robert
Veteran ne forum
Regjistruar: 08/05/2010
Vendbanimi: Gjermani
Mesazhe: 871
|
Piktoro, (nderkohe ky artikulli i shelgut s'me del mua), me lejo te sjell edhe vazhdimin qe s'e kisha pare, nga punimi im mbi evolucionin gjuhesor, dhe te shikosh nje rat te bukur, se si gjuhet jane shume te lidhura me njera-tjetren, pra nuk ka gjuhe meme dhe gjuhe bija. M.gj.s. po ta lexojne Kurti, AD, R. etj, do thone: ja keto vijne nga shqipja!!!
Sqarojmë shkurt lexuesin me pak njohuri në problemin hetit, se studiuesit gjermanë kanë dalluar disa gjuhë të përafërta në Azi të Vogël, palaish në pjesën veriore të Anadollit, luvish në pjesën jugore të këtij gadishulli gjigand, dhe hetitish në pjesën qëndrore të Turqisë së sotme. Përveç kësaj studjuesit kanë dalluar ndryshimin-spostimin-zhvillimin e këtyre gjuhëve gjatë qindra dhe mijra vjetësh. Sipas Otingerit, kjo kulturë dhe gjuhë, (megjithë ndryshimin e përhershëm), ndahet në tre periudha; ajo e para aty tek tre mijë vjet p.e.s., ku kjo gjuhë është gjyshe e gjuhës së mëvonshme indogjermane, periudha e dytë rreth 1800 vjet p.e.s. kur janë shkruar edhe ligjet e vjetra tregëtare asyre, periudhë kjo që quhet nesha-hetito (apo nesa, neza), periudha e tretë i përket periudhës 1600 deri 1200 p.e.s., pra perioda hatusho-hetite. Për hollësira të tjera mund të lexojë kushdo vetë libra të ndryshëm mbi hetitët.
Për epokën e parë, sqaron autori, ishin tipikë emrat me nam (Ruhmesnamen), çfarë ndryshe në shqip quhen emrat cilësues si luftëtar, lulëzim, endrit, besnik, etj.. (Në gjermanisht autori na sjell disa shembuj pak a shumë të ngjashëm me këta tonët, të cilët do ti shikojmë në fund, po patëm vënd e po doli koha.) Si shembull të kësaj epoke të vjetër hetite, autori merr një cilësim grek, "andro-menës", dhe iranianshen "nr-manah", si të njëjta në kuptim, prej të cilave ai mendon se një pararendëse e tyre ka qenë një indogjermanshe më e vjetër: "nr-menës", (“r”-ëja ka një pikë poshtë, e cila nuk e dimë ç’funksion ka në tonizimin e kësaj shkronje). Kjo shprehje (apo cilësim për dikë) ka kuptimin: ka guximin burrëror (der männlichen Mut hat), cilësim ky i cili, -sipas autorit-, duhet të ketë qenë përdorur 3000 vjet para Krishtit në pjesën veriore të Detit të Zi, (mos ka dashur të thotë autori: në pjesën jugore të detit të zi?, -nejse kjo pak rëndësi ka).
Këtu shohim edhe një herë se sa gjuhët janë të lidhura me njëra-tjetrën, dhe se si ato evolojnë në drejtime të ndryshme, të afërta si fillim. Këtu kemi atë shqipe të sotme: a ndru mensh, a ndru menësh, që do të thotë se ka luajtur nga mend. Ky i guximshëm “gjerman” nuk është gjë tjetër për “shqiptarin”, veçse ai i çmëndur që hidhet në sulm; që ka guximin të bëjë atë që një njeri me mënd në kokë sot nuk e bën. Ky shpjegim i joni është disi i “çmëndur”, sepse ne ndoqëm hap pas hapi hetitologët, të cilët e kanë kuptuar jo drejtë atë cilësim, gjë që do të thotë se ata i qëndrojnë pjesërisht të vërtetës pranë. Në atë kohë të lashtë (4000-2000 vjet p.e.s.) ai njeriu që hidhesh në një sulm apo bënte diçka të guximshme, (në një pikpamje tjetër të sotme mund ta quajme: gjë të marrë, të çmendur), për këtë njeri thuhej: a ndrru mensh, kuptohet jo kaq pastër saç e flasim ne sot, por në një fonetikë pak më ndryshe, sepse gjuha nuk mund të rrij kaq gjatë pa ndryshuar fare; kështu p.sh. ai ka thënë: a ndru mens, a niru mesh, etj. të përafërta, ku “r”-ëja ka qenë herë/diku më e fortë e herë/diku më e dobët. Duhet të kemi të qartë mbi të gjitha se, me gjuhën ndryshojnë edhe konceptet dhe botkuptimi i njeriut. Diku-r kuptohej me "a ndrru mensh" një guximtar, diku-r kuptohej një budall që vetëm guximin njihte.
Shpresoj te kete terhequr piktoro ky shembull.
__________________
Kush i ben qejfin vetes, eshte
budall!
Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar
|