sarandaebukur
Veteran ne forum

Regjistruar: 21/06/2003
Vendbanimi: New-York
Mesazhe: 817
|
Si mendoni Shqiperia qeveriset prej Grekerve
DO TE KTHEHEM, KUR SHQIPERIA TE MOS QEVERISET PREJ GREKERVE
Luksin e vertete e gjej vetem ne Shqiperi
Prej disa vitesh Robert Aliaj se bashku me familjen e tij, ndodhet ne Bruksel te Belgjikes, ku edhe zhvillon me sukses aktivitetin e tij artistik ne fushen e piktures. Pamundesia per te gjetur komfortin material dhe shpirteror ne vendin e tij, e detyruan artistin te ikte larg, si shume intelektuale te tjere shqiptare. Askush nuk do te deshironte te sillte ne kujtese imazhin e shemtuar te asaj periudhe, kur te gjithe mendonin vetem si e si te shpetonin nga vuajtjet dhe mundesia e nje veteizolimi te perhershem. Pavaresisht se zgjodhi largimin, "ne mungese te cdo alternative tjeter), Roberti nuk arriti te shpetonte nga dhimbja shpirterore qe te shkakton malli per vendin tend. Ai thote se eshte nje "sick home", "i semure per vendin e tij" dhe rehatine apo luksin e vertete e gjen vetem ne Shqiperi, midis te afermeve dhe bashkeatdhetareve. I mungojne mbi te gjitha artdashesit e tij, marredhenia me te cilet per Robertin ishte me shume se sa sipmati, ishte flirt. Megjithate, ate e trondit fakti qe Shqiperia nuk ndodhet ne duar te shqiptareve, por te grekerve, ndersa i ngjall neveri vendosja e gjuhes greke si gjuhe fakultative ne shkollat tona. Mllefin me te madh, Roberti e ka ndaj atyre qe e qeverisin kete vend, te cileve u sugjeron nje "cure detox", "per te eliminuar toksinat politike te akumuluara prej vitesh dhe per t'u cliruar nga dipendenca e postit politik".
Por krahas dashurise per pikturen, Roberti ka ushqyer dhe rritur brenda shpirtit te tij edhe dashurine per muziken. "Muzika eshte zhurma me e cmuar, por zhurme qe mendon"- thote ai, ndersa pohon jo pa keqardhje qe gjate gjithe ketyre viteve, duke qene i angazhuar me pikturen, i ka lene disi pas dore projektet muzikore. Por kjo nuk do te thote aspak, se ai i ka humbur lidhjet me kete zhaner artistik. Sipas Robertit, ekziston nje lidhje e forte mes piktures dhe muzikes, lidhje qe e ka zanafillen qysh ne historine antike. "Qe nga fillimi i shekullit te 20-te ideja e inkorporimit te elementeve muzikale ne pikture ishte shume e perhapur dhe shpesh pike reference ne perpjekjet per te shpjeguar perngjasjet e ndryshme me pikturen abstrakte"- nenvizon artisti. Roberti eshte njesoj i dashuruar me te dyja, e ne kete menyre, ai eshte i detyruar te gjendet "here ne shtratin e njeres dhe here ne shtratin e tjetres, ose me te dyja bashke ne nje shtrat"...
Intervistoi: Esmeralda Gjoka
- Prej vitesh ju ndodheni jashte Shqiperise ku edhe zhvilloni aktivitetin tuaj artistik ne fushen e piktures. Cila eshte arsyeja qe ju beri te largoheshit nga vendi juaj?
- Shqiperi te dua shume.
Shqiperi ti me turperon.
Ku po shkon ti Shqiperi.
Une kam frike per ty Shqiperi.
Une te p-rbuz ty Shqiperi.
Ikja ime ishte produkt i frikes obsesionale te vetizolimit te periudhes obskurre te regjimit komunist dhe te frikes se re te ardhjes ne pushtet te nje klike komuniste pseudo demokratike. Ne kryqezimin e epokave, ndjehesha si midis Shilles dhe Karibdes.
- Megjithate, a ju merr malli per Shqiperine dhe njerezit ketu dhe a keni menduar qe nje dite te riktheheni serish per te jetuar ne vendin tuaj?
- Desha te perseris per te disaten here qe jam nje "sick home".
Komfortin dhe luksin e vertete shpirteror e ndjej vetem ne Shqiperi midis te afermve, miqve dhe bashkatdhetareve te mi. Jeta ne Shqiperi, me gjithe dramacitetin, problematiken dhe banalitetin e saj, ka nje ritem dhe dimension tjeter, me te ngrohte. Malli me merr edhe per artdashesit e mi, marredhenia me te cilet nuk ishte thjesht nje simpati, por nje flirt, i cili ketu ku ndodhem me mungon. Do te kthehesha perfundimisht ne Shqiperi kur ate ta kene ne duar vete shqiptaret e jo greket, ose nuk di se kush. Aq me teper, ju nuk mund ta imagjinoni neverine qe me ngjall vendosja e gjuhes greke si gjuhe fakultative ne shkollat tona. Edhe per sa kohe do te vazhdojme te "vete******hehemi" ne shqiptaret? Gjithcka e ka nje limit. A revoltohen njerezit atje? Dashuri dhe urrejtje autodestruktive, kjo eshte Shqiperia per mua.
- C'mendim keni per politiken dhe politikanet shqiptare?
- Ne France ne pergjithesi klasa politike eshte e nje niveli intelektual nen mesataren e popullsise qe perfaqeson. Imagjinoni se c'ndodh ne Shqiperi, e cfare nivelit eshte klasa politike, e pse jo, politika atje eshte kthyer ne nje zanat fitimprures. Politikanet aktuale shqiptare bejne pjese ne kategorine e atyre patologjikeve qe nuk kane kuptuar se nuk mund te ndryshojne dhe kjo tendence prek dalengadale edhe individin e thjeshte. Per ta kaluar kete pathos te rezistences kunder ndryshimeve, ne vend te "Metamorphoses" qe evokon Kafka "nje ndryshim radikal, brutal), do te propozoja fazen e vendosjes ne nje forme levizjeje, qe do te thote shkeputje nga vetvetja, qendrim sa i dhimbshem aq dhe i pashmangshem, por i domosdoshem per te mos mbetur ne gjendje ngrirjeje. Ai te ndjell deshiren per te avancuar me tej, per ta tejkaluar vetveten. Do t'u sugjeroja politikaneve shqiptare nje "cure detox", per te eleminuar toksinat politike te akumuluara prej vitesh dhe per t'u cliruar nga dipendenca e postit politik.
- Pikturat qe ju beni a vleresohen me noten e merituar dhe a ekziston paragjykimi i te qenit shqiptar?
- Ajnshtajni thoshte se eshte me e lehte te shkaterrosh berthamen e atomit se sa nje paragjykim. Aq me keq, paragjykimi i te qenit shqiptar, do te ekzistoje derisa e gjithe klasa politike shqiptare te punoje me fanatizem qe vendi te mbetet i mbytyr ne mizerie dhe korrupsion, qe te qenit shqiptar te jete nje status handikap serioz ne jete, te behet si te thuash nje lloj lebroze. Imazhi i shqiptareve u shperfytyrua aq me keq mbas viteve '90.
Per aq kohe sa ne shqiptaret do te vazhdojme te fshehim identitetin tone, ose ta pranojme ate me ndrojtje, do te meritojme perbuzje.
Shqiptaret nuk duhet te krijojne iluzione patriotike te rreme, sic ishte rasti me ndeshjen kunder skuadres se kombetares greke. Per nje cast u rekullova, thash O ZOT, ky eshte nje moment historik, besova se mund te bashkohemi, ta duam njeri tjetrin dhe ta respektojme. Ishin valle ndjenjat sportdashese me te forta se ato patriotike, qe bashkuan me qindra mijera shqiptare rrugeve te Tiranes? Nje "foli" e tille nuk ka ndodhur as edhe ne momente kruciale te historise tone, kur behej fjale per lirine e dinjitetin tone kombetar. Dy dite me pas, deziluzion total. Zhgenjim dhe perbuzje. Revolta kunder masakrimit te nje te riu shqiptar emigrant ne Greqi, si dhe rreth 400 te keqtrajtuarve e te plagosurve te tjere, perfundon me dhjete pjesemarres, gjysma e te cileve politikane te rinj, oportuniste te rinj. Ne Tirane vetem ata ishin ne dijeni te ketij minimitingu qesharak... Une qe u gjenda aty rastesisht, u befasova.
Per vlerat e tablove te mia ka pak rendesi te flasim sot, sepse koha eshte gjykuesi me i mire. Per momentin nuk jam i pakenaqur.
- Te flasim pak per familjen tuaj... Cilat jane angazhimet e pjesetareve te tjere te familjes Aliaj?
- Kemi bere aleance per nje kohe te gjate. Do te thosha se ne familjen tone, ne funksionojme sipas nje modeli te stilit asociativ ne nje marredhenie fuzionale, ku rivendikojme ngjashmerite tona dhe kemi pak "secret gardens". Por kjo nuk do te thote qe ia privojme akordimin e autonomise njeri- tjetrit, ku secili aspiron te jete i kompletuar ne vetvete. Pa aq sa na intereson zhvillimi dhe realizimi ne nivel personal, interesi kolektiv familjar, kur eshte nevoja, kalon gjithmone ne plan te pare. Ndajme gjithashtu idene se mund te jemi me te kenaqur se bashku, ne qofte se secili i qendron besnik trajektores se tij, duke mbrojtur opinionet e tij dhe duke ndjekur dhe zhvilluar projektet personale. Moza punon si interprete dhe perkthyese e gjuhes frenge e hollandeze ketu ne Bruksel, dhe pasioni i saj eshte perkthimi artistik. Tani po merret me perkthimin nga origjinali i librit te dyte te kolanes se udhepershkrimeve te Kazanxaqisit. Libri i pare i kesaj kolane "Udhetoj neper Japoni dhe Kine", botim i Shtepise Botuese "Dudaj" eshte tashme ne qarkullim.
- A ka djali juaj prirje artistike dhe a do te deshironit qe nje dite ai te ndiqte rrugen e babait te tij?
- Raportet e mia me tim bir jane teper shoqerore. Jemi dy shoke qe s'ndahemi, shpenzojme shpesh kohe bashke, luajme bashke, pikturojme bashke, bejme muzike. Shpesh ndjehem bir i tij dhe si i tille, e kam te pamundur t'i imponohem. Baballaret e dine vete cilen rruge duhet te ndjekin ne jete. Si cdo prind, perpiqem t'i jap gjithcka me ishte privuar mua ne femijerine time. Kristi studion ne nje kolegj flamand dhe paralel studion piano dhe kitare bas ne degen e "jazz light music" ne nje akademi muzike. Eshte shume i apasionur mbas historise se Luftes se II-te Boterore dhe si rrjedhoje hobi i tij eshte koleksionimi i objekteve te kesaj periudhe. Informatika eshte nje tjeter pasion i madh i tij, dhe shpesh ne kohe te lire i pelqen te vizatoje. Nuk le pas edhe skatebordin dhe basketin, me te cilat zbavitet dhe i ushtron per te ruajtur formen sportive.
- Le te ndalemi tani tek lidhja me muziken. Cfare ka ndodhur gjate ketyre viteve qe keni qene larg Shqiperise? E keni hedhur mbas kraheve kengen, apo keni ne projekt dicka ne kete fushe?
- Muzika eshte zhurma me e cmuar, por zhurme qe mendon. Eshe e vertete qe gjate gjithe ketyre viteve kam qene i angazhuar me pikturen. Duke qene se muzika eshte nje zhaner kolektiv, e kisha te pamundur te mendoja rreth nje projekti te tille dhe aq me veshtire ta realizoja. Veshtire se behemi dy bashke ne shqiptaret. Por kjo nuk do te thote se i kam humbur lidhjet me muziken. Dhe muzika jeton bashke me pikturen ne nje simbioze brenda meje. Kam nisur nje bashkepunim te ri dhe shpresoj dicka prej tij.
- Atje ku ju jetoni a keni mbajtur kontakte me muziken shqiptare dhe si e vleresoni gjendjen ne te cilen ndodhet muzika ne Shqiperi?
- E pamundur te gjykosh, sepse shijet jane personale, por nuk duhet te harrojme se varferia pasqyrohet ne te gjitha disiplinat e krijimtarise artistike. Mund te shpresohet kur luksi te ndihet si nevoje, te tejkalohet kafsha, duke mos e ndier kenaqesine vetem tek ushqimi, pija, gjumi dhe femra. Kur ti fillon ta deshirosh luksin si buken, atehere fillon te behesh njeri, te deshirosh artin si luks. Arti i mbushur me jete nuk riprodhon te kaluaren, ai perparon. "Primum vivere, deinde philozophari". Arti eshte identiteti i nje kombi, nje komb pa art eshte nje komb pa shpirt.
Artistet kane nevoje per mbeshtetje, por kush do t'i mbeshtese? Te gjithe rendin mbas fitimit dhe perfitimit. Po t'i hedhim nje sy metamorfozes se deputeteve tane keto 14 vitet e fundit, do te verenim se ne vitin '90 patem nje parlament rakitik, i cili perfundoi sot me i gjere se i gjate gjithe kesaj periudhe.
Sa artiste mbeshteten nga biznesi shqiptar? Sa investojne ata per te ndryshuar imazhin e vetes se tyre? Duket sikur jetojme nje tranzicion te perjetshem.
- Te kthehemi disa vite mbrapa ne kohe. Kur vendoset t'i drejtoheshit rruges se artit dhe cilat jane kontaktet tuaja te para me muziken dhe pikturen?
- Kontaktet e mia me artin e kane zanafillen e tyre qe ne capitjet e hershme te jetes sime. Mesova t'i hedh hapat e pare mbi vizatime, skica e piktura, sepse vellai im i madh ishte piktor, i cili e kishte kthyer shtepine ne studio. Shpesh urina ime u krijonte te papritura te kendshme fleteve te vizatimit, te cilat me kalimin e kohes oksidoheshin e beheshin akoma me interesante. Ne art si ne dashuri, instikti mjafton.
- Kush nga dy dashurite eshte me e madhe? Ajo per pikturen apo ajo per muziken?
- Po t'u hedhim nje sy elementeve ekspresive te muzikes dhe hapesires piktureske, do te veme re nje relacion te ndersjellte ndermjet tyre. Artiste te gjeneratave te ndryshme kane qene te interesuar mbi marredheniet ndermjet artit te piktures dhe muzikes. Studimet mbi marredheniet e tyre e kane zanafillen qysh ne historine antike. Qe nga fillimi i shekullit te 20-te ideja e inkorporimit te elementeve muzikale ne pikture ishte shume e perhapur dhe shpesh pike reference ne perpjekjet per te shpjeguar perngjasjet e ndryshme me pikturen abstrakte. Keshtu, duke qene se jam i dashuruar me te dyja, jam i detyruar te gjendem here ne shtratin e njeres dhe here ne shtratin e tjetres, ose me te dyja bashke ne nje shtrat. "Preferoj te dyten, ne "menage _ trois").
- Cilat jane hobet e Robertit dhe si e kalon ai kohen e lire?
- Nderkohe qe shume hobby dhe kenaqesira e kane burimin ne femijeri, per disa vjen nje kohe qe dicka e ndryshme nevojitet, nje pershtatje e nevoave shpirterore, e dickaje me aventureske, dickaje me adulte. Per mua mbeten ende pasionet e femijerise, si adhurimi per lulet e kafshet, vizitoj kudo ku ka nje herbarium, qe eshte per mua parajsa tokesore, po shtoj ketu dhe pasionet dominuese te cilat kane lidhje me krijimtarine time, si p.sh., adhurimi dhe perkushtimi me ore te tera ndaj multimedias, videos, fotografise dhe developimit te projekteve te ndryshme ne internet, etj.
- C'raporte keni me parane?
- Oh! Paraja nuk ka qene kurre prioritet i jetes sime, nuk e lakmoj parane me shume nga c'duhet, e shoh si nje sherbetor te mire, por padron te keq. Pasioni per te qene i lire e perbuz lakmine e parase e te skllaverimit prej saj. Ne nivel financiar e kam edukuar veten te jem i kenaqur me sa zoteroj dhe kjo te me beje te lumtur. Prioriteti im eshte mireqenia shpirterore emocionale. Joga e parase, ky eshte principi im: balancing the desire for more with the need for less.
- A keni ndonje peng te mbartur nga vitet e shkuara dhe cili eshte ai?
- Ne pergjithesi nuk me vjen keq per gjerat e kaluara. Cdo gje mendoj se ka arsyen e vet ku ndodh dhe kur ndodh. Nuk lodhem te merrem me ate se si ndodhi, se duhet ta kisha bere me mire, ose se s'duhet ta kisha bere. Jam i fokusuar dhe i projektuar pozitivisht vetem drejt se ardhmes. E shikoj cdo dite te re si nje oportunitet te ri. Ne nivel profesional, kam vetem nje peng te madh, ate qe nuk munda asnjehere te shprehem i plote ne muzike.
KOHA JONE - E perditshme e pavarur Deklarate mbi Te Drejtat
Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar
|