe nuk shkon ..


Postuar nga al74 datė 31 Janar 2010 - 22:04:

ahhh.. nuk i paskam pare keto pyetjet e fundit .
me pelqen si shkruan Angel , gjuha e tij dhe stili ..hmm mua me ngjason me Aliende...
Angel sinqerisht krahasimin e bej me ckam mundur te lexoj deri aty nga '95
nga ky vit nuk kam lexuar shqip pervecse forumeve
personalisht me pelqen "Ftese ne studio"


Postuar nga al74 datė 31 Janar 2010 - 22:15:

Bionde eshte i veshtire Kadare ne shqip lere italisht si mund te jete . :p
qyqjaaaaaa....ti blej une nime me aq sa ke shpenzu .
ose shkembim me "Horskopin 2010" qe ka bo plot 6 euri


Postuar nga BIONDIA datė 31 Janar 2010 - 22:21:

ore po ti fal amon se nuk i dua mkan zon venin ...


Postuar nga Ignatius datė 01 Shkurt 2010 - 00:53:

Cedrus,

Masakruesi i gjuhes shqipe eshte Kadare...
Ai ishte kryesori ne sakatimin e kesaj gjuha dhe nxjerejne jashte loje te shume dialekteve te pasura qe duhet te ishin futur ne gjuhen e standartizuar....


Postuar nga shelgu datė 01 Shkurt 2010 - 02:24:

Bjonde, ti mund te kesh shume arsye qe te mos e pelqesh Kadarene sic kam edhe une shume arsye qe ta pelqej, por nuk mund te japesh definicione me germa kapitale.

Faje e pashe edhe ate formulen tende. Po perifrazoj Remarkun tek "Tre shoket', dhe po nxjerr bllokun qe ta mbaj shenim. Shprehje e goditur per Zotin.

Po te fillonim te diskutonim ketu se sa i madh apo sa i vogel eshte kadareja, jam i sigurt qe nuk do te arrinim ndonje perfundim. Kjo varet nga shume gjera dhe se pari eshte aftesia e te ndjerit artistikisht te atij qe lexon. Vec kesaj ketu implikohen edhe elemente te tjera, sic thote Cecilia. koherenca.
Dikush degjon e kenaqet me rrep, dikush me muzike klasike. Te dy palet kenaqen, por si?
Eshte nje shprehje: Rron zogu ne maje te malit, rron dhe miza ne bythe te kalit.

Kjo shprehje nuk atakon asnje perzon forumist, por ka qellim pergjithesues filozofik.


Postuar nga shelgu datė 01 Shkurt 2010 - 02:25:

Citim:
Po citoj ato qė tha AngelDevil
Pershedetje Al

Une nuk po them qe nuk eshte shkrimtar i mire .... thjesht ngrita 1 pyetje te thjeshte PSE nuk e ka fituar ate cmim ?

Llogjika ime e thjeshte me con ne arsyetimin me i miri shperblehet me cmim atehere si ka mundesi mos valle s'eshte me i miri, mos eshte i zakonshem dhe ne shqiptaret nga krenaria "e semure" po perpiqemi te ngrejme "mite" pa qene te tille ???

Kisha dhe 1 pyetje tjeter per ty Al... e cileson Kadarene shkrimtarin me te mire shqiptar doja te dija i referohesh kohes qe jetojme apo dhe periudhave te kaluara si dhe te lutem me thuaj cili nga botimet e tij te ka pelqyer me shume dhe pse cfare ka te vecante perse e ben te pervecem ?

Flm


Ti Angjeline, vertet mendon se Al do ta dije se pse Kadareja nuk e ka marre Nobelin?
Te dija qe kishe mendim racional


Postuar nga AngelDevil datė 01 Shkurt 2010 - 09:17:

Citim:
Po citoj ato qė tha cedrus

Ti Angjeline, vertet mendon se Al do ta dije se pse Kadareja nuk e ka marre Nobelin?
Te dija qe kishe mendim racional



cadrus une shqip kam shkruar (dhe letrare madje ) pyetja qe per te gjithe... ti mund te japesh mendimin tend racional apo relativ, subjektiv, filozofik pak rendesi ka .... vetem pa pergjigje mos na ler


Postuar nga Fajtori datė 01 Shkurt 2010 - 09:45:

Vdes njeri dhe shkon ne Ferr. Atje e pret Luciferi dhe i thote: "Degjo, ketu njerezit i fusim ne kazane te medhenj dhe i mbyllim me kapak qe mos dalin". Lucifer hap kapakun e kazanit te pare. "Keta jane francezet, thote" dhe brenda duken njerez qe vuajne e qajne. Pastaj kalon tek italianet, gjermanet, spanjollet, etj. Pasi i tregon gjithe kazanet ne fund drejtohet tek nje kazan pa kapak. "Po kjo pse pa kapak, pyet njeriu". "Keto jane shqiptaret, thote Lucifer, nuk ka nevoje per kapak. Kur dikush tenton te dale e terheqin te tjeret brenda".

Mu kujtua kjo barcaleta nga pyetja pse se ka marre Kadareja nobelin.


Por mu kujtua dhe kjo:
O njeshat e Shqieprise
dhe ju o lisat e gjate...

Cfare rendesi ka nqs Kadare eshte njeshi apo dyshi. Rendesi ka qe ekziston artistikisht dhe jep kontribut ne kulturen shqiptare.


Postuar nga AngelDevil datė 01 Shkurt 2010 - 09:51:

Citim:
Po citoj ato qė tha Fajtori

Mu kujtua kjo barcaleta nga pyetja pse se ka marre Kadareja nobelin.


Por mu kujtua dhe kjo:
O njeshat e Shqieprise
dhe ju o lisat e gjate...

Cfare rendesi ka nqs Kadare eshte njeshi apo dyshi. Rendesi ka qe ekziston artistikisht dhe jep kontribut ne kulturen shqiptare.



Faje jam dakort me ty kur thua qe ai jep vlera kultures shqiptare ... por pyetjen e bera per te kuptuar te tjeret qe nuk eshte me i miri sic thone disa ketu pra po e ngrejme ne "piedestal" kot per mode me sa kuptoj nejse....

e di kush ka qene shqiptari i pare qe eshte nominuar per ate cmim ne letersi?

p.s. dhe mos ja shtrembero malet Naimit se tu ngrit nga varri


Postuar nga shelgu datė 01 Shkurt 2010 - 11:47:

Citim:
Po citoj ato qė tha AngelDevil


cadrus une shqip kam shkruar (dhe letrare madje ) pyetja qe per te gjithe... ti mund te japesh mendimin tend racional apo relativ, subjektiv, filozofik pak rendesi ka .... vetem pa pergjigje mos na ler



Po si te ta jape i varfri njeri kete pergjigje? Nga ta di une kete gje? Kete e dine ata qe japin cmimet me zemer.

Angjeldevil, e kam menduar pyetjen tende edhe me pare dhe sigurisht edhe te tjere e kane menduar.
Pse e ka marre Nobelin Hemingway dhe jo Remarku? Remarku ka shume me teper aktivitet, eshte me cilesor(jo thjesht pas mendjes sime), ka qene antifashist, por ka nje mekat: refuzoi qe te rrinte ne USA dhe refuzoi te merrte shtetesine amerikane.

Pse duhet te merrte Elitis Nobel? Etj.
Ka shume pyetje te tilla qe e kane shpjegimin shume te gjate dhe te komplikuar.
Si mendon ti? Po sikur Kadareja te ishte amerikan, ose filoamerikan, te pakten, nuk do te ishte me afer Nobelit?

Citim:
Po citoj ato qė tha Fajtori

Vdes njeri dhe shkon ne Ferr. Atje e pret Luciferi dhe i thote: "Degjo, ketu njerezit i fusim ne kazane te medhenj dhe i mbyllim me kapak qe mos dalin". Lucifer hap kapakun e kazanit te pare. "Keta jane francezet, thote" dhe brenda duken njerez qe vuajne e qajne. Pastaj kalon tek italianet, gjermanet, spanjollet, etj. Pasi i tregon gjithe kazanet ne fund drejtohet tek nje kazan pa kapak. "Po kjo pse pa kapak, pyet njeriu". "Keto jane shqiptaret, thote Lucifer, nuk ka nevoje per kapak. Kur dikush tenton te dale e terheqin te tjeret brenda".



Faje, ja te te them edhe une nje nga Bibla:
Para se te ikte krishti perfundimish shtepine e te jatit, therret Pjetrin dhe i thote:
O Petro, do te them nje gje qe ta kesh ne mendje tani qe une do ik, se ty te kam si me te besuarin dhe do te jesh ti qe do ngresh kishen time.
Degjo ketu, nuk ka Ferr diku gjetke. Ky eshte ferri, ku jetoni ju, se ju ka denuar Ati yne.

Dhe te gjithe do te shkojne ne Parajse mbasi te vdesin...

...O se per pak harrova.

Se mos ju thuash gje ketyre (njerzve demek) se do fillojne te terbohen duke bere mekate.
Keta duhet te kene nje frike gjithmone.


Postuar nga sarandaebukur datė 01 Shkurt 2010 - 13:08:

"E kaluara e errėt e Kadaresė"

Duke marre shkas nga akuzat e njė tifozi tė flaktė tė Kadaresė qė mendon se dua tė “pėrmbys meritat pėr veprat artistike qė i dhurohen kombit” dhe se merrem “me gjėra anėsore, qė stėrmadhohen me hile e pėr qejfe vetanake, si pėr ato tė lakmiqarve tė shumtė….” po postoj njė poezi nga poeti dhe shkrimtari disident Bilal Xhaferri. Gjykoni vetė rolin e Kadaresė, qoftė i drejtėpėrdrejtė apo jo, nė shfarosjen apo pėrndjekjen e disa personave….

Poetit Ismail Kadare

Ti lulėzove nė stinėn me rubla,
Kur ne tė tjerėt hamė baltėn e kėnetave,
Ti u kėndon serenata rrugėve tė Moskės,
Natashave, Tatjanave, Katjenkave,
Kur ne tė tjerėt hamė plumbat e mashinkave
Me kadifenė e poemave tė tua tė kopjuara
Ti u jep xhelį ēizmeve tė xhelatėve,
ēizme tė rėnda me gozhda ta pėrgjakura
qė shkelėn mbi fytyrat tona tė masakruara.
Ti vije nga sallonet e aristokracisė sė kuqe,
Vinje nga “Dasma” i dehur me lavdi,
Unė vija drejt nga zemra e popullit,
Vinja nga varrimi i babait tė pushkatuar,
Vinja nga varrimi i lirisė sė kombit.

Ne u ndeshėm nė errėsirė
Si dy re, nė njė natė me stuhi,
Por qė tė gjithė e dinė mirė
Qė shenja e furisė sime s’ishe ti:
Unė u ndesha atje me tiraninė
Hodha jetėn time nė kthetrat e ujqėrve
Dhe u shikova me vdekjen time sy mė sy.
Poezia ėshtė shkruar natėn e arrestimit tė Bilalit, pas kritikės qė i bėri romanit “Dasma” tė Ismail Kadaresė nė njė mbledhje tė hapur tė LSHA-sė nė Tirane. Thuhet se tė kritikoje “Dasmėn” nė atė kohė ishte njėlloj sikur tė kritikoje “Raportin” e Enver Hoxhės nė kongres tė partisė.

http://www.facebook.com/photo.php?p...mp;id=214201337
Kadare duke u keshilluar me mikun e tij tė ngushė bashkqytetar Enver Hoxha.
Pothuajse tė gjithė ishin tė shtypur nga komunizmi; si Kadareja dhe Agolli, tė dy ishin shkrimtarė tė realizmit socialist. Ndryshimi midis Agollit dhe Kadaresė ėshtė se Agolli shkroi mė shumė pėr cilėsitė dhe virtytet shqiptare, si atdhetarinė dhe bukuritė e Shqipėrisė dhe shqiptarėve, ndėrsa Kadareja e ka kritikuar shqiptarizmin dhe i ka thurur mė shumė lavdi Enver Hoxhės si asnjė shkrimtar tjetėr shqiptar. Dhe po ky “flip-flopper” na paraqitet si disident i zjarrtė pas rrėzimit tė komunizmit. Komunizmi do tė ishte rrėzuar nqs njerėz si Kadare nuk do ta mbėshtesnin totalitarizmin me shkrimet e tij serviliste me stil oborrtar.
Agolli me modesti u shpreh “te gjithė kemi blegėrirė si dele para Enver Hoxhės” duke e pranuar rolin e tij si artist i vėnė nė pėrdorim nga komunizmi, dhe pa iu nevojitur tė hiqet si disident. Po tė ishin kėta disidentė do tė ishin pushkatuar ose pėrndjekur ose vrarė si Bilal Xhaferri, Adem Demaci, Musine Kokalari etj…
Nėpėrmjet shkrimeve si “Keshtjella” tani e dimė jetėn prapa skenave tė regjimit, por askush nuk ėshtė i sigurtė pėr postin e autorit, sidomos nė njė vend ku intriga dhe tradhtia sundojnė tė pandara…

http://www.facebook.com/photo.php?p...mp;id=214201337
Egoja e Kadaresė
Disa thonė qė duhet tė ndjehemi me fat tė madh qė Kadare ėshtė shqiptar. Por, e qenit shqiptar nuk ėshtė rekuizitė pėr tė qenit atdhetar, pasi edhe Enver Hoxha edhe gjykatėsi Aranit Cela ishin shqiptarė, por jetėt e shqiptarėvet tė pafajshėm tė persekutuarė e ekzekutuar nuk kthehen mė.
Shumė kandidatura pėr cmimin Nobel nė letėrsi kanė qenė tė diskutueshme dhe te debatueshme, si pėr plagjaturėn e tyre dhe nė jetesėn dhe orientimet politike tė kandidatėve. I pyetur pėr hapjen e dosjeve nė njė intervistė para disa vitesh, Kadare u pergjigj se pranon qė tė hapen dosjet dhe se ai ėshtė tepėr sigurte se dosja e tij ėshtė zhdukur. Pyetja lind, Janulla Rrapi qė ėshtė dėshmitare e gjalė (jo e vdekur e as e zhdukur) kot u dėrgon rreshtazi letra komitetit tė cmimeve Nobel, pėr arsye vetiake vallė?
Pa mohuar meritat e Kadaresė nė letėrsi dhe nė art pėrgjithėsisht, dua qė tė mendojmė mė gjėrė pasi flasim pėr njė tė kaluar tė errėt qė “askush” nuk mund ta faktojė.Pa patur asgjė personale kundėr kėtij autori, ėshtė mirė qė ky idhull letraro-artistik tė marri pėrmasat njerėzore qė i takojnė.

Pėr mė shumė mund tė lexoni “Kadare nuk ėshtė Solzhenicin” nga Renata Dumitrascu.

rel=nofollow>http://www.mobylives.com/Dumitrascu.html 

Peshku pa uje
   



 


Postuar nga sarandaebukur datė 01 Shkurt 2010 - 13:25:

KADARE  NUK ESHT SOLZHENICIN 

Fituesi i parė Ēmimin Booker International trashed "vėrtetė" Shkrimtarėt disidentė pėr mbajtjen e heshtur, por ai ishte pjesė e shuarje e tyre?

njė mysafir MobyLives kolonė

nga Renata Dumitrascu


18 JULY 2005 - Nė pranimin e kėtij viti Man Booker International Prize, shkrimtari shqiptar Ismail Kadare kritikoi njerėzit nga vendet ish komuniste qė pretendojnė se nuk u lejuan tė shkrimtarėve nga sistemi shtypės. Contemptuously Ai deklaroi se "persona tė drejtė tė flasin pėr periudhėn qė janė njerėz qė kanė diēka dhe jo njerėz qė mbahen tė heshtur dhe kanė nostalgji retrospektive."

Ka shumė ngjashmėri nė mes tė retorikės e Kadaresė dhe qė e tjera vetė-organizuar "disident" Shkrimtarėt nga koha e komunizmit, nė vendet e Europės Lindore: njė nevojė pėr tė hedhur veten nė rolin e rrejshme anti-heronjve kombėtar totalitare, kur nė fakt, shumica e ta udhėhequr jetėn e privilegj gjatė represionit keq dhe tė vazhdojė tė bėjė kėshtu. Pėrēartje e Kadaresė nė lidhje me dallimin "dissenters vėrtetė" nga impostors ėshtė grimly ironike njė herė njė bėhet i njohur me sfond tė tij. Kadare vetė drejtėsi lėshon njė vendim se kush mund dhe nuk mund tė flas pėr periudhėn e sundimit komunist nė Shqipėri, me sa duket vajosja kryesisht veten si zėri i asaj periudhe pėr vendin e tij.

Njė vėshtrim nė karrierėn e Kadaresė ofron pasqyrė nė rrėnjėt e kėtij opinionin mendjemadh dhe shtrėngon bazė shumė e pretendimin e tij se ai ishte edhe njė disident nė tė gjitha.

Kadare ka studiuar nė Moskė nė 50 nė njė kohė shtypja komuniste mesatare e qytetarėve ishte nė njė kohė tė gjithė tė lartė nė gjithė bllokun lindor. Kjo do tė thotė njė bursė tė plotė nė BRSS nė njė kohė kur vetėm mė tė racave tė pastėrta, klonet panjollė partisė, ishin tė ftuar pėr tė studiuar nė kryeqytetin e perandorisė sė madhe, pėr tė shtie nė mend e tyre mė tė mirė pėr postet e ardhshme tė pushtetit nė vendet e tyre tė origjinės. Pėr tė konsiderohet edhe pėr njė bursė tė tillė ishte njė feat qė kėrkonte njė hetim tė plotė sfond e tij dhe gjithė familja e tij asnjė qytetar i zakonshėm mund tė kalojnė me sukses. Sigurisht nuk e me tendenca disidente.

Tjetėr, ai parashikueshme u bė kryetar i Bashkimit tė Shkrimtarėve tė Shqipėrisė, pėrsėri, njė i fuqishėm pas Orwellian e cila kėrkonte akoma mė shumė hetime tė plota. Askush nuk merr nė krye rastėsisht. Askush nuk pengohet qė tė kreut tė grumbull pa dashje. Kadare kishte lobuar me sukses pėr veten e tij midis hyenas fuqishme sovjetike qė e quajti tė shtėna me njė grusht me inat. Jo njė punė tė cilit i mungon guximi apo pa-gjallė. Si shkrimtarė shumė "disident", pranė vetė, ai ka mbrojtur dhe ēuar nė sy tė publikut? Nėse ai ishte diēka si kallinj tė tjerė tė Sindikatave tė shkrimtarėve nė vendet e tjera komuniste, ai bėri shumė mirė pėr veten e tij, tė mbajtur anėtarėsimit aktiv partisė, mori pjesė me entuziazėm nė dėbimin kritikėt e vėrtetė politike nga Bashkimi i dėnuar ata me harresė botuese, dhe e dinte tė gjithė njerėzit e duhur deri lartė ngushtė.

Nė 70 tė gjejmė atė qė shėrbejnė si njė delegat tė Kuvendit Popullor, versionin e Shqipėrisė pėr tė Byrosė Politike, dhe duke lejuar privilegjin mahnitshme tė udhėtojnė lirisht jashtė vendit dhe botuese edhe atje. Quite a rinisin tronditėse pėr njė disident. Kjo ishte njė kohė prapa Perdes sė Hekurt edhe kur tė ecin nė trotuar nė tė cilėn njė ambasadė e huaj ishte vendosur njė arrestuan dhe u keqtrajtuan deri. Kadare "kontrabandė" dorėshkrimet e tij nė Francė, ku ata u botuan dhe krijimet e pėrshėndeti si njė opposer heroik i grimcuar nga njė kamion i rėndė monolit komunist. Por, pėrveē qė ka njė libėr dhe njė poemė kėtu dhe ka ndaluar (shumė shkrimtarė e asaj periudhe u, nė njė atmosferė tė censurė tėrbuar), ne gjejmė gjithmonė Kadare ensconced vendosmėrisht nė gjirin e pushtetit.

Unė nuk mendoj se do tė ishte jashtė linjės pėr tė hamendėsojnė se fuzhnjė Kuvendi Popullor me gjasė erdhėn me njė rrogė bujare, njė Mercedes tė zi dhe ngrėnie gjobė nė restorantet mė tė mirė nė Tiranė. Rreth tė njėjtėn kohė, bashkėkohėsit e zakonshėm e Kadaresė nė Shqipėri kanė ngrėnė peshk i zier frak dhe mund tė zhduken nė natėn nė qoftė se ata aq shumė sa dukeshin me dyshim nė shenjė dalluese e partisė.

Ashtu si shumica e homologė tė tij nė vendet e tjera komuniste, Kadare ishte njė kameleon i zgjuar, duke luajtur adroitly rebele kėtu dhe atje pėr tė nxeh perėndimorėt naive tė cilėt ishin bojskautizėm pėr zėrat e mospajtimit nga Lindja. Por nuk ka absolutisht asnjė fjalė nė lidhje me atė lloj tė kafshėve ai ishte dhe ajo qė ai vrapoi me pako, nė fakt, tė rinisė e tij  karierizėm dhe pajtim. E gjithė kjo gjoks e diteve te sotme-pounding ėshtė si Kondoliza Rajs duke pretenduar se njėzet vjet nga tani qė ajo ishte njė disident i regjimit Bush, sepse ajo ka njė tatuazh tė njė hėnė e hėnė nė prapanicė faqe majtė e saj.

Kadare ėshtė i inatosur se njerėzit janė duke pretenduar se ata mund tė kenė qenė shkrimtarėt, por u penguar nga sistemi komunist, pikėrisht sepse ai ka punuar nė mėnyrė qė sistemi i shkėlqyeshėm pėr tė pėrfituar vetė e tij personale. Fund tė fundit, "fitore morale" e publikimit tė tij jashtė vendit ishte pafundėsisht mė e rėndėsishme nė atė se disa bastard tjera shqiptare "fitore morale" nėpėrmjet botimit jashtė vendit. Dhe sigurisht, ishte e mundur nė ato herė tė fitojnė pushtet tė tillė dhe nuk kanė qenė viktima, njerėz tė tjerė karriera e tė cilit ai prishur sistematikisht? Ndoshta ėshtė ankesat e tyre bezdisshėm ai ėshtė duke u pėrpjekur tė heshtje kur ai pronounces ato nė gjendje tė flasin pėr atė periudhė.

Kadare .. Solzhenicin  kurrė nuk ka qenė. Nėse kreu i Bashkimit tė Shkrimtarėve dhe delegat tė Kuvendit Popullor i cili ka studiuar nė Moskė ishte disident, i cili nė emėr tė Zotit tė mbėshtetur komunizmi? Sekretar i tij? Portier? Kredencialet e tij disident janė mbeturina, siē janė ato tė shumė shkrimtarėve tė Europės Lindore dhe poetėve qė publikohen dhe lulėzoi gjatė komunizmit, pėrzierjen karrierėn e tyre letrare me postimet komandues politike.

Kadare lėnė Shqipėrinė pak para rėnies sė komunizmit dhe u vendos tė qetė nė Francė ku ai ka basked nė statusin e tij "disident", duke fituar brohorit dhe dekorata. Ai ėshtė pėrsėri nė vendin e duhur nė kohėn e duhur: Europa ka nevojė pėr tė nderuar emrin Ismail burra tė cilėt nuk duan tė na vrasin, dhe ajo duhet tė pretendojė pėr tė paguar mė shumė vėmendje nė vendet e ndryshme tė ardhshėm tė BE nė Lindje, Kadare ofron pėr vrasjen e lehtė pėr dy zogj me njė gur. Mjaft ana e mbarė e ngjarjeve pėr kėtė njeri tė karrierės sė cilit Zonja Pasuria gjithmonė duket tė buzėqeshje pa marrė parasysh se ēfarė sistemi politik apo rrethanė historike.

Kjo ėshtė njė nga shumė karriera letrare ndėrtuar mbi njė premisė dyshimtė. Njė mrekulli nė lidhje me kėto zėra Kadare ėshtė aq i etur pėr tė heshtur. Pėrbuzje e tij u shpreh pėr "tė pavėrteta" dissenters ėshtė vendosur qė tė dėshtonin nė afat tė gjatė. Pas pluhur zgjidh dhe shtypjen e komunizmit ėshtė zbresė nė faqet e fundit tė historisė, dissenters vėrtetė, ato pa zyrat e larta dhe privilegje tė udhėtimit ndėrkombėtar, shpresojmė se do tė dalin pėr tė treguar historinė e tyre, tė dallueshme, me dinjitet tė qetė tė vėrtetėn.

Renata Dumitrascu u lejohet qė tė emigrojnė nė SHBA nė vitin 1985 me nėnėn e saj nė mėnyrė qė tė jetė me babain e saj, i cili kishte defected nga Rumania. Ajo aktualisht banon nė Middleton, Wisconsin. Ajo vetė-publikuar njė libėr me poezi tė quajtur Pizza Poezi.


© 2005 Renata Dumitrascu 


 


Postuar nga BIONDIA datė 01 Shkurt 2010 - 14:38:

Citim:
Po citoj ato qė tha cedrus
Bjonde, ti mund te kesh shume arsye qe te mos e pelqesh Kadarene sic kam edhe une shume arsye qe ta pelqej, por nuk mund te japesh definicione me germa kapitale.




Une jap definicion me germa kapitale sepse jam une ajo qe e pelqej dhe jo eshte gustoja ime shija ime ajo qe me ben te them qe eshte NJE HIC ...sepse nese kam kohe e rilexoj ,Geten ,Balzakun ,Remarkun,Cvajg dhe me duket sikur eshte hera e pare q ei lexoj me japin po ato emocione ky lloj autori sma jep ...une fola per veten jo per te tjeret thashe mua personalisht sme pelqen me pelqen me shume libri i se shoqes Elena sesa i atij ...


Postuar nga shelgu datė 01 Shkurt 2010 - 16:12:

Citim:
Po citoj ato qė tha BIONDIA


Une jap definicion me germa kapitale sepse jam une ajo qe e pelqej dhe jo eshte gustoja ime shija ime ajo qe me ben te them qe eshte NJE HIC ...sepse nese kam kohe e rilexoj ,Geten ,Balzakun ,Remarkun,Cvajg dhe me duket sikur eshte hera e pare q ei lexoj me japin po ato emocione ky lloj autori sma jep ...une fola per veten jo per te tjeret thashe mua personalisht sme pelqen me pelqen me shume libri i se shoqes Elena sesa i atij ...


Sigurisht qe ke guston tende, por per te dhene nje definicion nuk eshte e mjaftueshme vetem ajo!?

Edhe sikur ti te kesh nje gusto te caktuar, per nje gje te caktuar, kur kjo qendron larg mendimit te specialisteve, ka dicka aty. per me gjere.
Ne ketu kemi mendime te ndryshme per Kadarene. Kjoe shte me se normale.
Po te krijoje nje sondazh statistikor, do te dilte nje perfundim i caktuar qe shprehej me perqindje. Angjeldevil i di mire keto. Khe.

Shumica e rasteve, apo dendesia me e madhe e rasteve, perfaqeson "medianen, pra te zakonshmen, shumicen. ka te tjere qe e palqejne me pak dhe te tjere qe e pelqejne ne shkalle superiore.
Ne kete lloj statistike, ti e ke vendosur veten ne ekstremin e atyre qe nuk e pelqejne.
OK, deri ketu jemi te qarte.
Problemi qendron pak me ndryshe ne rastin e gustove.
Dendesia me e madhe ne kete rast, pra "mediana" quhet "mode". Pjesa tjeter eshte ose e prapanbetur ne mode ose shume e perparuar, por fjala perparuar ketu nuk ka kuptimin zhvillim. Ajo quhet ekstravagance.

As te prapanbeturit, por as edhe ekstravagantet nuk jane normale. Mos u tremb se po bej nje pergjithesim statistikor dhe nuk e kam direkt me ty.
Ti kadarene ose nuk e ke lexuar, ose ke lexuar ato libra qe nuk jane te mira, ose je ndikuar nga dikush qe nuk e do per nje qellim te caktuar, si Saranda.
Po te isha edhe une ne vendin e saj do ta urreja pafund.

Bjonde, ja kete doja te te them.


Postuar nga Fajtori datė 01 Shkurt 2010 - 16:33:

Ne harkun e numrave:
1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

moda eshte 1 dhe gjithe kusuri (pra shumica) duket ekstravagance.

Moda ne statistike perdoret aq sa faktet reale ne kete teme. Keshtu qe ne linje jemi me krahasimin statistikor.


Postuar nga BIONDIA datė 01 Shkurt 2010 - 16:35:

Citim:
Po citoj ato qė tha cedrus



Ti kadarene ose nuk e ke lexuar, ose ke lexuar ato libra qe nuk jane te mira, ose je ndikuar nga dikush qe nuk e do per nje qellim te caktuar, si Saranda.
Po te isha edhe une ne vendin e saj do ta urreja pafund.

Bjonde, ja kete doja te te them.



Cedrus kur une kam lexuar Kadarene&compani ti i bije maces me luge (asgje personale por mendoj se je me i vogel se une ne moshe ) ...sa per ndikimin ti dole aty ku thashe une me lart ti nuk kerkon te diskutosh kerkon te gerricesh ... me te vertet mendon qe njerezit qe hyjne e shkruajne ne tema te ndryshme nese sjane dakort ne nje ide me "disa" jane shtyre nga dikush tjeter ...ma ...sa keq cedrus te dija me te zgjuar sa te mendoje kete gjera te ulta ...djallesia eshte pjelle e poshtersise ka thene dikushi nje here e nje kohe ...
cedrus me jep nje liber te ketij qe ti e mendon se eshte perla e letersise shqiptare une te premtoj qe do e gjej (nese s ekam sepse kam shume libra te ketij autori ) do e rilexoj dhe do te them konkluzionin une te jap te fundin e librit l "Freddi fiori d'aprile " dhe flasim ...


Postuar nga AngelDevil datė 01 Shkurt 2010 - 17:08:

Citim:
Po citoj ato qė tha cedrus


Po te krijoje nje sondazh statistikor, do te dilte nje perfundim i caktuar qe shprehej me perqindje. Angjeldevil i di mire keto. Khe.




edhe clidhje ka me temen ne fjale apo kot kshu srri dot pa me permend si dhe po e mbyll me ket shprehjen qe me duket fiks per ket rast ... gjuha kocka ska e kocka thyen .... qe do te thote mshele gojen shejtone se cadrus ket pune ka

Une me ket teme e mbylla replika koti boshe sjam duke bere, mendimet e mia per Kabarene i kam dhene.

Diskutim te kendshem ju te tjereve.


Postuar nga Piktor datė 01 Shkurt 2010 - 18:11:

Sa ju kam zili juve qe lexoni. Une u be ca kohe qe nuk lexoj libra, interneti me ka prish pune me librat, ama mendoj se e ardhmja i perket.
Edhe tv po keshtu, eh sa mire ishe dikur kishe nje tv dhe po mos te pelqente programi i fusje nje te lexuar libri, edhe shtyje kohen edhe mesoje. Te merkuresh gati nuk shihej fare tv se kishte programi koti, edhe diten e nisnim ters me informacion politik.


Nejse sa per temen, dmth statistikat e sondazhit, ky cedrusi na ngaterron qellimisht ketu sepse teorikisht nuk mund te lexohet me nje sondazh te thjeshte, duhen te pakten nja 7 a 8 opcione dhe nje numer i konsideruar votuesish.


Postuar nga shelgu datė 01 Shkurt 2010 - 18:57:

Citim:
Po citoj ato qė tha Piktor
Sa ju kam zili juve qe lexoni. Une u be ca kohe qe nuk lexoj libra, interneti me ka prish pune me librat, ama mendoj se e ardhmja i perket.
Edhe tv po keshtu, eh sa mire ishe dikur kishe nje tv dhe po mos te pelqente programi i fusje nje te lexuar libri, edhe shtyje kohen edhe mesoje. Te merkuresh gati nuk shihej fare tv se kishte programi koti, edhe diten e nisnim ters me informacion politik.


Nejse sa per temen, dmth statistikat e sondazhit, ky cedrusi na ngaterron qellimisht ketu sepse teorikisht nuk mund te lexohet me nje sondazh te thjeshte, duhen te pakten nja 7 a 8 opcione dhe nje numer i konsideruar votuesish.



Ke te drejte nuk them. Une nuk para di shume nga keto te sondazheve. Vetem qe ja kshu imagjinova sikur.



Vetem se njerzt jane shume sensitive dhe nje me shan, nje me thote qe ja paskam ngene.

Po ja o Piktor sikur te pyesnim te gjithe shqiptaret, si mendon ti qe do te dilte sondazhi?
Le qe une nuk e kisha fare me sondazhin, por me deshiren e Bjondes per te shkuar ne ekstrem.

Moj po maces me luge kur i bija une fare me?

Nejse, shkrimtaret nuk mund te vleresohen me nje poezi qe kini sjelle ju ketu, te zgjedhur me kujdes midis me te keqiave.


Postuar nga Piktor datė 01 Shkurt 2010 - 19:06:

Si do dilte nuk e di.
Por edhe leximi ose me mire interpretimi do te ishte nje problem me vete.
Varet gjithsesi si do te formulohej, po u formulua mire mund te kemi nje lloj mendimi te sakte.
Kemi eksperience nga zgjedhjet politike, ku te gjithe dalin te fituar.


ja keshtu kjo puna e maces.


Postuar nga shelgu datė 01 Shkurt 2010 - 19:17:

Citim:
Po citoj ato qė tha Piktor
Si do dilte nuk e di.
Por edhe leximi ose me mire interpretimi do te ishte nje problem me vete.
Varet gjithsesi si do te formulohej, po u formulua mire mund te kemi nje lloj mendimi te sakte.
Kemi eksperience nga zgjedhjet politike, ku te gjithe dalin te fituar.


ja keshtu kjo puna e maces.



Ke te drejte. Nuk jam kondra.

Mua me ka pelqyer ai libri qe flet per Gjirokastren, per femije. Si ato librat e Arkadi Gajdar me duket. Keto me ninocka e Lidushka, nuk i kam qejf se ma ka shpifur kjo komshia qe kam ketu.

Kotka ku je ti te na japesh nje mendim ne axhamijve, se rrembehemi e themi llafe shume.


Postuar nga BIONDIA datė 01 Shkurt 2010 - 19:29:

Citim:
Po citoj ato qė tha cedrus



Nejse, shkrimtaret nuk mund te vleresohen me nje poezi qe kini sjelle ju ketu, te zgjedhur me kujdes midis me te keqiave.



KRISTAL

60 poezi te zgjedhura

Pergatiti per botim; Bujar Hudhri

KOrrektore: Antela Spaho

Onufri,2007

cedrus une flas me fakte ja macja ja dhe luga ...[


Postuar nga shelgu datė 01 Shkurt 2010 - 19:36:

Citim:
Po citoj ato qė tha BIONDIA


KRISTAL

60 poezi te zgjedhura

Pergatiti per botim; Bujar Hudhri

KOrrektore: Antela Spaho

Onufri,2007

cedrus une flas me fakte ja macja ja dhe luga ...[


Ai nuk eshte poet i mire.
Por, eshte shkrimtar i shkelqyer, me aftesi te rralla ne zhbirimin e fjales. "Gjenerali.. eshte vertet nje mrekulli artistike, nje zgjedhje krejt origjinale, e pahasur ne literaturen qe njoh une te pakten. Nese di ti nje tjeter teme te ngjashme, thuaje. Dhe origjinaliteti ne letersi te ben mbret thone.
Nje shkrimtar thoshte dikur: me jep nje teme te pakapur dhe une te jap dhjete romane.
Vetem me "makinen e kohes" jane bere mijra filma. Vetem me "hirushen" mijra te tjere.

Gjenerali i ushtrise se vdekur...

Po ku kam luge fare une me? Oj.


Postuar nga ingmetalboy datė 01 Shkurt 2010 - 22:29:

Keshtu me qesendi dhe me te hedhur te pritur vazhdoni se tani letersia i ka dhe keto gjera. Por nuk besoj se do te shkoni te fyeni njeri/a - tjetren/in (se Bionden e di qe eshte femer por cedrusin nuk e di akoma ca eshte) apo jo?

Sa per temen me pelqyen artikujt qe disa kishin sjelle ketu per te mbeshtetur mendimet e tyre.
Une te them te drejten kur i prezantoj letersine shqiptare ndonje te jashtmi ketej ku jam i jap te lexojne Kadarene. Per mua ai eshte nje nga shkrimtaret me unikale shqiptare te cilin pa frike e rendit perkrah te preferuareve te mij boterore nga menyra e shprehjes, levrimi i gjuhes dhe nga temat qe kap. Gjithashtu ne librat e tij me ka bere pershtypje mosperdorimi i huazimeve prej gjuheve te huaja gje te cilen une e vleresoj goxha ne nje shkrimtar sidomos kur kjo e fundit nuk varferon apo limiton krijimet e tij. Pervec kesaj librat e tij jane perkthyer ne disa gjuhe dhe miqve te mij nuk i duhet te mesojne shqip per tu kenaqur me letersine tone. Besoj se dhe kjo e fundit eshte nje si tip treguesi per te mbeshtetur idene qe Kadare, si shkrimtar qendron mjaft lart.


Postuar nga shelgu datė 02 Shkurt 2010 - 01:44:

Tematika e tij eshte e larmishme, por jo gjithmone origjinale.

Ivo Andric, serb, ka marre nobel me uren me tre harqe demek qe Kadareja e ka shtjelluar sikur eshte diku andej nga Hani i dy Roberteve.

Merita e Kadarese eshte qe ai i kundervihet nje serbi, qe sigurisht eshte i ardhur ne Ballkan, pa pasur frike se akuzohet per plagjature.
Kete nuk e ben dot kushdo, jo se nuk mundet, por se nuk ja pranojne te tjeret.

Keshtu ne kete prizem Kadareja di te therrase Zotat e Olimpit ne truallin e tyre te lashte Ballkanik, packa se ata ishin greke. Ballkani sipas tij ka qene nje leme ku jane shire shume lloj kulturash, helenike apo ilirike. Madje ai arrin te thote ne menyre te natyrshme qe edhe Iliada , apo Odiseada, jane ngrehina qe kane perdorur material panballkanik.
Kjo tingllon kaq natyrshem ne shkrimet e tij. Nuk e di sa reale eshte por edhe sikur te jete nuk do te cuditesha.


Postuar nga sarandaebukur datė 14 Mars 2010 - 13:56:

Enver Hoxha: Ismailit i rrėfeva histori pėr Hrushovin

Anila Basha

Ismail Kadare e Enver Hoxha...Bashkėjetesa e njė shkrimtari me diktatorin, nė kohėn e diktaturės. Tė gjithė kanė lexuar shumė kėto vitet e fundit tė demokracisė mbi marrėdhėniet e tė dyve, por deri mė tani, e vėrteta ende nuk ėshtė zbardhur akoma. Duke qenė se bėhet fjalė pėr shkrimtarin tonė tė madh Ismail Kadare, i cili gjatė gjithė kėtyre viteve ka pėrfaqėsuar denjėsisht kombin tonė edhe nė arenėn ndėrkombėtare pėr tė rregulluar sadopak imazhin e shqiptarėve, ēėshtja ngjall gjithmonė kuriozitet.
Pak mė parė nė faqet e Gazeta Shqiptare botuam njė pėrmbledhje tė librit “Ismail Kadare, shkrimtari dhe diktatura, 1957-1990” me autor Peter Morgan, njė libėr posaēėrisht dedikuar pėr shkrimtarin nga studiuesi i huaj, i cili vėren se shkrimtari i madh e ka pasur shumė tė vėshtirė jetesėn nė Shqipėri. Madje, mes rreshtave tė romaneve, duket qartė edhe pėrēmimi ndaj regjimit. Po kjo ėshtė e vėrtetė pėr disa vepra tė Kadaresė. Por cili ka qenė raporti i shkrimtarit me diktatorin?
Familja Hoxha, na vė nė dispozicion pjesė tė “Ditarit vetjak tė Enver Hoxhės”, i shkruar nga ky i fundit pėr ēdo ditė tė jetės sė vet me aktivitetet qė kryente pėrditė. E nė kėto shėnime qė na janė servirur pėr ditėn e sotme, duket qartė se marrėdhnėniet nuk kanė qenė ato tė njė shkrimtari tė persekutuar nė frikėn e njė diktatori, por marrėdhnie miqėsore, madje bashkėpunuese.
Sipas ditarit vetjak tė Enver Hoxhės, nė 24 mars tė vitit 1971, pra 39 vjet mė parė, Kadare, Elena dhe vajza e tyre kanė qenė mysafirėt specialė nė shtėpinė e Enver Hoxhės. Vizita sipas kujtimeve tė Enverit ėshtė zhvilluar pasdreke, dhe sipas kujtimeve tė Enverit, vajza e tyre ishte njė ēupė “shumė e zgjuar dhe simpatike”.
Takimi, i cili ėshtė shoqėruar edhe me foto qė do ta pėrcjellim nė kėtė numėr gazete, ka kaluar nė biseda mes dy ēifteve mbi letėrsinė shqiptare dhe tė huaj, artet dhe politikėn. Por, ėshtė pėrqėndruar edhe mbi romanin e ardhshėm tė Kadaresė. Dhe pėr kėtė Enveri, i ka dhėnė Ismailit shumė informacione dhe episode pėr ngjarjet me Hrushovin. Ndėrkohė sipas kujtimeve tė Enverit, ky i fundit i ka dhuruar njė libėr tė tijin me dedikim, ndėrkohė qė Nexhmija, nga ana e saj, i ka dhuruar njė kolazh tė veprave tė Balzakut nė frėngjisht.
Sigurisht pėr kėtė takim ka folur edhe vetė shkrimtari i madh. Por kėsaj radhe, vijnė kėto pak radhė tė ditarit tė Enver Hoxhės qė daton nė 24 mars 1971.
Vlerėsimi
Sipas kėsaj qė duket nga ditari vetjak i Enver Hoxhės, i vėnė nė dispozicion tė GSH nga familja, duket qartė qė Enveri ka vlerėsuar mė sė shumti, pėrveē romaneve, veprėn studimore tė Kadaresė, duke u ndalur gjerėsisht tek “Eposi i Kreshnikėve”. Enveri vėren nė kujtimet qė i ka hedhur nė 13 shkurt tė vitit 1979 se ky studim ėshtė ndėr mė tė mirėt qė kishte lexuar, duke hedhur poshtė edhe vepra studimore tė autorėve tė tjerė. Enver Hoxha bėn me dije, se shumė gjėra pėr Eposin e Kreshnikėve nuk i ka pas ditur as ai, dhe kėto i ka mėsuar nga studimi i Kadaresė. Duke ngritur lart figurėn e shkrimtarit, Enver Hoxha, na sjell nė rrėfimin e tij, nė kėto faqe ditari tė papublikuara mė parė, se vepra e Ismailit duhet tė pėrkthehet edhe nė gjuhė tė huaja, nė serbisht, greqisht, italisht, gjermanisht, e mė sė shumti nė turqisht. E si tė jetė njė kritik i letėrsisė e shkencės, Enver Hoxha, ka analizuar nė ditarin e tij ēdo rresht tė Eposit tė Kreshnikėve tė Kadaresė.
Shuteriqi e Kongoli
Por Hoxha nuk mbetet vetėm te Kadareja. Nė kėtė fletė ditari tė tij, ai shikon edhe Dhimitėr Shuteriqin dhe Baki Kongolin, tė atin e shkrimtarit tjetėr tė madh tė kohėve tė sotme Fatos Kongoli.
Pėr Shuteriqin Hoxha thotė se ėshtė njė shkrimtar dhe studiues shumė i mirė, madje dhe njė koleksionues shumė i mirė. Por mendon se duhet tė pėrkrahet nė punėn e vet studimore.
Ndėrsa pėr Baki Kongolin pranon se “shokėt e partisė”, i kishin thėnė se kompozitori nuk vlen mė, vetėm se ai kishte ngrėnė njė drekė me Beqir Ballukun.
Sigurisht, kush i kujton ato kohėra, e di shumė mirė se tė shoqėroheshe me njė armik tė popullit, mė sė pakti pėrjashtoheshe nga partia, e mė sė shumti tė priste njė periudhė e gjatė internimi. Por ja qė Enveri, na rrėfen nė Ditarin e tij vetjak se nuk duhet tė ndodhė kėshtu me Baki Kongolin, kėngėt e tė cilit, nė 1979, Enveri vazhdonte t’i dėgjonte me ėndje.
E nė kėto fletė ditari tė ish diktatorit, secili lexues mund tė gjykojė nė mėnyrė tė pavarur se ēfarė ka ndodhur nė marrėdhėniet Ismail-Enver, por edhe se ēfarė ka pretenduar Hoxha pėr letėrsinė e studimet shqipe.
Kjo pjesė e parė e ditarit qė botohet pėr herė tė parė, plotėson nė njė farė mėnyrė panoramėn e krijuar deri mė tani pėr marrėdhėniet mes tyre, por edhe hapėsirėn, qė ka pasur gjatė asaj kohe letėrsia dhe studimi shqip.


E martė, 13 shkurt
1979
Sot diskutova me shokėt mbi njė artikull studimor qė ka botuar Ismail Kadareja mbi eposin e kreshnikėve, pėr tė cilin kam krijuar njė pėrshtypje shumė tė mirė. U shpreha shokėve pikėpamjen time se ky autor ėshtė njeri i zoti, jo vetėm si romancier e poet, por edhe si studiues. Romanet e Ismailit kanė rėndėsi tė madhe si nga brendia, se kanė shumė mendime, por ato janė shumė tėrheqėse edhe nga forma e nga stili. Shkrimi i tij mbi eposin e Kreshnikėve, qė ėshtė njė studim shkencor, ėshtė i rėndėsishėm.
Kam folur edhe njė herė tjetėr mbi shftytėzimin e arkivit tė Institutit tė Folklorit. Ky arkiv, nė tė cilin gjendet njė thesar i madh, ka mbetur i vdekur, sipas mendimit tim. Ismail Kadareja ka kapur njė kėnd tė kėtij thesari tė madh, e duhet njohur se e ka kapur bukur, jo vetėm nė tė shkruar, por ai e ka zhvilluar drejt nė kuptimin e zhvillimit materialist tė problemit, duke e konfrontuar me studimet e huaja qė janė bėrė si pro epikės sonė, ashtu edhe kundėr saj. Nė kėtė drejtim, sidomos studiuesit sllavė pretendojnė tė nxjerrin eposin tonė si njė huazim tė eposit tė tyre tė pėrkthyer nė shqip. Ismaili nė kėtė shkrim, ka vėrtetuar autenticitetin e eposit tonė, tė provuar edhe nga dijetarė tė huaj, veēanėrisht nga Lamberci qė ai citon, ku del qartė qė si albanolog i vjetėr i kėsaj ēėshtjeje Laberci i ka hyrė mirė dhe Kadareja kėtė autor e nxjerr shumė pozitiv. Zakonisht gjermanėt dhe austriakėt janė interesuar shumė pėr ēėshtjen shqiptare. Nė pėrgjithėsi, gjermanėt kanė nxjerrė shumė studiues tė historisė sė popujve, por kanė nxjerrė edhe albanologė. Tė njėjtėn gjė, mund tė themi pėr austriakėt.
Kadareja, duke u mbėshtetur nė studimet e kryera nga kėta albanologė, nė pėrmbajtjen e eposit, nė tė dhėnat historike tė dyndjeve tė popujve, nė karakteristikat e njėrit epos e tė tjetrit, nė periudha kohe tė caktuara, eposin tonė e nxjerr jo vetėm si njė krijim popullor mė tė bukur, por edhe shumė mė tė vjetėr nga i sllavėve dhe i boshnjakėve. Epika e kreshnikėve tanė, vėrteton Ismaili, ekzistonte pėrpara se tė vinin sllavėt nė Ballakn dhe pėr kėtė jep argumente tė forta, tregon edhe pėr ē’arsye kėnga jonė epike ka zonė tė sajėn malėsitė e thella, bjeshkėt, dhe nuk ėshtė kėnduar asnjėherė nėpėr kafene ose xhami, siē ka ndodhur nė epikėn boshnjake.
Kadareja nė kėtė studim bėn njė vėrtetim shkencor mbi lashtėsinė e eposit tonė, ai bėn edhe krahasimin e brendisė sė tė dy eposeve dhe rekomandon si i duhet futur thellė mbrojtjes sė autorėsisė shqiptare mbi eposin e kreshnikėve. Nė asnjė mėnyrė, thotė ai, nuk duhet tė bėjmė kėtė as pėr shovinizėm shqiptaromadh, as pėr mendjemadhėsi nacionaliste, por pėr tė vėrtetėn. Ka meritat e saj edhe epika e sllavėve, e boshnjakėve, nėnvizon ai, e, natyrisht, tė dy palėt kemi huazuar nga njėri-tjetri, por qė tė themi se epika jonė ka lindur nė shekullin e 17-tė, siē flasin disa, kjo ėshtė e papranueshme. Ai e vėrteton kėtė me poemat e arbėreshėve tė Italisė, qė janė larguar nga atdheu qė nė shekullin e 15-tė, tė cilėt e kanė ruajtur tė gjallė njė pjesė tė epikės sonė, gjė qė tregon se ky cikėl ka pasė qenė formuar tė paktėn qysh nė kėtė shekull. Megjithėse Ismail Kadareja e ka provuar veten si njeri me mend, me kulturė, e studiues edhe nė veprat e mėparshme, me kėtė studim e vėrteton akoma edhe mė mirė njė gjė tė tillė. Unė nuk kam lexuar asnjė studim si ky nga ndonjė autor tjetėr, pėr tė mos folur pėr Zihni Sakon, se ato qė shkruan ky nuk kanė shumė vlerė, Zihniu nuk tregohet i thellė nė shkrimet e tij. Neve nuk na duhen parrulla, slogane, ose mbledhje pa bukė nė tė tilla institucione si ky i folklorit, por dėshirojmė qė studiuesit tė hyjnė thellė nė vėllimet ekzistuese tė “Thesareve tė Kombit”. Kėto vėllime, sipas mendimit tim, kanė njė rėndėsi tė jashtėzakonshme. Vėrtėt janė shkruar nė kohėn e zogut, por kanė njė vlerė tė madhe dhe po u fute brenda, humbet nė to dhe nuk del dot, po tė mos dish tė orientohesh, po tė mos u futesh nė esencė problemeve, por t’i shikosh kėto vetėm nė sipėrfaqe. Kjo ndodh pėr arsye se ky thesar ėshtė i ngatėrruar, ai ėshtė marrė e hedhur pa kujdes nė ato kohė, pa u bėrė mė parė njė klasifikim shkencor i tij, gjė qė duhet bėrė. Kadareja, megjithėse nuk ua zė emrin nė gojė, u bėn njė kritikė tė mirė disa studiuesve tanė nė kėtė drejtim dhe kjo kritikė ėshtė e drejtė. Edhe vlerėsime bėn ai, pėr shembull Eqerem Ēabenė e pėrmend pėr mirė nė kėtė studim. Pėr tė gjitha kėto shkrimi i tij mė pėlqeu shumė dhe njoh se kam mėsuar gjėra tė reja pėr eposin qė deri tash nuk i dija. Nė pėrgjithėsi ne dimė qė kemi thesare tė mėdha, por duhen vėnė njerėz qė kėto t’i zbulojnė. Ja, kur e lexon kėtė studim, me tė vėrtetė tė hapen horizonte. Nga pjesa ime kam njė sėrė mendimesh dhe, kur tė takohem ndonjėherė me Kadarenė, do t’ia them, se duhet ta vazhdojė kėtė punė. Natyrisht nuk e kam fjalėn kėtu vetėm pėr problemin qė trajtohet nė kėtė studim, por edhe pėr probleme tė tjera. Dhe njerėz qė dinė tė kapin ēėshtjen e t’i trajtojnė mirė kėto tash kemi.
Tė marrim fjala vjen Dhimitėr Shuteriqin. Unė kam lexuar mjaft shkrime dhe studime tė kėtij autori. Vertėt Dhimitri ėshtė narrativ, ėshtė njė koleksioner i shumė gjėrave tė vjetra, njeri me horizont tė gjerė kulturor dhe, natyrisht, kėtė e shfrytėzon sipas mėnyrės sė tij, po tė pėrkrahet e tė inkurajohet, me atė bagazhė tė mirė njohurish qė ka edhe Dhimitėr Shuteriqi do tė jepte shumė mė tepėr nė fushėn e letėrsisė, me romane e studime tė ndryshme.
Prandaj duhet tė dimė t’i trajtojmė tė tillė njerėz. Nė kėtė rast, mė shkoi mendja te kompozitori elbasanas, Baki Kongoli, tė cilin, vetėm pse vajti hėngri njėherė bukė me Beqir Ballukun dhe na thonė qė s’vlen mė. Vdiq ky njeri pėr kėta, mirė po dikur Bakiu ka kompozuar kėngė tė bukura siē ėshtė “Vajza e Kombinatit” qė e dėgjoja ngaherė me endje, por si kjo ai ka bėrė edhe kėngė tė tjera.
Kadareja pėrmend nė kėtė shkrim edhe “Chanson de Ronald” dhe “Nibelungen” nga eposi francez dhe ai gjerman. Unė e di mirė, se e kam lexuar tė tėrė “kėngėn e Ronaldit”, qė e kemi bėrė nė shkollė dhe konstatoj se Ismail Kadareja e pėrcakton tamam siē ėshtė, njė poemė epike, qė i pėrket njė periudhe tė caktuar, asaj tė Karlit tė Madh kur shkon tė luftojė kundėr maurėve nė Spanjė. Nė kohėn qė Karli kthehej fitimtar, praparoja e tij, me Rolandin nė krye, rrethohet nė luginėn e Ronsėvalit nga maurėt, bie bririt, por ėshtė vonė dhe bie heroikisht nė fushėn e betejės. Kur kthehet Karli, e gjeti me njė gur nė dorė. Kjo ėshtė njė ngjarje e shkėputur. Por nė Francė ka edhe kėngė tė tjera qė i pėrkasin eposit heroik, siē ėshtė ajo e Tristanit dhe Izoltės etj, etj, tė cilat, po t’i marėsh tė shkėputura, duket sikur nuk kanė lidhje, por qė, siē shprehet Kadareja me njė figurė tė bukur, ato kanė ndikime reciproke dhe kanė zėnė njėra-tjetrėn si borėrat kur bien nė bjeshkė.
Edhe kėnga gjermane e “Nibelungėve” si ajo e Rolandit nė Francė dhe tė tjera si kėto, vėrtet janė tė njė epoke, por, po tė mos futesh thellė, nuk e dallon dot vazhdimėsinė e tyre, pėr tė cilėn flet Kadareja. Kėnga e “Nibelungėve” ėshtė njė histori e gjatė dashurie e trimave tė mėdhenj. Vagneri, i frymėzuar nga ky epos, shkroi “Tristanin e Izoltėn”, Kadareja tregon kėshtu edhe vazhdimėsinė, edhe shkėputjen qė kanė kėto epose nga njėri-tjetri, shkėputje qė e kanė diktuar rrethanat, por qė s’e ka humbur kurrė lidhjen, vazhdimėsinė qė kanė ato midis tyre.
Unė mendoj se studimi i Ismailit duhet tė pėrkthehet dhe tė botohet nė njė libėr tė vogėl me kapak dhe s’ka dyshim qė nė shqip patjetėr, por mendoj tė pėrkthehet edhe nė serbokroatisht, nė greqisht, nė gjermanisht, nė italisht dhe sidomos nė turqisht. Tirazhi natyrisht tė mos jetė i madh, pse kėto janė libra shkencore, qė s’ėshtė nevoja tė shpėrndahen kudo nėpėr biblioteka, por t’u shėrbejnė punonjėsve shkencorė qė merren me probleme tė folklorit. Jam i bindur qė, edhe tė huajt, kur ta lexojnė kėtė libėr do tė habiten.
Enver Hoxha

Gazeta Shqiptare


Postuar nga Ignatius datė 27 Mars 2010 - 18:22:

Togeri Kadare...


Postuar nga shelgu datė 27 Mars 2010 - 22:11:

Citim:
Po citoj ato qė tha Ignatius
Togeri Kadare...

Njeri prej tyre eshte Driteroi.

Puna eshte se kush mbaronte universitetin ne Shqiperi gradohej. Ketu nuk ka asnje cudi


Postuar nga sarandaebukur datė 27 Mars 2010 - 23:02:

Togeret e panjohur, Dritero Agolli dhe Ismail Kadare

Vitet '50. Fotot e rralla me uniforme ushtarake te dy shkrimtareve. Agollli: Nėse nuk do mbijetoja nė gazetari e letėrsi, do t'i hyja ushtrisė pėr t'u bėrė gjeneral pas 15 vitesh

Rroba ushtarake, spaleta mbi supe dhe njė djali i ri me emrin Dritėro Agolli. Fotoja qė kemi nė dorė nga pas shkruan me laps plumbi "Toger". Tė ketė qenė vallė poeti edhe toger!? Pėr tė mėsuar mė shumė pėr tė dhe pėr kėtė periudhė tė rinisė sė tij shkojmė nė shtėpinė e Agollit. Pas tentativės sė dytė, derėn na e hap bashkėshortja e tij, Sadija. Na mikpret nė shtėpi dhe me zėrin e ulėt na shpjegon se Dritėroi ėshtė pak pa qejf dhe e ka tė vėshtirė tė presė njerėz, por nė ato momente ai na shfaqet tinėz dhe hyn nė sallon. Ndėrsa i hedh njė sy tė shpejtė fotos, vendos dorėn nė ballė dhe me nostalgji shprehet: "Po, po, mė kujtohet kjo foto". Teksa tymos cigaren qė ka nė dorė i vijnė shumė kujtime nga viti i largėt 1957-tė, ku Dritėroi sapo kishte pėrfunduar studimet nė Rusi pėr Gjuhė - Letėrsi, me kategorinė "Shkėlqyeshėm". Jeta e studimeve nė ish-Bashkimin Sovjetik nuk ka kaluar pa lėnė gjurmėt e veta nė jetėn e poetit tonė. Ai kujton se nė Universitetin e Peterburgut bėnin edhe lėndėn e Teorisė sė Luftės, ku ēdo student qė mbaronte ato shkollė automatikisht merrte gradėn "Toger". Pėrgatiteshin nga ana teorike, por edhe praktike. Djalosh shqiptar qė sapo i kishte kaluar tė 20-at, nė atė kohė i kishte vėnė detyrė vetes qė nėpėrmjet rezultateve qė do merrte nė atė shkollė tė nderonte vendin dhe familjen e tij. Pėr kėtė arsye, ai pohon se sot e kėsaj dite shikon nė ėndrra shkollėn nė Rusi, sikur nuk merr provimet dhe ankthin qė i sjellin nė gjumė. Por, si shumė shqiptarė qė kanė kaluar vitet mė tė bukura tė rinisė nė atė vend tė ftohtė, nuk mungon dashuria dhe pengjet qė vijnė prej saj... Edhe Dritėro Agolli ka lėnė njė dashuri nė Rusi.


Zoti Dritėro, kemi nė dorė njė foto tuajėn veshur me rroba ushtarake, ju kujton gjė kjo foto?
Po mė kujtohet shumė mirė. Unė kam dal kėtu pasi erdha nga studimet nė ish-Bashkimin Sovjetik, sot Rusi. Mbarova studimet nė Universitetin e Peterburgut dhe erdha kėtu nė vitin 1957-tė. Nė atė vit fillova tė punoj nė gazetėn "Zėri i popullit". Mirėpo, atėherė, nė gjithė Republikėn Popullore qė quhej atėherė, tė gjithė ata qė mbaronin universitetin merrnin edhe grada ushtarake. Bėnim ato qė quheshin zbore. Jo ushtri qė tė rrije tre-katėr vjet, po zbore ditore. Vetė shkolla, kishte caktuar qė ata qė mbarojnė universitete marrin grada. Grada mė e ulėt ishte "Nėntoger" dhe "Toger" mė e larta. Ne qė kishim pėrfunduar studimet nė Rusi ishte rregull qė merrnim gradėn "Toger", ndaj edhe unė u bėra i tillė. Kurse ata qė mbaronin Universitetin e Tiranės merrnin gradėn, "Nėntoger". Kjo, sepse kėtu universiteti u krijua vonė, nė 1957-ėn. Para se tė krijohej Universiteti ishte njė institut dyvjeēar, i cili nuk jepte grada. Pas vitit '57-tė merrnin grada studentėt. Unė kisha mbaruar Universitetin e Peterburgut dhe automatikisht vinte dhe grada ime.


Sa vjeē keni qenė kur keni dal nė kėtė foto?
Kėtu isha 26 vjeē, i sapo kthyer nga Rusia.


Si vinte kjo grada "Toger" qė merrnin studentėt. Ju bėnit stėrvitje, pėrgatiteshit?
Qė nė Rusi bėnim stėrvitje dhe mėsim ushtarak. Ne kishim njė profesor gjeneral qė na bėnte teorinė e luftės nė shkollė. Ai e ilustronte teorinė. Pėr shembull, merrte veprėn "Lufta dhe Paqja" e Tolstoit, apo "Taktika e Kutuzovit". Duka na shpjeguar se ēfarė taktike pėrdori pėr tė mundur Napoleon Banopartin. E lidhte me teorinė e pėrgjithshme tė luftėrave. Shpjegonte fillimet e luftėrave evoluimin e armėve, topi, pushka, revolja, raketa e tė gjitha. Domethėnė ishte njė teori qė bėnim ne dhe kryenim stėrvitje, zbor e jepnim edhe ne planet tona. Pasi bėnim teorinė, ushtroheshim nė praktikė; pėr shembull: si do tė mund t'ua marrim armiqve pozicionet luftarake njė kodėr.


Keni qenė gjithmonė gati pėr "luftė" zoti Dritėro?
Isha student i mirė, por mė kujtohet qė njėherė isha pa qejf dhe nuk e kisha pėrgatitur mėsimin teorik atje nė Rusi. Ai gjeneral ishte i moshuar, para pensionit. Unė i thashė, kėtė pyetje nuk do ta shpjegoj mirė, sepse kam qenė i sėmurė nga gripi. Ai me rreptėsi tė madhe mė tha: "Pėrse tė ka dėrguar ty Republika Popullore qė tė shtrihesh nė krevat dhe tė presėsh gjerė sa tė mbarojė gripi. Ushtria nuk ka grip! Prandaj tha, ti, po vazhdove kėshtu nuk ke pėr tu bėrė as oficer, madje as rreshter, prandaj herėn tjetėr mos mė thuaj mua qė mė ka zėnė gripi. Kėtu ka mėsim". Pastaj, kur erdha kėtu, ata e kishin shėnuar nė kartelė: "Ky meriton kėtė gradė", dhe unė e mora kėtė.


Sa vjet keni qėndruar nė Rusi?
Pesė vjet. Kjo ishte njė lėndė qė bėhej njėherė nė javė, si lėndėt e tjera qė ishin. Letėrsia edhe gjuhėsia zinin pjesėn mė tė madhe tė programit, pasi ishin lėndėt e specialitetit. Lėndėn ushtarake e kam bėrė qė nė vitin e parė, pėr pesė vjet me radhė.


Mund ta ushtronit ju kėtė punėn e ushtrisė?
Po tė doja unė po, po unė erdha vazhdova gazetarinė nė gazetėn "Zėri i Popullit" pėr 15 vjet me radhė. Diplomėn e kisha pėr Gjuhė-Letėrsi, domethėnė linguistik nė degėn e gazetarisė. Por, nė qoftė se unė dėshtoja nė kėto punė, nuk ia dilja dot gazetarisė, me kėtė mund tė bėhesha oficer. Kaloja nė ushtri edhe pas 10 apo 20 viteve mund tė bėhesha gjeneral!


E kujtoni mė nostalgji atė periudhė?
Po si gjithė studentėt. E kujtoj edhe me shqetėsim, me ėndrra, sikur jep provimet, sikur nuk kam kaluar. Sepse kam dalė shkėlqyeshėm. Unė isha shqiptar dhe doja tė mos ma kalonin tė tjerėt dhe ta nderoja vendin tim.


Keni shkuar mė nė Rusi qė prej kohės kur ishit student?
Po kam shkuar 4 herė tė tjera. I kam takuar edhe shokėt, madje edhe njė shokun tim qė kisha poet, ėshtė poet i dėgjuar. Ai mė ka pėrkthyer edhe njė librin tim me poezi qė e kam botuar atje.


Ēfarė studenti keni qenė, si ka qenė rinia juaj nė Rusi, keni bėrė prapėsi?
Kam mėsuar, kam bėrė dhe prapėsi, por mė shumė kam mėsuar. Nuk isha student aventurier, klubesh, kafenesh, dancesh. Jeta e studentėve atje ishte mė e lirė edhe pse ishte komunizėm, por unė nuk i kisha qejf kėto lloj gjėrash. Unė mėsoja qė tė mund tė paraqitesha kėtu si njė njeri qė ka njė kulturė. Edhe diploma qė mora ishte me dy kapakė, ku nė njė krah nėnvizuar mė tė kuqe shėnonte nė rusisht "Shkėlqyeshėm". Nė Universitet, kėtė kategori e morėn gjithsej 3 veta, njė rus, unė, njė kinez dhe njė gjerman.


Po studentė shqiptarė tė tjerė kishte?
Po kishte. Isha shok me Fadil Kokomanin qė u pushkatua mė vonė nė Shqipėri. Isha gjithashtu me Marash Hajatin, i cili ka qenė drejtor i radiotelevizionit nė vitet '80-tė. Me Hajori Zenelin dhe me disa tė tjera qė nuk po mė kujtohen.


Studentėt shqiptarė qė kanė studiuar nė Rusi mbahen mėnd pėr bėmat e tyre me vajzat, ka ndodhur kjo edhe me ju?
Po, po, kanė lėnė shumė bėma. Po doemos, kush do qė tė vinte, jo vetėm shqiptar, por edhe kinez apo gjerman, tė gjithė, se jeta ashtu ishte ... tė rinj ishim. Por, edhe unė, ashtu. Jo me bredhje pas fustaneve, por njė e kam pasur edhe unė. Ajo ishte rinia.

Gazeta Shekulli


Postuar nga sarandaebukur datė 29 Mars 2010 - 02:22:

Eh vella Dritero,sa nete je gedhire..
Te zgjidhje fjalen me mend
Te ishte ballsam per plagen e fryre
Ilac per lengaten e rende
*
Fjala jote si nje zog shtegetare
Neper glob fluturimin se ndal...
Student e nxenes ne cdo auditor
Permendesh e mesojne ate fjale
*
Ti mbolle shume vargje ne cdo porte
Dhe qilima proze ne konak
Qe njerezor te behemi ,me te bukur
Te zhduket egersia sadopak!
*Zgjatem te kap madheshtine Agolliane
Prane diellit eshte profeti fjales
Une tund ca zilka ne fletore
Ai tund kembanen e botes
*
Lavdi pac,ti nene Hatixhe
Bekuar menkulasi mbi devoll
Qe nuk menduan si egoisti per vet
Por ja falen kombit te madhin Agoll
Ne se dimri i jetes te porta troke



tu ngjate jeta Dritero Agolli
eshte rast te mesosh dhe emerin tim
ti vet Zoti nga preheri te hodhi
te hijeshosh me vjersha Shqiperine
*
Dhe te nisi nga Devolli ate dite
drejt njeriut ne rrugen e gjate
neper konaqe te sillje pak drite
neper shpirtra te fusje pak mjalte
*
Se shpirti yne kishte shume zeher
se ne kokat tona kishte shume barut
se ne krye te shtetit kishim perhere
demagoge,tirane dhe hajdute(vazhdo...)



dino usa

Shekulli


Postuar nga Fajtori datė 29 Mars 2010 - 02:50:

Shume e bukur, po pse te tema Ismailit. Tek Driteroi do shkonte me mire


Postuar nga sarandaebukur datė 28 Prill 2010 - 13:57:

Dashurite e shkrimtareve

Si e ka propozuar Ismaili Helenėn, deri te Dritėroi me Sadijen

Nėse tradita do qė dashuria t’i bėjė njerėzit mė tė bukur, nė kėtė rast janė ata qė e bėjnė mė tė bukur dashurinė. Dashuritė e njerėzve tė letrave s’mund tė jenė kurrsesi mė pak tė bukura se veprat e tyre. Njė dashuri shumė interesante ėshtė ajo mes Ismail dhe Helena Kadaresė. Ajo njė vajzė e re, qė adhuronte shkrimtarin e madh, e guxon t’i dėrgojė edhe njė letėr atje nė Moskė, qė tė lexonte njė krijim tė saj. Ndėrsa ai, njė djalė modern, me famė e i paparashikueshėm. A s’ishte i tillė Kadareja, kur i shkoi Helenės sė bukur nė konvikt nė qytetin Studenti dhe nxori njė brisk, e ashtu pa folur e papandehur i preu njė pjesė tė gėrshetit, dhe veprimin-habi e shoqėroi me fjalėt “e dua pėr kujtim”. Apo kur i shkoi nė shtėpinė e prindėrve nė Elbasan dhe ndėrsa tė gjithė kujtuan se do t’i kėrkonte dorėn, ai ia kėputi gjumit pa e hapur fare muhabetin e shumėpritur. Dasma e Ismail Kadaresė nė vitin 1963 ishte edhe fillimi i njė dashurie qė do t’i ēonte nė martesė Dritėro dhe Sadije Agollin. Ajo ishte e ftuara nga ana e nuses, Helenės, ndėrsa shkrimtari i madh, i ftuari i dhėndrit.
ISMAIL KADARE-HELENA
Dashuria me njė shkrimtar tė madh, duhet tė jetė dashuri e madhe. Dhe Ismail Kadare me Helena Kadarenė, nuk e kanė prishur rregullin. As me faktin qė kontakti i parė mes tyre nisi nga njė letėr qė vajza adoleshente nga Elbasani ia dėrgonte studentit nė Moskė afro 50 vjet mė parė, pėr t’i lexuar njė tregim tė saj nė gazetėn “Zėri i Rinisė”. As kur ai e takoi pėr herė tė parė dhe ajo shtangu me tė folurėn snobe qė Ismaili tregoi nė sy tė njė kushėriri. As kur i shkoi nė konvikt nė Qytetin Studenti dhe nxori njė brisk e ashtu pa folur e papandehur i preu njė pjesė tė gėrshetit dhe veprimin-habi e shoqėroi mė fjalėt “e dua pėr kujtim”. As kur i shkoi nė shtėpinė e prindėrve nė Elbasan dhe tė gjithė kujtuan se do i kėrkonte dorėn, ndėrsa ai vetėm fjeti gjumė atje pa e hapur fare muhabetin e shumėpritur. As kur njė ditė tė bukur i dėrguan familjeve nga njė telegram, ku njoftonin se ishin fejuar, njė veprim-ēudi i asaj kohe, e as kur bėnė ceremoninė e dasmės me kushtin qė tė gjithė tė ftuarit tė mos ishin mė bashkėshortėt. Shumė varėn buzėt nga ky kusht, por beqarėt u kėnaqėn pa masė. Mes tyre ishin edhe Dritėro dhe Sadija, dy miqtė e vjetėr tė ēiftit Kadare qė u njohėn pikėrisht nė atė dasmė tė kolegut dhe mikut tė tyre. Ēifti ishte nga tė interesantėt. Ajo njė bionde e bukur rrezėllitėse, ai njė shkrimtar race gjithnjė nė rritje. Tė dy tė njė ere qė frynte nė Shqipėrinė e viteve ‘60. Pak erė Moske, pak erė Perėndimi dhe me shumicė erė dashurie. Tė njė dashurie tė papėrsėritshme. Me tė bukurat dhe tė papriturat e saj. Me tallazet dhe emocionet plot ndjenjė. Pėr tė vėrtetuar pėrherė edhe tashmė qė Ismail Kadare ka kaluar tė 70-at dhe ajo tė 65-at, se dashuria me njė shkrimtar tė madh ėshtė njė dashuri e madhe.
Dritero Agolli dhe Sadija
Nėse shumė njerėz kanė pasur njė dashuri tė madhe nė jetė, shkrimtari i dashur i shqiptarėve ka pasur dy. Dashuria e tij e parė e madhe, quhej Nina. Ishte njė ruse tė cilėn Dritėro Agolli e dashuroi pothuaj qė nė atė moment qė e pa nė shkallėt e universitetit tė San Petersburgut. Ajo ishte dy vjet mė e vogėl dhe studionte pėr anglisht. “Shiheshim shpesh dhe u bėmė miq”, tregon shkrimtari i njohur pėr revistėn “Klan”, tė datės 14 shtator 2003. Martesa e tyre pas mbarimit tė studimeve ishte njė ceremoni e thjeshtė nė apartamentin e prindėrve tė saj, dhe pastaj ditėt e para bashkėshortore do t’i nisnin nė njė konvikt tė zakonshėm shkolle. Duheshin shumė edhe pse prindėrit e Agollit nuk e pėlqenin kėtė lidhje tė tyren, pasi “nusja ishte e huaj”. Por gjashtė vitet e Ninės dhe djalit tė tyre Arjanit ishin tė lumtura, deri kur filloi shembja e marrėdhėnieve shqiptaro-ruse, qė plasariti deri nė ndarje edhe martesat e shumta tė asaj kohe mes shqiptarėve dhe ruseve. Dy vjet pas ikjes sė Ninės nė vitin 1963, ai martohet me Sadijen. Njė vajzė e bukur dhe inteligjente me tė cilėn e prezantoi Naum Prifti, Helena dhe Ismail Kadare. Pėrveē dashurisė sė madhe, ata i lidhi edhe njė miqėsi me tė tilla pėrmasa. Dritėroi dhe Sadija, kanė dy fėmijė, Elonėn dhe Artanin, madje janė bėrė edhe gjyshėr.
PETRO MARKO & Safo
Jo vetėm jeta e Petro Markos, por edhe historia e dashurisė sė tij me Safon Ēelon ėshtė e denjė pėr njė vepėr. Njė histori e nisur nė oborrin e Hotel Dajtit, kur shumė tė rinj u vendosėn nė Tiranė pas luftės. Ai, njė gazetar qė punonte nė gazetėn “Bashkimi”, ndėrsa ajo njė bukuroshe e pasionuar pas pikturės. Intelektualit qė kishte njohur qė herėt modėn dhe shijet evropiane nuk kish si tė mos i tėrhiqte vėmendjen vajza simpatike e veshur me pantallona si vajzat e Grenobit kur shkonin pėr ski. Njė vėshtrim qė zgjati vetėm pak sekonda dhe karakteri i fortė i poetit qė duroi luftėn dhe burgjet fashiste ėshtė thyer nga bukuria. Mė pas fati do tė bėnte qė Safo tė ishte kolege me Petron dhe dita e parė e punės do tė ishte dhe dita jozyrtare e martesės sė tyre. Vetėm njė dialog i shkurtėr ku ai e pyet nėse ajo ėshtė dashuruar dhe pas pėrgjigjes negative Petro Marko i thotė se “ti do tė bėhesh gruaja ime”. Kėshtu lindi historia mes shkrimtarit dhe piktores Safo. Njė Dashuri qė do tė kurorėzohej me dy fėmijė Jamarbėrin dhe Arianitėn. Njė dashuri me shikim tė parė qė do ti rezistonte edhe furtunave tė tjera qė kaloi jeta e Petro Markos. Nė vitet e burgu gjatė diktaturės kujtimi pėr Safon do tė mbante gjallė, shkrimtarin. Kjo duket nė letrat qė Marko i dėrgonte nga qelitė. Asnjė fjalė pėr vuajtjen, asnjėherė nuk pėrmendet fjala, torturė apo gardian. Tė gjitha letrat janė njė himn qė Petro Marko i kėndonte gruas sė tij.

Sabri dhe Nermin Godo
Ai ishte 21 vjeē dhe kishte rėnė kokė e kėmbė nė dashuri me njė vajzė qė sapo kishte mbaruar shkollėn. Ishte viti 1950 dhe ata janė njohur rastėsisht. Sabri Godo kishte vajtur tė punonte nė Durrės, dhe atje ishte fqinj me Nerminin. Njė dashuri e bukur dhe e madhe, por qė s’kuptohej nga prindėrit. Ju ėshtė dashur tė “arratisen” nga familjet e tyre qė s’e pėlqenin kėtė lidhje tė tyren, se dy tė rinjtė “ishin tė kategorive tė ndryshme shoqėrore”. Kjo ėshtė e vėshtirė tė kuptohet tani, por ka qenė shumė herė mė e vėshtirė tė jetohej nė atė kohė. Pėrveē kėsaj, Partia i kėrkoi tė zgjidhte: ose tė hiqte dorė nga gruaja ose nga Partia. “Unė mbajta gruan dhe lashė Partinė”, tregon i urti Godo pėr “Tirana Observer”. Njė dashuri e madhe, me ceremonira tė vogla. Pėr shkak tė familjeve, ata s’mundėn tė bėnin kurrfarė ceremonie dasme, por dolėn tė jetonin bashkė me ēfarė mundėn. Dhe nė fakt s’u doli keq. Miqtė e tyre, i cilėsojnė si ēift perfekt. Megjithėse Godo ėshtė njė nga politikanėt mė tė njohur e mė tė vlerėsuar nė vend, bashkėshortja e tij fisnike vazhdon t’i qėndrojė pranė, por nė hije, larg prozhektorėve tė medias e kamerave tė shumta. Ata kanė dy vajza tė cilat janė fryt i dashurisė sė tyre dhe gėzimi i tyre i jetės. Por tashmė gėzimet janė shtuar. Sabriu dhe Nermini janė gjyshėr tė katėr nipėrve.
LASGUSH PORADECI-NAFIJA
Historia e tyre e dashurisė ėshtė po aq e bukur sa lirikat e tij. Poeti i dashurisė e njohu Nafijen, atėherė kur po shkruante gjithnjė e mė pak, pas Luftės sė Dytė Botėrore, kur Shqipėria po zvogėlohej gjithnjė e mė shumė nga izolimi e nga pamundėsitė pėr tė udhėtuar nė botė. Njohja e tyre ėshtė bėrė shumė vonė publike nga botimi qė bėnė vajzat e tyre, tė letėrkėmbimit tė ēiftit tė viteve ’40. Kėshtu nga to, del qė Nafija dhe Lasgushi pėr herė tė parė takohen nė shkollėn e vizatimit, nė Tiranė, nė vitin 1937. Njė grup poeteshash tė shkollės “Nėna Mbretėreshė” vizitojnė njė ekspozitė, aty ku Lasgushi jepte mėsime vizatimi. Para kėtij takimi ai kishte lexuar poezitė e Nafijes. Drejtori i shkollės i prezantoi. Ja ēfarė do t’i shkruante sė ėmės Llazari, zonjės Kostandina Gusho, pėr vajzėn qė do tė bėhej gruaja e jetės: Nėna ime e dashur, duke dashur tė martohem me njė ēupė pe shkolle qė mė ka hije, kėrkoj lejen tėnde. Ėshtė njė lesh-verdhė e hollė, ashtu siē mė pėlqen mua, por mė shumė se kėto mė pėlqen mendja dhe shpirti i saj. Unė me ēupėn jam njohur pėrpara dy vjetėve kur ajo ishte nxėnėse nė klasėn e tetė... U fejuan dhe nė qershor tė vitit 1939, vunė kurorė civile nė Bashkinė e Durrėsit. Lindja e dy vajzave e lumturuan ēiftin. “Ime mė e ka adhuruar tim atė”, tregon vajza e tyre. Bashkėshortja e poetit vdes nė Pogradec, nė 3 gusht 1983, pesė vjet para tij. Ai ėshtė zgjuar i tmerruar tek ka parė se e shoqja po jepte shpirt. Ishin tė dy nė njė shtrat. Kur trupi u nda nga shpirti, ai, poeti i madh, nuk reshtte sė puthuri kėmbėt e duart sė tė shoqes.
DHIMITER-MYNEVER SHUTERIQI
Ata nuk ndaheshin kurrė nga njėri-tjetri. Nėse do shikoje Dhimitrin, duhet tė ktheje kokėn pėrqark pėr tė “gjetur” Myneverin. Tani qė ai s’ėshtė mė, ajo e ka gjetur njė mėnyrė qė tė jetojė sėrish me tė. Me kujtimet e tij, me librat dhe fjalėt e lėna nė ditar, fotografitė e vendosura nė ēdo cep tė shtėpisė dhe me dashurinė qė e ruan tė freskėt, ashtu si para 60 e ca viteve. Atėherė kur u njohėn ishin tė dy shumė tė rinj, por po ashtu mbetėn edhe shumė vite mė pas. Ja ēfarė shkruan shkrimtari i njohur pėr bashkėshorten e tij nė ditarin qė ka mbajtur mė 21 qershor tė vitit 2001. “Sot, Myneveri mbushi 77 vjeē. Dhe mua mė dukesh po e re! Memoria, humori, gjallėria e saj, po njėsoj. Ėshtė shėndoshur pak, po jo si njerėzit qė trashen e rėndohen me moshėn, pėrkundrazi, i vete. Kur vinte, nė rini tė saj, dita e lindjes tė saj, 21 qershori, -dita e parė e Verės, kjo ditė, le tė ishin pjekur qershitė e mushmollat e fiqtė shėngjinės, i sillte pėrsėri freskinė e saj tė habitshme, veē e pėrtėrin sot, nuk e plak...”. Dashuria e tyre bazohej nė miqėsinė e tyre tė fortė dhe nė sakrificė. “Kur isha shumė e re pata njė sėmundje shumė tė rėndė. Nė atė kohė nė Shqipėri nuk kishte ilaēe dhe gjendja ekonomike e vendit ishte shumė e rėndė. Pėr tė mė ndihmuar mua shiti tė gjitha gjėrat, madje edhe gjėnė mė tė shtrenjtė qė kishte: makinėn e shkrimit, qė e kishte marrė me vete nga Franca”, tregon Myneveri nė njė intervistė dhėnė pėr gazetėn “Tirana Observer”. Ēifti Shuteriqi kanė tre fėmijė, dy vajza dhe njė djalė.
Tirana Observer 





 

 


Postuar nga BIONDIA datė 31 Maj 2010 - 17:02:

Re: Dashurite e shkrimtareve

Citim:
Po citoj ato qė tha sarandaebukur


LASGUSH PORADECI-NAFIJA
Ai ėshtė zgjuar i tmerruar tek ka parė se e shoqja po jepte shpirt. Ishin tė dy nė njė shtrat. Kur trupi u nda nga shpirti, ai, poeti i madh, nuk reshtte sė puthuri kėmbėt e duart sė tė shoqes.
DHIMITER-MYNEVER SHUTERIQI
. Dashuria e tyre bazohej nė miqėsinė e tyre tė fortė dhe nė sakrificė. “Kur isha shumė e re pata njė sėmundje shumė tė rėndė. Nė atė kohė nė Shqipėri nuk kishte ilaēe dhe gjendja ekonomike e vendit ishte shumė e rėndė. Pėr tė mė ndihmuar mua shiti tė gjitha gjėrat, madje edhe gjėnė mė tė shtrenjtė qė kishte: makinėn e shkrimit, qė e kishte marrė me vete nga Franca”, tregon Myneveri nė njė intervistė dhėnė pėr gazetėn “Tirana Observer”.




Sa me preken keto rrjeshta dashuria qe bazohet ne miqesi dhe sakrifice ...


Postuar nga robert datė 22 Shkurt 2013 - 15:09:

Me lejoni te hedh ketu nje artikull te bukur -sipas kaplloqes time- nga Albert P. Nikolla, mbi debatin Kadare-Qose. Po e hedh pjese pjese; dhe nese nuk lejohet apo eshte i gjate, mund te hiqet nga stafi i ketij portali.

27 September 2008
24.5.2006

Kadare-Qosja. Perestrojka (Rindėrtimi) Kulturore e Qoses dhe Agollit: dėshtim.
Albert P. Nikolla

Mendoj se ėshtė njė fat i mirė dhe njėkohėsisht impenjim i kėndshėm tė merresh me njė debat qė mirėfilli i intereson ēdo
shqiptari tė ndershėm dhe qė me tė vėrtetė e do vėndin e tij, por qė para sė gjithash do qėnjen njerėzore si tė tillė dhe nuk
reduktohet vetėm nė njė atdhedashuri tė thatė qė nganjėherė tingėllon me ca ngjyra paksa diktatoriale. A nuk ishte p.sh
Hitleri qė fliste pėr sakrificėn pėr Gjermaninė, Musolini pėr "La Grande Italia", Stalini pėr Bashkimin e Madh Sovjetik duke lėnė mėnjanė secili syresh qėnjen njerėzore si tė tillė matanė ēdo kufiri gjeografik.
Pra "koncepti i personit njerėzor", si bazė e pashmangshme pėr matur ēdo lloj identiteti (pasi nė fund tė fundit ėshtė ai bartėsi i identitetit, identiteti nuk rri nė ajėr) mė shtyn tė marr pjesė nė debatin Kadare-Qosja, pasi e kam parė kėtė debat paksa tė mbyllur brenda njė korrnize ku gjithēka mbetet brėnda kontureve tė Shqipėrise e duke harruar se dinjiteti e secilit shqiptar ėshtė dhe duhet tė jetė i barazvlefshėm me atė tė ēdo qėnje njerėzore nė botė pavarėsisht nga botėkuptimi i tij ideologjik, fetar, artistik, shkencor, filozofik, etik, estetik etj. Mbi kėtė argument do tė kthehem sėrish nga fundi i kėtij reflektimi.
Edhe vetė debati midis kėtyre personazheve quhet, me jo fort tė drejtė Kadere-Qosja, ndėrkohė qė mund tė quhet fare qartė Qosja-Qosja, pasi nė fakt debatin e ka bėrė Qosja me vetveten. Duke analizuar tė dy esetė del qartė se Kadare e ka pėrmendur Qosen vetėm njėherė, madje edhe aty kalimthi, ndėrkohė qė ky i fundit ka filluar njė breshėri argumentimesh qė mjerisht nganjėherė mė bėjnė tė mendoj se kėndvėshtrimi Freud-ian ( prej Z. Freud) do tė ishte mė i godituri nė analizė.


Postuar nga robert datė 22 Shkurt 2013 - 15:17:

Para dy muajsh isha pėr njė konferencė mbi antropologjinė kulturale nė Livorno (Itali) dhe teksa afroheshim pranė njė
kafeneje pamė se njė grup marinarėsh kishin bėrė njė rrėmujė jo tė zakontė aty duke pėrplasur shishe e pėrmbysur tavolina.
Mbetėm fort tė hutuar nga ajo skenė dhe, krejt papritur, profesori italian mė tha: "Mos u habit, a e di qė marinarėt kur dalin nė tokė u fillon dhimbja e kokės pasi kanė atė qė quhet Marramėndje prej Tokės, pra kur largohen nga dallgėt e detit, toka e qetė u jep bezdi."
Natyrisht qė pėr momentin nuk e vrava shumė mėndjen se sa e vėrtetė ishte diēka e tillė nga ana shkencore por tani tek analizoj debatin nė fjalė mė vjen ndėrmend njė analogji e ēuditshme. Qosja, Agolli e shumė tė tjerė tė mėsuar nė dallgėt e komunizmit nganjėherė shfaqin shenjat e sindromės sė "Marramėndje prej
Perėndimit". Perėndimi, pėr vetė atė ēka thellėsisht pėrfaqėson sot nė ecurinė e tij historike, u jep pėshtjellim mendor atyre, botėkuptimi i tė cilėve ėshtė nisur nga embrioni e deri mė sot nė njė kulturė tė mirėfilltė komuniste. Pra kategoritė mendore tė kėtyre analistėve mbeten, pėr fat tė keq thellėsisht komuniste. Kur pėrdor fjalėn "komuniste" e ndjej tė nevojshme tė bėj njė qartėsim: nuk e pėrdor atė me asnjėfarė tendence ofenduese por thjesht nė ngarkesėn e saj kulturore pėrsa i pėrket kontekstit tė reflektimit qė, me mjaft modesti, i kam ngarkuar vetes tė realizoj.
Gjej rastin tė bėj edhe njė krahasim tjetėr qė pėr analogji mė duket vėrtetė i afėrt. Mendoj se Qosja, Agolli e mjaft mbėshtetės tė tyre bėjnė njė gjė qė ėshtė fort e ngjashme me aktivitetin e Gorbaēovit dhe me Perestrojkėn (Rindėrtimin) e tij. Por tani
Perestrojka ėshtė kulturore dhe mendoj se do tė ketė tė njėjtin fat si ajo sovjetike. Pse? Sepse ashtu si Gorbaēovi qė nuk
donte ta pranonte fundin e rregjimit sovjetik, shpiku Perestrojkėn qė tė shpėtonte komunizmin nė Ish Bashkimin Sovjetik, dhe nuk donte tė pranonte nė asnjė mėnyrė se komunizmi ishte i drejtuar pakthyeshmėrisht drejt varrit. E njėjta gjė ndodh me Qosen dhe Agollin, por tani nuk ėshtė nė lojė komunizmi por pėrzierja e tij kulturore komunisto-lindore qė duket se ėshtė drejt perėndimit tė saj si pėrzierje kulturore qė nuk ka prekur pjesėn mė intime tė popullit shqiptar. Do tė pėrpiqem ta mbėshtes kėtė tezė mbi argumente shkencore, por qė natyrisht edhe unė, si ēdo njeri, kam kufizimet e mija subjektive dhe mbase do tė kem edhe ato qė Qosja i quan "rrėshqitje", dhe qė ēuditėsisht edhe ai ka patur shumė nė esenė e tij.
Gjatė kėtij refletimi do ti pėrmbahem paksa mė shumė asaj ēka shkruan Qosja pasi ėshtė ai qė mė tepėr se Kadare i ka mėshuar debatit. Kadaresė do ti pėrmbahem nė atė ēka ai me njė intuitė intelektuale gati hyjnore arrin tė kapė mė mirė se askush nė kėto anė tė gadishullit ballkanik. Ka njė veti qė e tėrheq atė vetė gati gati si me magji drejt sė vėrtetės dhe drejt sė mirės saqė shumė intelektualtė tė tjerė shqiptarė i habit pa masė. Mė habit dhe mė mrekullon edhe mua qė nuk jam intelektual (preferoj tė quaj veten aspirant intelektual pasi nė Shqipėri ka njė ide hajvane qė mjafton qė njė person tė ketė mbaruar njė shkollė tė lartė edhe me korrispondencė e pa pikė turpi i thotė vetes intelektual).


Postuar nga robert datė 22 Shkurt 2013 - 15:28:

(Vazhdim Tani po futem nė brėndėsi tė shkrimeve pėrkatėse pėr tė mbrojtur tezat qė i kam parashtruar reflektimit tim. Qosja bėn njė gabim jo te vogel qė nė fillim tė shkrimit tė tij duke nxjerrė nga "Identititeti Europian i Shqiptarėve" tė Kadaresė atė ēka realisht aty nuk gjėndet. Ato qė ai nxjerr janė thjesht nė trurin e tij. Konkretisht unė nė analizėn qė i kam bėrė, jo vetėm sprovės sė fundit tė Kadaresė, por mjaft tė tjerave pararendėse nuk kam mundur tė shikoj asnjė islamofobi siē thekson pa tė drejtė Qosja. Kadareja ka njė preferencė filokristiane por kjo nuk pėrkthehet domosdoshmėrisht nė islamofobi. Do tė ishte absurditet tė arrihej njė konkluzion i tillė. Ėshtė si tė thuash qė nėse jam i dashuruar marrėzisht pas letėrsisė francese, unė urrej pa masė atė ruse, italiane, turke apo latino-amerikane. Njė njeri qė dashuron letėrsine e ndjen atė nga ēdo cep i botės qė vjen. Pra preferenca filokristiane nuk ėshtė aspak islamofobe.
Tė lė pa mėnd edhe anashkalimi qė bėn (nuk e di nėse qėllimisht apo jo) Qosja kur flet pėr problemet kulturore qė lidhen me
arkitekturėn. Me njė mendjelehtėsi tė ēuditshme arrin e thotė, citoj: "...objektet e kulturės bashkėkohore, nė tė cilat shihen pėrbėrės tė arkitekturės tradicionale orientale; qytetet e njohura si Shkodra, Berati, Vlora, Prizreni, Gjakova, Peja, Gjirokastra e tė tjera, nė tė cilat arkitektura Europiane paraqitet vonė , kryesisht pas Luftės sė Dytė Botėrore". Ėshtė e pabesueshme! Njė pyetje del krejt e qartė. A mos ėshtė Venecia njė qytet lindor? A mos ndėrtetsat e portat shkodrane janė Veneciane-Lindore? A mos vallė Berati, qytet 2400 vjeēar ėshtė ndėrtuar me shije islamike orientale, pavarėsisht se qytetėrimi i famshėm islamik lind bashkė me profetin e tij Muhamed (lind nė vitin 570 pas Krishtit)?
Njė moment tjetėr ku mund tė shihet njė "rėshqitje" e Qoses ėshtė aty ku ai flet pėr "fatin historik qė Shqipėrisė ja ka paracaktuar historia". Mendoj se ėshtė e pasaktė tė kumtosh nė kėtė formė, pasi popujt vital nuk duhet tė bien pre e fatit apo fatalitetit historik, ato duhet tė bėhen vetė fat i vetes sė tyre dhe tė njėjtėn gjė duhet tė bėjnė shqiptarėt. Ata do tė duhej tė hiqnin petkun joreal tė pėrzierjes komunisto-orientale qė i ka mbėrthyer prej kohėsh dhe pikėrisht pėr kėtė bie kumbona tingullkthjellėt e Kadaresė. Shqiptarėt nuk e duan kėtė pėrzierje kulturore qė ndjell krupė kulturore dhe qė nuk i pėrfaqėon. Kur them pėrzierje kulturore mendja nuk mė shkon apask tek islami si fe tė cilėn e adhuroj pėr prurjet interesante kulturore qė ka sjellė nė kulturėn perėndimore si njė ndėr pėrbėrėsit e saj themelor (do tė ndalem mė poshtė nė kėtė aspekt pėr tė shtjelluar rolin pozitiv islamit nė Ballkan, Siēili dhe sidomos nė Spanjė), por kryesisht mendoj qė tė
keqen nė kėtė kulturė e pėrfaqėson ajo ēka mbetet prej komunizmit.
Qosja, me njė rrėshqitje tė rėndė thotė se: "Tokat shqiptare janė ato nė tė cilat mė dukshėm e mė krijueshėm se kudo nė Ballkan apo nė botė, ka ngjarė takimi i Lindjes me Perėndimin, ėshtė arritur bashkimi i qytetėrimit tė krishterė dhe qytetėrimit mysliman...". Gabim fatal pėr njė personazh tė kulturuar si Qosja. Kjo nuk ėshtė njė e vėrtetė historike dhe njė person qė njeh sadopak historinė e krishtėrimit dhe tė islamit e di qė kjo ėshtė njė shprehje mendjemadhe e tipit kulturor komunist e stalinist. Pse? Sepse nuk i pėrgjigjet tė vėrtetės historike. Takimi midis dy qytetėrimeve nuk ka ndodhur nė Shqipėri por pikė sė pari nė Turqi, nė Afrikėn e Veriut, nė Siēili, nė Ballkan nė pėrgjithėsi, dhe sidomos nė Spanjė. Pra roli i Shqipėrisė ka qėnė tejet modest nė takimin e kėtyre kulturave. Ky ėshtė njė pohim i gabuar i Qoses pasi nuk arrin tė kuptojė se nė Shqipėri nuk ka patur lulėzime tė mirėfillta kulturore filozofike, artistike, shkencore etj islamike qė na qėnkan ballafaquar me qytetėrimin tjetėr kristian. Nė Shqipėri ka patur vetėm takime konkrete zbatuese tė tė dy feve por jo nė nivel kulturor. Nė nivel kulturash kjo gjė ndodh aty ku pėrmenda mė sipėr dhe sidomos nė Spanjė. Takimi i kėtyre dy feve ėshtė
pikėsėpari doktrinal: Krishtėrimi dhe Islami, do apo nuk do Qosja, janė fe motra, janė shumė tė afėrta me njėra tjetėrn. Origjina e tyre ėshtė Hebraizmi dhe si tė tilla janė fe motra dhe mjaft afėr njėra tjetrės. Abrahami ėshtė babai i pėrbashkėt. Nė Kuran (mė ka mahnitur pėrherė kjo fjalė bukur, magjike njeherėsh dhe poetike pasi nė arabisht do tė thotė "recitim"-kur'han", pra sikur tė donte tė transmetonte mesazhin hyjnor tė Profetit Muhamed nėpėrmjet poezisė, bukur) flitet me mjaft simpati e adhurim pėr Marinė, Nėnėn e Krishtit dhe pėr vetė Krishtin. Jo vetėm kaq por kam patur rastin e mirė tė lexoj (Rivista Internazionale di Teologia- CONCILIUM) njė pėrmbledhje me poezi tė traditės islamike pėr Jezu Krishtin, qė janė me tė vėrtetė tejet tė bukura. (mendoni pėr njė ēast poetė islamikė qė i shkruajnė poezi Krishtit, premisė mė tė gjetur nuk ka pėr njė dialog ndėrfetar frutdhėnės).


Postuar nga robert datė 22 Shkurt 2013 - 15:37:

(vazhdim Dhe tani do tė futem jo mė nė rrėshqitjet e Qoses por nė njė gabim tė rrezikshėm tė tij. Citoj:"Qėndrimi shpėrfillės ndaj
identitetit mysliman nė identitetin e gjithėsishėm shqiptar nuk ka sesi tė pėrjetohet ndryshe, pėrpos si fyerje prej shqiptarėve
myslimanė qė si pėrbėrės tė identitetit tė vet kombėtar e ēmojnė edhe fenė islame me tė gjitha tė veēantat e saj shpirtėrore,
morale dhe qytetėruese...". Kjo pėrqasje e Qoses mendoj se ėshtė e rrezikshme, pasi nuk ka tė bėjė me tė vėrtetėn. Jam i bindur se myslimanėt shqiptare do tė bėnin veprimin mė tė bukur e fisnik po tė sillinin nė skenėn e evolucionit kulturor shqiptar drejt Europės kėto vlera shpirtėrore tė islamit. Askush nuk e ndalon kėtė, as Karta e tė Drejtave tė Njeriut. Aq mė pak Kadareja qė as qė e ka shprehur njė gjė tė tillė. Kadareja nuk mohon ekzistencėn e vlerave islamike nė kulturėn shqiptare. Ky i Qoses ėshtė njė deduksion nga truri i tij. Nuk ka asnjė aludim pėr ofendim tė Kadaresė ndaj vlerave kulturore myslimane. Mirėpo pse e bėn Qosja kėtė gjė? Pėr mendimin tim bėn njė gjė tejet tė rrezikshme, pa e ditur as vetė se sa e rrezikshme ėshtė tė akuzosh Kadarenė pėr ofendim ndaj myslimanėve shqiptarė. Po ta bėjė kėtė gjė njė injorant apo hajvan klubesh shqiptare, mund tė merret me mend se nuk do tė kishte jehonė, por kur e bėn Qosja kjo nuk mbetet pa jehonė. Pra, pikėrisht pėr rolin jo tė vogėl qė pėrfaqėson Qosja, duhet tė jetė tepėr i kujdesshėm kur bėn pohime tė tilla.
Gabimi tjetėr historik dhe studimor i Qoses ėshtė problemi i emrit te Kadaresė: Ismail. Citoj: "...Ismail Kadare ka shkuar edhe mė larg: ka shpėrfillur edhe emrin e vet, Ismail, sigurisht duke mos dashur ta pranojė se edhe emri i tij e nėnkupton njė qytetėrim". Sa pėr dijeni zotit Qosja dhe atyre qė e mbėshtesin, emri Ismail nuk ėshtė emėr me zanafillė myslimane. Ai ėshtė emėr i mirėfilltė hebraik, mė vonė kristian dhe akoma mė vonė pėrdoret edhe nga myslimanėt.
Ismail do tė thotė "Zoti mė dėgjon", dhe kjo gjė shpjegohet nga konteksti historik pasi Ismaili ėshtė i biri i Abrahamit me shėrbyesen, qė gruaja e tij Sara mbante pranė vetes. Sipas shkrimeve biblike, Sara, meqėnėse po vononte tė kishtė fėmijė i thotė Abrahamit qė tė bashkohet me Agharin (shėrbėtoren) dhe ashtu ndodh. Pra Zoti e dėgjoi dėshirėn e tyre pėr tė patur fėmijė. Nga bashkimi i tyre vjen nė jetė Ismaili qė i jep origjinė ismaelitėve, qė nga ana e tyre themelojnė etninė arabe. Veē kėtij fakti, kemi njė tė dhėnė histotike tė vlefshme mbi Shėn Ismailin -Ipeshkv Kristian qė ka jetuar nė shek. IV pas Krishtit dhe qė festa e tij kremtohet mė datė 17 qershor. Pra 400 vjet para se Profeti Muhamed tė lindė. Pra tė merresh me kėtė gjė pa e ditur kontekstin historik tė tyre ėshtė thjeshtė qesharake.
Njė pikė ku jam plotėsisht dakord me Qosen ėshtė problemi i shfronėsimit tė gjeografisė nė pėrcaktimin e identitetit tė
popujve, por edhe kėtu ai i redukton gjėrat dhe thotė se gjeografia ka filluar tė shfronėsohet kryesisht prej 400 vjetėsh e
kėtej. Citoj: "Mund tė thuhet se dikur para, fjala vjen, katėr-pesė shekujsh, gjeografia, vėrtetė e pėrcaktonte plotėsisht ose pėrafėrsisht plotėsisht, identitetin e popujve dhe tė grupeve tė ndryshme, por mė vonė ky ndikim i saj do tė vijė duke u pakėsuar gjithnjė e mė dukshėm". Kėtu qėndron pika e njė luhatje tė vogėl te Qoses. Asnjėherė gjeografia nuk ka pėrcaktuar plotėsisht identitetin e popujve. Dihet fare qartė se antropologjia na tregon me prova bindėse se historia e njerezimit nuk ėshtė tjetėr veēse histori e lėvizjeve tė pandėrprera tė popujve. Ėshtė njė e dhėnė e pakontestueshme antropologjike se i gjithė njerėzimi e ka origjinėn nga kontinenti afrikan, por askush nuk guxon tė thotė sot se jemi tė gjithė afrikanė. Dihen tashmė spostimet e vazhdueshmė tė popujve qė nga periudha e neolitikut e duke vazhduar me qyterimet egjyptiane dhe kineze, lėvizjet barbare drejt Romės etj. Pra popujt kanė lindur qė tė lėvizin dhe identitetin mė shumė se nė gjeografi e kanė nė gjeografinė e shpirtit, e marrin me vete atė.


Postuar nga robert datė 22 Shkurt 2013 - 15:44:

(vazhdim Pse e ka shkrimi i Qoses njė rrjedhė politike? Mendoj se kompleksi komunist nuk shqitet lehtė nga ai e shumė mbrojtės tė tij. Arrin nė njė pikė tė caktuar tė rreshtave tė tij dhe thotė se misioni i grevave dhe demonstratave shqiptare nė Kosovė ishte
kėrkimi i rrėnjėve marksiste-leniniste. Po si shpjegohet qė njė intelektual me kaq influencė nė ato vite ne Kosovė si Qosja tė
mos e kishte vrarė mėndjen pėr kėtė njollė tė madhe tė lėvizjeve studentore kosovare? Si shpjegohet qė gjente paqe nė njė
lėvizje tė tillė? Mendoj se arsyeja ėshtė tek shtrirja kohore e kulturave pasi kėto tė fundit nuk i pėrfillin kapėrcimet e shpejta tė
formacioneve ekonomiko-shoqėrore, por duan shumė mė tepėr kohė pėr tu shndėrruar, dhe Qosja nuk mbetet veēse njė
komunist kulturor me njė aftėsi tė habitshme denigruese pėr tjetrin, pėr tė aftin, pėr atė qė kombit i bėn nder dhe nuk e
pėrdhos atė.
Ku qėndron gabimi fenomenologjik i Qoses nė gjitha analizėn e tij? Nė konceptimin e gabuar tė qytetėrimit perėndimor pa e
kuptuar qartė se qytetėrimi mysliman ka patur njė ndikim tė vetin tė pamohueshėm na atė qė ne quajmė sot qytetėrim perėndimor. Ai kėrkon tė dėshmojė se shqiptarėt duhet tė sjellin vlerat morale tė fesė islame ne Europė, me tė drejtė, por nuk e ka kuptuar, mbase, se ato ishin ne Europė para se shqiptarėt tė njiheshin me fenė islame dhe se Shqiperia e ka njohur fene islame 800 vjet pas Spanjes. Bota islamike ka qėnė pjesė e kulturės perėndimore qė nga formimi i kėsaj tė fundit, qoftė pėr arsye gjeografike, qoftė pėr arsye historike. Feja islame ka qėnė e pranishme nė Siēili, Spanjė dhe nė Ballkan. Jo vetėm kaq por vetė origjina e afėrt e kėsaj feje me fenė kristiane, qė ėshtė njė ndėr themelueset e kulturės perėndimore, ka bėrė qė tė dyja kėto fe tė jenė bashkėvepruese nė ndėrtimin e kėtij qytetėrimi megjithėse me pesha specifike tė ndryshme nė kėtė rol.
Europa e ka njohur takimin me qytetėrimin islamik qė nė vitin 710 pas Krishtit, nė Spanjėn e sotme, dhe kjo pėrballje qytetėrimesh zgjati pėr mė tepėr se 800 vjet. (Qosja thotė se pėrballja mė kuptimplotė ka ndodhur nė Shqipėri!!!). Nuk ka dyshim se gjatė dominimit arabo-islamik nė Spanjė, shumė qytete tė saj patėn njė pėriudhė lulėzimi tė vėrtetė. Granada p.sh. ka qėnė njė ndėr qytetet mė tė bukura tė Spanjės asokohe. Madje edhe sot vihet re gjurma e madhe e arkitektonike nė disa qytete spanjolle.
Jo vetėm kaq por edhe bashkėpunimi i mirėfilltė kulturor midis qyteterimit islam dhe kristian pati zanafillėn e vet kuptimplotė
me mjaft pėrkthime nga arabishtja nė latinisht. Nuk mund tė lihet pa pėrmendur kėtu edhe plotėsimi i pėrkthimit tė Aristotelit
nė latinisht, pasi kultura islamike kishte tashmė ndihmuar nė pėrkthimin e tyre nga greqishtja nė arabisht.
Europa ka nė bazėn e vet rrėnjėt kulturore kristiane, por nė kėtė kulturė kanė dhėnė kontribut tė ēmuar: kultura greke, kultura
romake, feja islame, popujt gjermanik dhe sllavė. (Gėte (1749-1832): Gjuha nėnė e Europės ėshtė krishtėrimi", Kant (1724-1804): "Ungjilli ėshtė burimi nga i cili ka ardhur qytetėrimi ynė". Fakti qė Kadare i mėshon kėtij aspekti nuk duhet marrė si antiislamizėm apo antiarabizėm apo anti ku di se ēfarė mund tė shpikė mendja e Qoses, (pasi forma mentis e tij ėshtė ndėrtuar me "anti".


Postuar nga robert datė 22 Shkurt 2013 - 15:51:

(vazhdim Nuk mund tė lė pa pėrmendur nė kėtė kontekst njė pėrqasje interesante tė disa intelektualėve shqiptarė rreth kėtij debati. D. Agolli duket se me tė vėrtetė ka humbur ēokat e referimit pėr tė arsyetuar. Mjafton qė dikush tė shpallet anti-Kadare dhe ai i bashkėngjitet sikur tė ishte njė magnet me ngarkesė tė kundėrt, menjėherė. Nė fakt, nė datėn 16 maj nė gazetėn "Shqip", jep njė intervistė me njė sfond kulturor tė mirėfilltė komunist. Citoj: "Gjithė Ballkani ėshtė mes Lindjes dhe Perėndimit dhe ne bėjmė pjesė nė Ballkan. Mentaliteti ynė (vė re i Qoses dhe i tij. Shėnimi ėshtė i imi) ėshtė ateist, sepse ne nuk besojmė nė Zotin dhe jemi tė emancipuar nga kjo anė. Ne cilėsohemi si vend pagan qė nuk besojmė dhe ja kemi kaluar nė kėtė anė Europės. Sepse nė Europė ka shumė besimtarė". E pabesueshme! E paimagjinueshme! Tė duket si njė diskutim nė "rrethim nė gojė tė ujkut, ja kalojmė Europės, Shqipėria shkėmb graniti nė Adriatik". Z. Agolli nuk e ka idenė se ēfarė do tė thotė "pagan" (pasi ai e barazvleftėson me jo besimtar!), nuk e ka idenė se ēfarė do tė thotė "ateist", pasi nė Shqipėri nuk ka patur e nuk ka pėr momentin ateizėm pasi ky ėshtė njė reflektim i mirėfilltė filozofik dhe kjo gjė, mjerisht, nė Shqipėri ka munguar. Nė Shqipėri ka mosbesues (it: non credente; eng. Unbeliever), por jo ateistė, pasi kėta tė fundit janė studjues filozofie dhe teologjie dhe jo banorė tė apasionuar kafenesh qė flasin broēkulla. Edhe kur, jo shumė shpesh, personave qė kanė njė peshė nė fatet e
kombit u jepet mundėsia tė "lajnė mėkatet shpirtėrore" tė se kaluarės sė tyre, nuk arrijnė ta bėjnė atė kapėrcim kulturor e intelektual qė me mjaft mjeshtėri Kadareja e ka bėrė dhe e bėn vazhdimisht.
Jo mė mbrapa mbetet Z. Pėllumb Xhufi, pėr tė cilin kam respekt, por qė edhe ai bėn njė gabim historik, (me duket se ėshtė edhe historian!?). kur thotė nė gazetėn Tirana Observer se Urdhėrat Fetare Benedektinė dhe Franceskanė janė grupime heretike!!!??? Me njė afirmim tė tillė nė shkollat 8-vjeēare nė Itali nuk mund tė marrėsh notė kaluese nė Histori. Pra nuk e ka idenė se ēfarė ėshtė heretizmi dhe nuk ka as njohjen mė minimale se ēfarė ėshtė struktura hierarkike e Kishės Katolike dhe ēfarė janė Urdhėrat e saj. Urdhėrat e mėsipėrm janė pjesė e pandashme e Kishės Katolike dhe njėherėsh janė shfaqje tė karizmave tė ndryshme brėnda saj dhe absolutisht jo heretike dhe jo kundėr saj. Duke pėrfunduar kėtė reflektim modest, doja tė kėrkoja ndjesė nėse ndonjėri nga lexuesit e kėtyre faqeve ėshtė ndjerė i prekur nė sedrėn e tij, pasi nga ana e autorit qė shkruan kėto rreshta nuk ka asnjė qėllim tė vetėdisjshėm ofendimi apo diskriminimi.
(Fund i artikullit nga Albert P. Nikolla)


Postuar nga shelgu datė 24 Shkurt 2013 - 23:52:

Me sa ma rruc mua kaptina: Kadareja eshte shkrimtari me i madh shqiptar. Si eshte si njeri dhe jeta e tij private eshte mire qe te mos diskutojme se kalojme ne thashetheme. Aq me teper hyrja ne jeten private te dikujt eshte pak si turp me duket mua, te pakten nuk eshte sjellje e mire.

Po keshtu edhe per Agollin.


Postuar nga Endri datė 04 Janar 2015 - 01:29:

Eshte shkrimtari me i njohur por s'do te thot me i shkelqyer. Nje veper qe kam lexuar"Pallati i Endrrave" dhe me pelqeu, te tjerat c'ka.. Nje teme lineare ate te social-realizmit dhe te merzitet nganjehere sepse eshte uncompromising. Nejse mbetet autore i mire, mesatar per mua dhe qe e ka vleresuar bota (per arsyet e veta).

Besoj tani brez i ri do kene dale autore me te mire me shume diversitet dhe ngjyre ne romane.


Postuar nga kurt datė 04 Janar 2015 - 03:57:

Citim:
Po citoj ato qė tha shelgu
Me sa ma rruc mua kaptina: Kadareja eshte shkrimtari me i madh shqiptar. Si eshte si njeri dhe jeta e tij private eshte mire qe te mos diskutojme se kalojme ne thashetheme. Aq me teper hyrja ne jeten private te dikujt eshte pak si turp me duket mua, te pakten nuk eshte sjellje e mire.

Po keshtu edhe per Agollin.

Po ku je ti mor djale? Nga humbe kshtu?


  Gjithsej 5 faqe: « 1 2 3 4 [5]
Trego 250 mesazhet nė njė faqe tė vetme

Materialet qė gjenden tek Forumi Horizont janė kontribut i vizitorėve. Jeni tė lutur tė mos i kopjoni por ti bėni link adresėn ku ndodhen.