Admirali
ITSD Engineer
Regjistruar: 07/01/2003
Vendbanimi: Durrës
Mesazhe: 2298
|
 Kur filmat e diktatures viheshin ne gare
Oliverta Lila
Dikur ishte kohe e arte per filmin shqiptar. Nga pranvera ne pranvere rreth 8 skenare ne gjuhen shqipe, diku me pak e diku me shume, shenoheshin ne shirita xhirimi. Kjo eshte nje histori qe i perket viteve para 90-es. Atehere kur publiku shqiptar brenda nje viti te vetem mund te shihte realizimet e disa filmave dhe ta kishte te fresket krahasimin mes fantazise se regjisoreve te ndryshem. Nuk mund te thuash sot te njejten gje. Deshmite vijne nga nje veshtrim i shpejte ne historine e festivalit te filmit shqiptar. Pika e nisjes eshte ne prillin e vitit 1976. Viti ’76 shenon te paren gare mes filmave shqiptare te gjinive te ndryshme. Deri tani jane realizuar 11 stacione te kinematografise shqiptare.
Ne prag te realizimit te edicionit te 12-te te festivalit, prezantohet rruga neper te cilen ka ecur kinemaja jone. Dy kohe te ndryshme qe ne te shumten e rasteve jane pervijuar nga regjisore qe i kane jetuar te dyja. Perfundimi eshte i qarte. Para viteve ’90 dhe kohes se ndryshimeve te medha qe perfshine Shqiperine, kishte me shume prodhime kinematografike shqiptare. Ne vitin e pare te festivalit, ne ekranin e madh jane prezantuar 5 filma artistike. Vetem nje vit me vone, ne prill te vitit 1977, prezantohet 8 filma te rinj shqiptare. Deri ne vitin 1990, ky festival zhvillohej cdo 1 vit, 2 vjet e ndonjehere edhe tre. Per 16 vjetet ne vazhdim eshte zhvilluar vetem tre here. Ne vitin 1990, 1995, 2000 dhe hera e katert shenohet sivjet. Po te krahasosh kohen mes dy festivaleve dhe prurjeve kinematografike, pas viteve ’90 ka shume me pak realizime. Edicioni i 12-te zhvillohet pas 6 vjetesh dhe ne seksionin e filmit artistik konkurrojne 12 filma shqiptare, perfshire ketu edhe prodhimet nga Kosova e Maqedonia. Shumica e tyre eshte e “konsumuar” per publikun. Kjo pranohet edhe nga organizatoret, te cilet pasojen e lidhin me 6 vitet e mungeses se festivalit, por edhe me prodhimet e pakta te kinemase sone. Megjithate, sot kufijte e shprehjes jane edhe me te medha. Jo vetem per nje publik shqiptar, por edhe per t’u rreshtuar krahas emrave te njohur te kinematografise boterore.
Filmi shqiptar
Historia e filmit shqiptar nis me te parin prodhim kinematografik me metrazh te gjate “Tana”, me regji te Kristaq Dhamos ne vitin 1957. Perpara tij ka pasur perpjekje te vogla. Nderkohe qe ne filmin artistik filluan te shenoheshin disa realizime, lindin edhe gjini te reja si filmi vizatimor. I pari ne kete zhaner eshte “Zana dhe Miri” me regji te Vlash Drobonikut dhe Tomi Vaso. Deri ne vitin 2000 ecuria dhe pjekuria e kinemase shqiptare kalon ne rrugen e 11 festivaleve.
Festivali i pare
U mbajt me 5-11 Prill 1976. Konkurruan 5 filma artistike. Cmimin e filmit me te mire e fiton “Ne fillim te veres” me regji te Gezim Ererbares, ndersa kupa e festivalit i jepet Xhanfize Kekos. Vitori Celi fiton ne gjinine e dokumentareve me prodhimin “Per Asdrenin”. Nga dy filmat e animuar qe ishin ne konkurrim, fiton “Zana dhe Miri” me regji te V. Drobonikut dhe T. Vaso.
Festivali i dyte
Realizohet nga data 16-23 prill 1977. Konkurruan 8 filma artistike, 15 filma dokumentare dhe dy filma te animuar
Fitues ne filmin artistik eshte “Lulekuqet mbi mure” me regji te Dhimiter Anagnostit, ndersa dokumentari fitues shpallet “Populli ne kembe, Partia ne balle” me regji te Endri Kekos.
Festivali i trete
Nga data 21-28 prill 1979 konkurruan 8 filma artistike, 13 filma dokumentare dhe 5 filma te animuar. Fiton filmi “Gjeneral Gramafoni” me regjisor Viktor Gjiken. Kupa e festivalit i jepet regjisorit Viktor Gjika dhe skenaristit Vath Koreshi. Dokumentari fitues eshte “Lumja ti moj Shqiperi” i Endri Kekos
Festivali i katert
Zhvillohet nga data 20-26 prill te viti 1981. Ne kete edicion bashkohet ne nje seksion filmi i animuar me ate artistik. Konkurrojne 12 filma artistike, 6 te animuar dhe 25 filma dokumentare ne nje seksion me vete. Ne filmin artistik fiton “Balle per balle” me regji te Kujtim Cashkut, “Koha e Partise” me regji te Viktor Gjikes dhe Esat Mysliut, fiton per dokumentarin me te mire. Sulejman Pitarka nderohet si aktori me i mire, ndersa kupen e festivalit edhe Anisa Markarjan me rolin e saj ne filmin “Ne cdo stine”.
Festivali i peste
Edicioni i peste organizohet nga data 19-23 prill 1983. Konkurrojne 11 filma artistike dhe 6 te animuar ne nje seksion dhe 18 filma dokumentare konkurrojne ne seksion me vete.
Kupen e festivalit te peste e merr filmi “Njeriu i mire” e po keshtu nderohen me kupen e festivalit regjisoret realizues Ibrahim Mucaj dhe Kristaq Mitro. Cmimi i festivalit per rolin me te mire i jepet Eva Alikaj per rolin e Veres ne filmin “Njeriu i mire” dhe Kastriot Caushit per rolin e tij tek “Qortimet e Vjeshtes”. Dokumentari “Kujtime nga Gjirokastra” me skenar dhe regji te Dhimiter Anagnostit fiton per dokumentaret, ndersa filmi “Dy gosti” i Gazmend Lekes tek filmat e animuar.
Festivali i gjashte
Per here te pare festivali organizohet ne muajin tetor. Nga 1-5 tetor 1985 konkurrojne 14 filma artistike, 26 dokumentare dhe 16 filma vizatimore. Filmi artistik fitues eshte “Dora e ngrohte” me regji te Kujtim Cashkut. Timo Flloko dhe Rajmonda Bulku marrin kupen e festivalit si aktori dhe aktorja me e mire. Dokumentari fitues eshte “Ditelindje Enverit”, e regjisorit Ylli Pepo.
Festivali i shtate
Organizohet nga data 13-18 prill te vitit 1987. Konkurrojne 12 filma artistike. Kupa e festivalit shkon per filmin "Rrethimi i vogel" me regji te Saimir Kumbaros. Me kypa per interpretim vleresohen Timo Flloko per rolin e kryetarit ne filmin "Rrethimi i vogel", Marjeta Ljarja per rolin e Zanes ne filmin "Fillimi veshtire", Ndricim Xhepa per rolin ne filmin "Hije qe mbeten pas". U ndane edhe ccmime te dyta e te treta per disa filma.
Festivali i tete
Zhvillohet nga data 18-22 prill i vitit 1989. Konkurrojne 14 filma artistike, 16 vizatimore dhe 27 filma dokumentare. Filmi fitues eshte “Pranvera s’erdhi vetem” me regji te Pirro Milkanit, ndersa Luiza Xhuvani dhe Ndricim Xhepa marrin kupen e festivalit per rolet ne filmin “Flutura ne kabinen time”. Marjeta Ljarjes i jepet kupa e festivalit per interpretimin e saj ne filmin “Rrethi i kujteses”.
Festivali i nente
Edicioni i 9-te organizohet nga 12-17 nentor 1990. Konkurrojne 16 filma artistike. Filmi fitues eshte “Balada e Kurbinit” me regji te Kujtim Cashkut. Rajmonda Bulku fiton kupen e festivalit per interpretim tek filmi “Vitet e pritjes”, ndersa Bujar Lako si aktori me i mire ne realizimin e figures se Gjeneralit tek filmi “Gjenerali i ushtrise se vdekur”.
Festivali i dhjete
Organizohet nga 10-13 maj 1995. Konkurruan 9 filma artistike, 9 filma te animuar. Kupen e festivalit e mori filmi “Zemra e nenes” me regji te Besnik Bishes, ndersa dokumentari fitues eshte “Perjete me Enverin” i Albert Minges. Kupa e karrieres i jepet Kadri Roshit. Timo Flloko merr kupen e festivalit per interpretimin me te mire tek “Vdekja e kalit” te regjisorit Saimir Kumbaros. Po keshtu merr cmim dhe Luiza Xhuvani per rolin e saj tek filmi “Dashuria e fundit”.
Festivali i
njembedhjete
Organizohet ne data 23-27 Prill te vitit 2000. Konkurrojne 11 filma artistike, 14 te animuar dhe 26 filma dokumentare. Filmi fitues eshte “Kolonel Bunker” me regji te Kujtim Cashkut, ndersa dokumentari fitues shpallet “Intervista” i Anri Sales. Me kupen e festivalit nderohen Anila Bisha per rolin ne filmin “Bolero” te Besnik Bishes dhe Ndricim Xhepa per interpretimin ne filmin “Dasma e Sakos” me regji te Vladimir Priftit.
(GazetaShqiptare/Balkanweb)
__________________
Quis custodiet ipsos custodes?
Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar
|
26 Shtator 2006 21:08
Forumi Horizont > Arti & Kultura > Kinematografia > Kur filmat e diktatures viheshin ne gare
