Regjistruar: 01/04/2004
Vendbanimi: I ulur ne zemren e nenes.
Mesazhe: 1814

HAFIZ ALI KRAJA
Teologu i Lartë

Hafiz Ali Kraja është një nga përfaqësuesit e intelektualëve myslimanë shqiptarë. Mësimet e para i mori në vendlindje (Shkodër), ku bashkësia islame trashëgonte një traditë të pasur, për të cilën kontribuoi medreseja e qytetit ("Mehmet Pashë Bushatlliu") dhe biblioteka pranë saj. Vazhdoi studimet e larta për teologji, filozofi e jurisprudencë islame në Kajro. Në përfundim të studimeve iu dha titulli "Teolog i lartë".
Mori pjesë aktive në problemet sociale dhe ato politike të vendit. Më 1934 botoi në Shkodër panfletin "A duhet feja? A e pengon bashkimin kombëtar?" Kjo vepër u botua në atë periudhë kur flukset e propagandës komuniste dhe në mënyrë të veçantë përhapja e ateizmit ishin dendësuar në qarqe të caktuara intelektuale. Në kohën e vet ky material pati jehonë. Ai vazhdoi ta sulmojë me guxim komunizmin. Më 1944 mbajti ligjëratën "Ç’është Komunizmi dhe pasojat e tij për popullin shqiptar", në xhaminë më të madhe të Shkodrës. Para dëgjuesve të shumtë ai demostroi pasojat tragjike që do të pësonte Shqipëria në rast se do të fitonte kjo ideologji.
Hfz. A. Kraja mbante lidhje të ngushta me të gjitha përsonalitetet politike të kohës. Me rastin e vdekjes së Fishtës, ai, nëpërmjet një ligjërate prekëse, vajtoi poetin që kishte shkruar një vepër të denjë për historinë e kombit shqiptar.
Më 1943 pushtuesit italianë e internojnë në Portopalermo. Më 1947 pushteti komunist e dënoi me njëzet vjet heqje lirie, të cilat i kaloi në burgun e Burrelit.

BINAZE KACABAÇI-DAUTI
Hoxha Hanmi

Binaze Kacabaçi-Dauti me pseudonimin "Hoxha Hanëm" ushtroi profesionin e mësueses së besimit dhe të edukatores islame.
Binazja është nga rrethi i Leskovcit. Qyteti i lindjes së saj është Prizreni. Duke qenë e detyruar të ndiqte prindërit e saj, ajo bëri një jetë endacake. Shkollën fillore e bëri në Edrene, ndërsa atë normale në Stamboll, ku edhe shërbeu si mësuese për pesë vjet. Më vonë ajo u shpërngul në Gjilan.
Në vitin 1920, në moshën 29- vjeçare, ajo hapi një shkollë për vajza në shtëpinë e saj në Gjilan.
Në kushtet e pushtimit të Kosovës nga Jugosllavia, shkollat me gjuhë mësimi shqipen qenë krejtësisht të ndaluara. Në këto rrethana të vetmet institucione për arsimimin e shqiptarëve ishin mejtepet dhe medresetë, ku mësimi jepej nga klerikë muslimanë. Është e natyrshme që regjimi sllav nuk i shihte me sy të mirë këta klerikë, të cilët ishin brumosur me botëkuptimin armiqësor ndaj sllavëve, gjë që përbënte një rrezik për shtetin jugosllav. Përveç asaj, dihet se shumë prej tyre bënin pjesë në Komitetin e Kosovës dhe kishin lidhje me udhëheqës si Ferhat Draga, Hasan Prishtina, Bajram Curri etj.
H.Hanmi e përjetoi ndjekjen që u bëhej shqiptarëve. Ajo vërtet nuk u aktivizua në lëvizjen kombëtare, por ajo e shndërroi shtëpinë e saj në shkollë për vajzat shqiptare, dha mësime në mënyrë klandestine, duke kontribuar kështu në frymën e besimit musliman për unitetin kombëtar.

ESAT MYFTIA
Personifikimi i Modestise

Esat Myftia i përket asaj plejade njerëzish që nuk e ndajnë fjalën nga veprat, që ofiqet ose përgjegjësitë nuk i ndanin nga njerëzit, që ushtrimin e fesë e bënte me sakrifica të mëdha.
U lind në Shkodër më 1911. Mësimet fillore dhe ato plotore fetare i mori në qytetin e lindjes, ku vazhdoi edhe medresenë. Në moshë fare të re ngarkohet me detyrën e imamit dhe njëkohësisht me atë të mësuesit të besimit. Kur më 1944 një grup intelektualësh myslimanë themeluan Komitetin Bamirës Musliman, i cili ngriti edhe medresenë, Esat Myftia u vu në krye të këtyre dy institucioneve. Njeri me kulturë të gjerë, zotërues i pesë gjuhëve të huaja, njohës i filozofisë islame dhe i orientalistikës në përgjithësi, intelektual, nacionalist i devotshëm, posedues i një biblioteke të pasur, Esat Myftia nuk u pajtua asnjëherë as me pushtuesin as me diktaturën komuniste.
Me vendosjen e pushtetit komunist në Shqipëri u vu në shënjestër, si shumë intelektualë të tjerë, dhe në dhjetorin e vitit 1945 arrestohet. Autoriteti që kishte si dhe simpatia e madhe që gëzonte në popullin shkodran i detyruan organet e sigurimit të shtetit që ta lironin, por ata e kishin mbyllur Komitetin Bamirës Musliman.
Në këto vite Medreseja e Tiranës vazhdonte të mbijetonte me vështirësi nga përsekutimet e vazhdueshme që i bënin kuadrove të saj. Në këto kushte e emëruan Esat Myftinë drejtor të medresesë, por ai, duke mos dashur të verë në jetë orientimet e partisë lidhur me edukimin e nxënësve, dha dorëheqjen me preteksin se ishte i sëmurë.
Ai vendosi t'i kushtohet tërësisht çështjes teologjike. Esat Myftia ishte nga të paktë klerikë shqiptarë që kishte mbetur gjallë. Kështu më 1966 u caktua në postin e kryetarit të Komunitetit Musliman Shqiptar, detyrë të cilën e mbajti më pak se një vit. Gjatë kësaj kohe ai përjetoi dhimbjen e humbjes së djalit të vetëm në ushtri, dhe menjëherë më pas dhembjen tjetër të kryqëzatës kundër fesë në Shqipëri. Në këto kushte ai u mbyll në shtëpi, për të jetuar vetëm me bibliotekën e tiij, e cila ishte shumë e pasur. Në këtë bibliotekë gjendeshin relike shumë me vlerë, libra unikale si edhe dy tahtet astrologjike të Hasan Tahsinit që ia kishte dhuruar familjes së tij kur kishte qenë në Shkodër.
Pasi ia shtetëzuan bibliotekën, ai punoi si nëpunës i thjeshtë i saj, por gjithnjë i përgjuar, i mënjanuar si përson i dyshimtë dhe fetar.
Esat Myftia vdiq në vitin 1975. Populli i Shkodrës, që kishte një respekt të madh për të, pa marrë parasysh opinionin e regjimit komunist, e përcolli me nderime të mëdha.


FERID VOKOPOLA
Përfaqësues i Mistiçizmit Islam

Në shtypin shqiptar të viteve ’20-’30 ndriçon edhe pena e fuqishme e Ferid Vokopolës, një prej figurave poliedrike të kohës. Ai ishte politikan, ekonomist, teolog, poet, filozof, eseist, poliglot.
Më 28 Nëntor 1912, Ferid Vokopola e firmosi dokumentin e Shpalljes së Pavarësisë si delegat i Vlorës. Më 1914 bëri pjesë në ekipin e Ministrisë së Bujqësisë të Qeverisë së Durrësit. Pikërisht në këtë kohë ai hartoi kriterin e përkthimit dhe të komentimit të Kur’anit. Më 1919 boton "Fluturimet e Shpirtit". Në Kongresin e Lushnjës (21.01.1920) zgjidhet sekretar. i frymëzuar nga kjo ngjarje historike, ai shkroi himnin e Kongresit të Lushnjës.
Po në këtë vit botoi "Symbyllurazi me ëndërrime". Gjatë periudhës 1920-1928 u zgjodh deputet i Vlorës, kurse gjatë viteve 1928-1939 deputet i Beratit. Pikërisht në këtë kohë, në bashkëpunim me Sali Vuçiternin e të tjerë ai bëhet një nga organizatorët kryesorë për themelimin e Komunitetit Musliman Shqiptar dhe jep një kontribut të ndjeshëm për ngritjen e Medresesë së Përgjithshme të Tiranës.
Më 26.10.1927 deri më 10.05.1928 Ferid Vokopola mbuloi postin e Ministrit të Bujqësisë në Qeverinë Shqiptare.
Me pushtimin e Shqipërisë nga Italia, Ferid Vokopola u tërhoq nga jeta politike dhe administrata shtetërore, duke iu kushtuar krejtësisht aktivitetit fetar. Në këtë kohë themeloi në Tiranë organizatën fetare "Drita Hyjnore", që pati si organ të vetin revistën "Njeriu", e cila doli rregullisht nga korriku 1942 deri në qershor 1944. Në këtë revistë ai botoi një pjesë të shkrimeve të tij, ku shquhen në mënyrë të veçantë poezitë e tij simbolike me theks filozofik. Duke qenë njohës i mirë i mistikës islame, ai e përçon këtë frymë pothuajse në të gjitha poezitë e tij. Kjo frymë ndihet sidomos në veprën e tij poetike "Gjëmimi i Tomorrit". Stili i tij është joshës, gjuha plot figura, metrika e respektuar. Figurat e përdorura në poezinë e tij kanë karakter simbolesh, gjithmonë brenda botës së madhe të islamizmit.
Pushteti komunist e burgosi. Në qelinë e burgut nuk ra as në dëshpërim, as në pesimizëm. i bindur në pikëpamjet e tij islame, ai iu dedikua përkthimit të Kur’anit, punë të cilën ai e vazhdoi dhjetë vjet. Kjo vepër me vlerë ruhet sot në dosjet e arkivit personal të familjes Vokopola në Durrës.
Kur doli nga burgu, ai gjeti rreth e rrotull mjedise të tjera, larg lirisë së fjalës e të mendimit, kundërshtare deri në armiqësi ndaj fesë. Në këto rrethana, duke zotëruar gjuhët orientale, ai iu ofrua Institutit të Historisë si bashkëpunëtor, duke i kaluar vitet e pleqërisë si përkthyes i dokumentave nga osmanishtja.


Haki Sharofi
Drejtor i Revistës "Zani i Naltë"

Haki Sharofi lindi në Dibër të Madhe, por veprimtarinë e tij si mësues, publicist dhe perkthyes i zhvilloi larg lindjes, në Gjyrash të Manastirit (1912), në Peshkopi (1914), ku hapi shkollën e parë shqipe, në Trujak dhe në Sllovë të Dibrës (1916 dhe 1920), në Kastriot (1923), në Krumë (1928), në Vlorë (1929). Pas viteve ’30, ai vendoset përfundimisht në Tiranë ku zhvillon një veprimtari të dendur si drejtor i Medresesë së Tiranës, si drejtor i revistës "Zani i Naltë" (organ i Komunitetit Musliman Shqiptar), në krye të së cilës ai qëndroi në vitet 1930-1939.
Haki Sharofi kishte arsim pedagogjik. Kishte studiuar në normalen e Elbasanit si dhe kishte ndjekur shkollën pedagogjike "Darul-Mualiminë" të Dibrës.
Gjatë punës së tij në fushën e botimeve u dallua për trajtime serioze të temave me karakter fetar, social, etik dhe filozofik. Shkroi edhe shumë poezi. Në mënyrë të veçantë ka meritën për hartimin e serisë së librave "Edukatë fetare e morale", tekste mësimore këto që u shfrytëzuan për mësimin e besimit në shkolla shtetërore, ku jepej dhe mësimi i fesë. Te librat "Edukata fetare e Morale "spikasin disa kërkesa të moralit islam në kushtet tona, ku zënë vend disa parime themelore të këtij morali, të shpjeguara thjesht e për masat e të gjitha moshave, të asaj periudhe me shtrirje të kufizuar të arsimit laik. Këto tekste kanë një ndërtim dhe strukturë delikate shumë të përshtatshme për kohën që u botuan. Duke u nisur nga këto vlera, biblioteka myslimane shqiptare e Miçiganit (USA) i ka ribotuar ato kohët e fundit.
Krahas veprave të mësipërme, duhet shënuar se edhe "Kalendari mysliman" që u botua për disa vite me radhë është vepër e tij.
Haki Sharofi në vitet e fundit të jetës së tij ka bashkëpunuar me Arkivin Qendror të Shtetit dhe Arkivin e Institutit të Historisë, duke dhënë një kontribut të vyer në përkthimin e dokumenteve me rëndësi historike, që ishin në gjuhët e Lindjes: arabe, turke dhe persiane. Gjithashtu ai ka lënë një trashëgim të pasur me përkthime, siç janë:"Tefsiri shqip", "Parimet e nalta të islamit", "Ajete të Kur’anit" etj.

__________________
Duro, duro...

Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar

Regjistruar: 01/04/2004
Vendbanimi: I ulur ne zemren e nenes.
Mesazhe: 1814

HAMID GJYLBEGAJ
Demokrati i Pakorruptuar

Pinjoll i një familjeje të dëgjuar shkodrane me tradita patriotike Hamid Gjylbegaj, u shqua me veprimtarinë e tij si një intelektual me formim solid, si demokrat i pakorruptuar dhe atdhetar i paepur.
Lindi në Shkodër në vitin 1888. Mësimet fillore i bëri në vendlindje, ndërsa ato të mesme në Shkodër e Manastir. Mbaroi akademinë ushtarake në Stamboll. Mbajti qëndrim patriotik, që dëshmohet me pjesëmarrjen e tij kundër lëvizjes së Haxhi Qamilit, ithtarëve të "Sedai Miletit", antifashist dhe antikomunist.
Hamid Gjylbegaj ka një aktivitet të pasur si intelektual. Ka botuar 14 përmbledhje poezish, shkrime të ndryshme, ndër të cilat po përmendim: "Flutura ndër lule"(1921), "Monumenti i atdheut" (1934), "Drita e së vërtetës"(1933), "Cikrrime filozofie" (1934), "Fyelli i barive" (1943) etj.
Hamid Gjylbegaj kishte një formim fetar ku mbizoteronte në mënyrë të veçantë panteizmi bektashian. Ishte njohës i thellë i tesavufit islamik, pra misticizmi që e përshkonte botëkuptimin e tij ishte i mpleksur me mjaft pikëpyetje, ku mbisundonte drita e së vërtetës me trinomin e drejta, e mira dhe e bukura. Në këtë hapësirë mendimi mbizotëronte madhështia e njeriut, njohja e vetvetes. Siç e dimë Muhammedi (a.s.), në mes fjalëve të tjera ka thënë: "Që të njohësh Zotin duhet të njohësh më parë veten". Biseda rreth këtij subjekti Hamid Gjylbegaj, siç tregojnë bashkëkohësit e tij, zhvillonte pothuajse çdo ditë nën hijen e çinarit pranë shtëpisë së tij.
Hamid Gjylbegaj ishte një përfaqësues i mendimit më të përparuar. Ai ishte një teist liberal, i cili në poezitë e tij filozofike përçoi filozofinë islame dhe në mënyrë të veçantë ai propagandoi tolerancën fetare, që e transmeton filozofia islame në kushtet e vendeve shumëkonfesionale.
Vdiq në vitin 1979 në Elbasan.

HASAN EFENDI NAHI
Dijetari, Myderrizi Gojë-ëmbël

Hasan Efendi Nahi është nga personalitetet islame që la një emër të nderuar dhe një vepër që jeton në pasardhësit e vet, që me aq kujdes, dashuri e besim i përgatiti që të shërbejnë në gjuhën e vet amtare. Atdhetar, alim dhe hoxhë-myderriz i shquar, la emër në Prizren, Ferizaj, Gjakovë, Prishtinë e në tërë Kosovën.
U lind më 12 mars 1905 në Gjakovë nga një familje intelektuale, me formim të shëndoshë fetar. Mësimet fillestare, si dhe medresenë i kreu në vendlindjen e tij, prej nga niset, në vitin 1930, në Egjipt, për studime të larta, në Universitetin e njohur "El-Azhar".
I diplomuar në universitet, caktohet në detyrën e predikuesit shëtitës, duke dhënë mësim edhe në Medresenë e Ferizajt. Vazhdon me pasion të madh punën e myderrizit, prandaj në vitin 1943 e emërojnë drejtor i Medresesë "Mehmet Pasha" në Prizren, duke qenë njëkohësisht edhe Kryemyfti. Me mbylljen e medresesë, në vitin 1948 e deri në vitin 1958 e kryen detyrën e imamit në Gjakovë.
Ai luftoi hapur për shkollën në gjuhën shqipe dhe për ruajtjen e medresesë nga sulmet për ta shkatërruar, duke filluar me mbylljen e saj. Kur më 1956, u vendos mbyllja e medresesë në Gjakovë, Hasan Efendi u tha hapur e prerë pushtetarëve: "Ma mirë kallne Gjakovën, se sa ta mbyllni Gjimnazin".
Në shtator të vitit 1958 caktohet profesor në Medresenë "Alauddin" në Prishtinë, ku shërben dy dekada, duke dhënë një ndihmesë të çmuar në përgatitjen e kuadrit të ri, në arsimimin e disa gjeneratave të vetme në gjuhën shqipe, të arsimit islam.
I dalur në pension në vitin 1978, Hasan Efendiu nuk pushoi së punuari për fe e atdhe, duke u marrë me studime, e sidomos me përkthimin e Kur’anit të Madhëruar, duke i dhuruar lexuesit shqiptar, pas dhjetë vjetësh punë, një vepër aq shumë të pritur (në vitin 1988-R.Z.).
Ai ishte një personalitet i rrallë në sytë e rinisë, të cilët e mbanin dhe e çmonin për misionar, alim, profesor dhe vizionar të shquar. Pleqtë, në anën tjetër, e respektonin shumë miqësinë e tij, nga se edhe ai i nderonte pa masë.


HILMI MALIQI (SHEH MALA)
Personalitet i Shquar Fetar, Arsimor Dhe Kombëtar


Hilmi Maliqi (Sheh Mala), personaliteti i shquar fetar, arsimor dhe kombëtar është një nga bijt e denjë të Kosovës e të mbarë viseve shqiptare. Studimet i kreu në Medresenë e Mehmet Pashës në Prizren, ku u pais me bazat e njohurive islame, duke u ngritur më pas në nivele të larta të mendimit islam, veçanërisht në fushën e tesavufit. Punoi fillimisht si imam e pastaj si myfti në rrethin e Rahovecit. Shtëpia modeste e tij, alias teqe e Melamive, u kthye në një qendër të rinisë për edukatën islame. "Melami" do të thotë të kritikosh vetveten, të jesh autokritik.
Sot teqet e melamive, si vëllazëri dervishësh, ndodhen në Suhadoll të Mitrovicës, në Prizren e në Rahovec. Këtij tarikati i përkisnin shehlerë të fortë fetarë si Ymer Lutfi Paçarizi nga Prizreni, Sheh Jonuzi nga Suhadolli, Sheh Mala nga Rahoveci, Sheh Sulejmani nga Gjakova, etj. të cilët, përveç se udhëhiqnin teqetë e veta, lanë dorëshkrime që dokumentojnë për një punë shumë të dobishme në fushë të historisë së letrave dhe të shkrimit shqip në këto troje.
Sheh Hilmi Maliqi ka shkruar disa poezi, të cilat këndoheshin si ilahi nëpër teqe. Krijimtaria poetike e Hilmi Maliqit, si dallim nga ajo e shkruar në prozë, do të tërheqë vëmendjen e studiuesve dhe amatorëve të shumtë të fjalës së shkruar shqipe. "Divani" i tij do të bëhet objekt studimesh edhe për vlerat e tij gjuhësore nga akademik Idriz Ajeti, si dhe studiues të tjerë, veçanërisht për të interesuarit në çështje fetare e kulturore.
Ky përsonalitet ka hyrë në historinë e arsimit e të shkollës, madje edhe të mendimt pedagogjik, për veprimtarinë e tij me vlerë, krahas asaj fetare, edhe në fushën e arsimit. Në shkollat e asaj kohe, si në mejtepet, iptidaijet, ruzhdijet, idadijet dhe medresetë, në të cilat mësonin shqiptarë, u dalluan disa myderrizë ndër të cilët dhe Sheh Hilmi Maliqi nga Rahoveci.
Halim Maliqi ka ushtruar edhe mësuesinë, duke shkruar vepra në gjuhën shqipe me alfabet arab. Veprat e tij kanë dhe ide pedagogjike. Ka ushtruar veprimtari fetare dhe arsimore në Rakovec.
Në teqen e ndërtuar me ndihmën e popullit kontribuoi si arsimtar dhe klerik, madje më tepër si arsimtar. Në teqe, ku kishte hapur shkollën, përveç mësimit fetar, zhvillonte edhe aritmetikë, gjeografi e lëndë të tjera. Vlerësonte edukatën e punës dhe rekomandonte punë fizike për nxënësit, duke i çmuar të gjitha llojet e punës. Natyra e tij e drejtë bënte t’i vlerësonte njëlloj, sipas aftësive reale, të gjithë nxënësit, t’i trajtonte ata pa përdorur ndëshkime fizike, duke krijuar një mjedis të ngrohtë e duke nxitur miqësinë në mes tyre.

HAXHI HAFIZ MAHMUT DASHI
Studjues i apasionuar dhe ligjërues i rrallë

Shkenca e edukimit bashkëkohor, përfshirë edhe pedagogjinë, shkrijnë në një, veprimtarin edukative të teologut, pedagogut, didaktit, kur këto fusha janë zhvilluar në nivelin e duhur. Këto drejtime veprimtarie janë harmonizuar e shkrirë natyrshëm në personalitetine Haxhi Hafiz Mahmut Dashit nga Tirana.
I lindur në Tiranë në vitin 1873, Mahmut Dashi trashëgoi traditën e pasur të familjes e të paraardhësve të tij, në fushën fetare e atdhetare, me aftësinë e theksuar rrezatuese tek mikro e makromjedisi i tyre nëpërmjet fjalës së zgjedhur e të argumentuar, e cila natyrshëm shkonte drejtë e në zemrat e mendjet e të pranishmëve. Ai ishte një interpretues i aftë i Kur’anit dhe të Hadithit. Punoi si profesor i jurisprudencës islame në Medresenë e Përgjithshme të Tiranës, deri në vitin 1961, kur u mbyll ky institucion nga regjimi monist, vit në të cilin ndrroi jetë edhe hafizi.
Mahmut Dashi i dha përparësi të veçantë punës edukative me njerëzit, duke nënvizuar se nuk njeri të paedukueshëm, se me njeriun duhet menduar e i gjetur gjuha, që edhe ujku të zbutet, e të mos mbetemi duke u marrë vetëm me qingjat.
Veprimtaria e tij ishte shumë e gjerë, ai nuk mjaftohej vetëm me ngarkesën mësimore në Medresenë e Tiranës, por punoi edhe si predikues në xhaminë e rrugës së Kavajës, e cila sot quhet "Xhamia e Haxhi Hafiz Mahmut Dashit".
Veprimtaria e tij pedagogjike la gjurmë të thella tek shumë nxënës të tij, mjaft prej të cilëve punuan e u afirmuan si personalitete të shquara kombëtare e fetare, arsimore e kulturore, nëmes të cilëve shquhen studiues të shquar orientalistë si Vexhi Buharaja, teolog e studiues si Hasan Selami, Ejub Faslia, Hakil Repishti, studiues si Shaban Demiraj në fushën filologjike, etj.
Veprimtaria atdhetare e Mahmut Dashit është vlerësuar me dekoratën për veprimtari patriotike", për një aktivitet të pandërprerë në dobi të kulturës kombëtare.
Kështu teologu dhe pedagogu i shquar ka hyrë me dinjitet në historinë e kulturës shqiptare e të arsimit në veçanti, duke mbetur një shembull i madhërishëm i edukatës dhe i kulturës shqiptare.


MULLA ISMAILI
Atdhetar dhe Fetar i Patrembur

Mulla Ismaili gjatë gjithë jetës së tij u shqua në mbështetje të forcave përparimtare, për zhvillimin dhe emancipimin shoqëror të bashkatdhetarëve të tij.
U lind në Komogllavë të Moravës së Epërme, ndoqi studimet në medresenë e Shkupit, të cilat ia ndërprenë, duke e mobilizuar ushtar në ushtrinë e Mbretërisë Jugosllave. Mbështeti dhe predikoi luftën antifashiste dhe bashkimin kombëtar. Veprimtaria e tij u përqendrua në këto drejtime:
Së pari, në kryerjen me ndërgjegje të lartë të detyrës së tij si hoxhë, duke kapërcyer pa lëkundje presionet që i bëheshin për t’u tërhequr nga ndërtimi i xhamisë së madhe në Ferizaj (ndërtimi i minaresë), e cila u ngrit. Duke qenë edhe Kryetar i Këshillit të Bashkësisë Islame të Komunës, ai rrezatoi edhe në drejtime të tjera për përballimin e situatës së vështirë në mbrojtje të institucioneve islame.
Si përkrahës i së resë, ai nuk mbështeti klerikët fanatikë që pengonin arsimin e femrës. Përkundrazi predikonte se "Dituria është obligim Kur’anor". Vetëm njeriu i ditur mund t’i kuptojë në thellësi dhe t’i respektojë me vetëdije porositë e Zotit xh.sh. Ishte kundërshtar i kolegëve fanatikë, që kundërshtonin marrjen me sport, futboll, arte figurative e muzikore, garderobën elegante, që nuk ishte e tepëruar e nuk i shkaktonte dëm individit as shoqërisë.
Së dyti, ishte mbështetës i fuqishëm i arsimit dhe i shkollës në gjuhën amtare shqipe. i mirëpriti dhe i ndihmoi iniciativat për hapjen e shkollës shqipe në Komogllavë, në vitin 1946, duke lëshuar dhomat e babait të vet dhe të kushërinjve për banesa të mësuesve. Bëhet shembull për djemtë e vet dhe vajzat e kushërinjve, që të shkolloheshin më tej, në arsimin e mesëm e të lartë.
Së treti, flet hapur dhe kundërshton emigrimet masive në Turqi, duke predikuar: "Këtu kemi lindë, këtu do të vdesim. Nuk e luftuam (Osmanin) për t'u tretur e braktisur në Anadoll, por që të jetojmë të lirë në trojet tona."
Së katërti iu kundërvu mbledhjes së armëve, çarmatimit të popullit shqiptar nga ana e serbëve, prandaj edhe e rrahën publikisht dhe e masakruan, por nuk u thye.

__________________
Duro, duro...

Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar

Regjistruar: 01/04/2004
Vendbanimi: I ulur ne zemren e nenes.
Mesazhe: 1814

MULLA REXHEPI
Drenice 1905 – 1976


Në vitet e shkëputjes së Kosovës prej trungut Amë, shovinistët serb përdorën dy rrugë kryesore për asimilimin e popullit shqiptar në atë pjesë, gjysmë, të mbarë viseve shqiptare: të mbyllnin çdo vatër dije në gjuhën amtare, pra shkollat shqipe dhe, së dyti, të nxisnin e impononin largimin pa kthim të shqiptarëve në krahinat e Turqisë.
Mulla Rexhepi iu kundërvu kësaj politike antishqiptare, duke përdorë njohuritë e tij, si medresist i diplomuar për mësimin e fesë, nëpërmjet mejtepit, edhe për mësimin në mënyrë ilegale të gjuhës shqipe. Këtë veprimtari e zhvilloi që nga viti 1934 e deri në vitin 1944, kur u hapën kurset e shkollat në gjuhën shqipe.
Mulla Rexhepin e zgjodhën kryetar të shoqërisë "Drita", e cila kishte në programin e saj mësimin e gjuhës amtare shqipe, mbledhjen e pasurisë gojore, të folklorit të pasur në ato treva dhe kundërvënien ndaj emigrimeve në Turqi, si strategji antikombëtare shqiptare e serbëve.
Duke mbajtur lidhje të mira me studentët e medresesë të Shkupit, mulla Rexhepi gjeti mbështetje nga ana e tyre dhe kolegëve, çka e gjallëroi veprimtarinë e tij ilegale .
Edhe mbas Luftës së Dytë Botërore, ai vazhdoi veprimtarinë e tij atdhetare, duke i shërbyer fesë dhe kombit të vet, duke përdorë edhe detyrat shoqërore, ku u zgjodh në mbrojtjë të popullatës nga sulmet e OZN-së. Më 1949 e burgosën si bashkëpunëtor i Rifat Berishës, duke i qëndruar besnik idealeve të tij deri në vdekje.
Mulla Rexhepi zë vendin e tij të nderuar edhe në historinë e arsimit shqiptar, si një inkurajues e përhapës i gjuhës amtare në kushtet e rënda të veprimtarisë ilegale. Prandaj radhitet në radhët e hoxhallarëve atdhetarë te shquar ë te mësuesve të gjuhës amtare.




NASRUD-DIN ALBANI (SHQIPTARI)
Hadithologu më i Shquar i Këtij Shekulli


Nasrud-din Albani (Shqiptari) është hadithologu më i shquar i këtij shekulli dhe përsonaliteti më i njohur i kolonisë shqiptare të Shamit (Sirisë) në Lindjen e Afërme, e cila në hapësirën kohore dyshekullore, e diktuar në rrethana të caktuara historike për t’u shkëputur nga trungu i saj në Ballkan, arriti të ruajë me përpjekje e sakrifica të ndërgjegjëshme identitetin e vet. Mbi të gjitha, pjesëtarët e saj ruajtën gjuhën, traditën, mallin dhe nostalgjinë për vendlindjen, emrin dhe krenarinë për dheun e të parëve.
Vendasit që në fillim ata i quajtën Arnautë e ndonjëherë Albanë. Iformacione të natyrave të ndryshme përcjellin jetën dhe veprimtarinë e tyre. Por për fat jo të mirë, ata ende nuk kanë marrë vendin e tyre të merituar në historiografinë dhe publicistikën tonë, pa çka edhe përfundimet përgjithësuese rreth çështjes shqiptare në tërësi do të jenë të mangëta.
Nasrud-din Albani, rrjedh nga një familje shkodrane e shtresës së zanatçinjve të qytetit. Në vetet ’30 emigroi së bashku me familjen e tij në Damask të Sirisë. Arsimin fillor e bëri në shkollën shtetërore "Isaf Hajrie", ku mësoi gjuhën arabe.
Nasrud-dini nuk u mjaftua vetëm me këtë, por ndoqi mësimet që zhvilloheshin në shkollat e vjetra të Damaskut, ku dëgjoi ligjëratat e dijetarëve më të shquar të kohës. Dhe si i ri u njoh me literaturën burimore të gjuhës dhe të letërsisë arabe, si: "Sherh Ibni Akil", "El -mufas-sal" të Zemasheriut, "Shudhur Edh-dheheb" të Ibni Hishamit etj. Kështu, pas një rruge të gjatë me njohjen e gjuhës arabe, të cilën arriti ta përvetësojë më së miri, ai filloi të njihej nga të gjithë për forcën e interpretimit dhe mundësitë e mëdha që kishte në të argumetuarit e vlerave gjuhësore e letrare.
E gjithë kjo e mundësoi atë që të orientohej në studimin e Fikhut dhe të jurisprodencës islame, mësimet e para të së cilës i mori nga profesori i njohur Seid El-Burhani, para të cilit lexoi autorët më të njohur të medhehebit Hanefi, si: "Merakil Felah" të Sherniblalit, "El Kitab" të Ibni Hasen El-Kud-Durit etj. Në këtë kohë ai u njoh edhe me shkencat tjera islame si: Usuli fikhun (bazat e fikhut), Tefsirin (komentimin e Kur’anit), Mustalahul hadithin (terminologjia e hadithit), Ahlakun (vepra mbi moralin), edukatën, kulturën, historinë etj.
Kështu edhe, pse në moshë të re, ai arriti të hetojë vlerat e mëdha që bart me vete trashëgimia islame me opusin e saj madhështor në fusha të ndryshme të shkencës dhe jetës së popujve. Kjo e shtyu atë të mendojë për një angazhim më serioz në klasifikimin e vlerave reale të haditheve të Profetit të fundit, Muhamedit a.s. Kjo bëri që ai të diplomohet në këtë shkencë duke pasur si prof. Ragip al Tab-bah. Ai këtej e tutje qëndronte me orë të tëra në bibliotekën Ez-zahirijje të Damaskut, duke hulumtuar mbi dorëshkrimet që gjendeshin aty. Nasrudin Albani frekuentoi edhe biblioteka të tjera, duke grumbulluar të dhëna, që e bënë atë të jetë një autoritet shkencor në shkencën e Hadithit.
Me kalimin e kohës shqiptari nga Shkodra filloi të bëhej i njohur si studiues dhe mendimtar i niveleve botërore në lëmin e shkencës së hadithit. Por famën e arriti me projektin e tij të madh (madje lirisht mund të themi më të madhin në historinë e hadithit të kohës së re) në klasifikimin e haditheve të Profetit a.s. Ai bëri klasifikimin e njohur tashmë si frut i punës së tij, duke i ndarë hadithet në dy grupe të mëdha me titujt:"Silsilet el ehadith el-sahiha" -(vargu i haditheve të vërteta) dhe "Silsilet el ehadith ed-daife"-(vargu i haditheve të dobëta). Edhe pse ky studim do dekada e i kalon dhjetëra vëllime, ende është në qendër të aktivitetit të Nasrud-din Albanit.
Opusi i tij tani përfshin mbi 136 vepra shkencore, prej të cilave 16 prej tyre janë kritika shkencore, 55 vepra dorëshkrime të pabotuara, 29 vepra të botuara disa herë, 30 cenzurime shkencore në lëmin e shkencës së hadithit, 6 retushime të librave të njohur si: El-Uluv, Sahih Muslim, Sahih Buhari, Shemail Muhammedije etj. Për këtë ai konsiderohet në botën islame si një nga autorët më prodhimtarë të shekullit tonë, në fushat e hadithologjisë, letërsis artistike arabe, historisë, kritikës letrare, sociologjisë, etikës, pedagogjisë etj.
Kështu ky erudit i shkencës dhe i kulturës botërore, e në veçanti asaj islame, duke shërbyer si pedagog në Universitetin e Medinës (Arabi Saudite), e pastaj si profesor i qendrave më të mëdha akademike studimore të Libanit, Emirateve të Bashkuara Arabe, Jordanisë etj. arriti të çmohej nga të gjithë bashkëkohësit e tij: "Muhad-dith El Asr" (shkencëtar i shekullit në lëndën e hadithit).
Sot punonjësit shkencorë të islamologjisë moderne i referohen veprës së Nasrud-din Albanit.
Fatkeqësisht duhet thënë se Nasrud-din Albani edhe pse i gjakut tonë, dhe megjithëse krijimtaria e tij shkencore dhe letrare kap një periudhë mbi 30 -vjeçare, në Shqipëri mjerisht njihet pak, dhe, më saktë, nuk njihet me madhështinë e tij intelektuale.
Gjatë periudhës së sundimit të shtetit totalitar, ku interesat kombëtare iu nënshtroheshin interesave partiake, dhe ku pothuaj çdo gjë që krijohej jashtë kufijve shtetërorë shqiptarë dhe që nuk i përgjigjej ideologjisë marksiste leniniste konsiderohej e padëshiruar, nuk çoi vetëm në cungimin e kulturës kombëtare, por edhe në cungimin e vetë kombit. Ky kolos i kulturës islame i përket edhe kulturës shqiptare. Ne shpresojmë që jo vetëm veprat e tij, por edhe fizikisht ta kemi përballë intelegjencës sonë shqiptare për çështje të caktuara.


MULLA ZEKË BËRDYNA
Një Jetë Për Besimin Islam, Arsimim Në Gjuhën Amtare Dhe Kombin Shqiptar


Mulla Zekë Bërdyna u lind rreth vitit 1918 në fshatin Novosellë të Pejës, në një mjedis prapanikërie kulturore, ku nuk kishte as mejtep e shkollë, ku analfebitizmi ishte në shtrirje absolute.
Në vitin 1926 e fillon medresenë në Pejë, për ta vazhduar më tej te mësuesi Fahri Efendiu, i njohur për dijenitë e gjera. Kështu, Zeneli (Mulla Zeka i ardhshëm) u përgatit që edhe ai t’u japë mësim të tjerëve. Ishte koha kur shkollat laike shqipe qenë mbyllur nga ligjet e rrepta të pushtuesit, për asimilimin e brezërive të reja. Por, pati edhe prej mësuesve të njohur për fusha të tjera të shkencave, si gjuha e letërsia shqipe, historia, matematika, gjeografia etj.
Një nga mësuesit që e kreu shkëlqyeshëm këtë detyrë, qe Mulla Zeka, i cili ngriti një mejtep në fshatin Radavc, pikërisht në vitin 1938, i cili, përveç lëndëve të besimit dhe të gjuhës amtare e shkencave shoqërore me karakter kombëtar, u mësonte nxënësve edhe lëndë nga psikologjia.
Prej vitit 1941 e deri në vitin 1944 Mulla Zeka qe në frontin e Rozhajës dhe Novi Pazarit, duke iu kundërvënë çetave çetnike me çetat vullnetare. Në njërën prej këtyre betejave, në vitin 1943, në masakrën e Bihorit, plagoset rëndë edhe Mulla Zeka, i cili ishte në detyrën e Komandantit të Përgjithshëm të çetave vullnetare.
Në vitin 1948 burgoset dhe kalon nëpër burgjet e rënda të ish -Jugosllavisë të "Bella Kuça-s" në Nish, ku kaloi katër vite, dhe në Goli Otok nga vitet 1952-1960, i dënuar me motivacion të shpifur e fals tërësisht, si prostalinian. Atje Mulla Zeka i qëndroi burrërisht torturave më të egra, duke mbetur i papërlyer dhe i nderuar. Në një rastë duke kujtuar momente nga burgu i Goli Otokut ai pat thënë "më e vështira për mua ishte të bart gurë..!? Po të ishte për të ndërtuar diçka do ta bëja me dëshir..! Por ne ishim të detyruar t’i bartnim gurët sa në një anë sa në anën tjetër".
Mulla Zeka pasi doli nga burgu përveç si imam i fshatit Novosell, ku organizonte edhe mësim besimin me nxënësit e fshatit, ai u aktivizua sidomos në pajtimin e gjaqeve dhe konflikteve mes njerëzve. Prandaj me të drejtë e quajtën edhe pioner i pajtimit të popullit në Podgor. Ato probleme që nuk i zgjidhte ligji i shtetit të instaluar i zgjidhte Mulla Zeka. Vdiq po në robëri, me 12 janar 1987. Në varrimin dhe ngushëllimin e familjes së tij mori pjesë e pothujse tërë Kosova



Vejsel Xheladin Guta
Atdhe janë të Pandara



Në plejadën e hoxhallarëve të shquar kosovarë të shekullit tonë, që binomin fe e atdhe, din e vatan, e konceptuan të pandarë dhe që kësaj bindjeje i kushtuan gjithçka: mundin, talentin, sakrificat dhe vetëmohimin, bën pjesë dhe Vejsel Xheladin Guta nga Zaskoci i Ferizajt.
Arsimin fillor Vejsel Guta e mori në vendlindje, kurse të mesmin fetar e përfundoi në Prizren në vitin shkollor 1937-1938 në medresenë "Mehmet Pasha", ku Vejseli vazhdoi studimet për dymbëdhjetë vjet. Aty i jepej rëndësi e madhe, krahas lëndëve të tjera, edhe mendimit letrar shqip me alfabet arab, si dhe gjuhës e kulturës shqiptare.
Ai u shqua në mes bashkënxënësve të tij maturantë për aftësitë e tij në gjuhët orientale, si dhe për njohuritë që kishte fituar në letërsinë shqipe, që lexohej ilegalisht në atë kohë. Për këto rrezultate ai u caktua mësues i medresesë, por nuk punoi aty, sepse u vendos në Voinoc, ku qëndresa kundër politikës shkombëtarizuese sllave ishte në apogje. Në këtë fshat ai organizoi mejtepin, që fitoi të njohur në tërë zonën dhe ku numri i nxënësve rritej çdo ditë. Ai iu kushtua poezisë.
Në shkollën (mejtepin) e Vejsel Gutës, veç lëndëve fetare, zhvilloheshin edhe lëndë të tjera si: matematika, astronomia, gjeografia dhe historia. Ajo u bë qendër e përhapjes së diturive në gjuhën shqipe, e cila mësohej ilegalisht. Gjatë viteve 1941-1945, mejtepi i Vejsel Gutës u bë një shkollë kombëtare-fetare, ku nxënësit merrnin njohuri edhe nga historia e Shqipërisë dhe gjuha e letërsia shqipe.
Vejsel Guta ishte poet i lindur. Ai i thurte mendimet e tij me lehtësi të madhe në vargje. Në ndërtimin e poezive ndoqi teknikën e poetëve persë, gjuhën dhe veprat e të cilëve ai i njihte shumë mirë. Ilahitë që bëri i thuri në formën e kasideve, që i përngjanin poezive perse edhe nga përmbajtja, por ai në përmbajtjen e tyre trajtonte probleme sociale e politike si dhe probleme morale. Të përmendura janë poemat: "Çohu prej gjumit more vlla", "Mos e le udhën, o insan", "Fjalim shqip a than", "Ej ju të par ehli vatan" etj.
Si mësues e myderriz ai diti të sinkretizojë edukimin fetar me atë patriotik, punën legale me atë ilegale. Shumë nga tekstet dhe poezitë fetare që përshkoheshin nga fryma patriotike u mësoheshin nxënësve në klasa, duke sfiduar kështu ndjekjet e organeve policore serbe. Shumë ilahi dhe kaside të Vejsel Gutës u bënë tema mësimi për talebet e medresesë "Alaudin" të Prishtinës. Këto ranë në sy të organeve policore dhe u bënë shkak për ndjekjen e tij.
Vejsel Xheladin Guta, i njohur nga populli i Kosovës edhe me emrat "Mulla Vejseli" dhe "Mulla Vejsel Vionoci", la pas një trashëgim të pasur në krijimtarinë e tij poetike, la një emër të mirë me punën që bëri si mësues, fitoi autoritet në veprimtarinë e tij si imam dhe si patriot i madh

__________________
Duro, duro...

Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar

Regjistruar: 17/04/2004
Vendbanimi: Evrope
Mesazhe: 53

E lus moderatorin t´i fshije keto shkrimet e fudit , jo pse kane qellim propagandistike, por se nuk i lexon askush dhe nuk i pershtaten temes se hapur. Ato shkrime zene vend pa vend dhe mund te gjenden ne dhjetra faqe fetare. Ato qarkullojne viteve te fudnti qyshkur nje tuf nejrzish ka vendosur ta rikomponoje historine kombetare dhe qyshkur keta Turqine e paraqesin jo si pushtuese, sic ishte, por si mike qe na ka bere mire....Per hoxhallaret nuk ka cka te shkruhet,a ta kane luftuar perparimin dhe srsimimin bashk me Serbine...dikund dikund e bejen e edhe sot...

Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar

Regjistruar: 01/02/2003
Vendbanimi: Philadelphia usa
Mesazhe: 3202

Shen Albani nuk mund te fshihen mesazhet kot. Ato mesazhe nuk kan ndonje fyerje apo shkelje te regullores. Atomund ti lexoj gjithkush qe ka deshire.

__________________
Thuaj ate qe mendon dhe mendo ate qe duhet.

Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar

Regjistruar: 17/04/2004
Vendbanimi: Evrope
Mesazhe: 53

E qarte se nuk ka fyerje, por jane jasht teme, keshtu humbet diskutimi dhe nuk dihet me per cka e kishim fjalen...-

Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar

Regjistruar: 07/02/2004
Vendbanimi: Itali
Mesazhe: 93

Dua te them se eshte e drejte qe mos te mbahen fjalime kaq te medha se i largojne forumistat qe ketej. Nese duan te shkruajne gjera kaq te gjata ne forum duhet te shkojne tek faqja per islamin. Nuk them qe ti heqesh por qe te paralajmeroshe se nuk jane ne temen e fese islamike por ne temen e diskutimit fetare qe eshte per te gjithe..

Nuk e kam per ndonje gje por fakti eshte se duhet te diskutohet ketu dhe jo te largohen njerezit
Flm per mirekuptimin

__________________
Tani, pra, këto tri gjëra mbeten: besimi, shpresa dhe dashuria; por më e madhja nga këto është dashuria

Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar

Regjistruar: 28/12/2002
Vendbanimi: AL
Mesazhe: 251

Edhe une jam e mendimit se ketu nuk eshte hapesira e duhur per te postuar referate pa fund te huazuara nga literatura ku as autoresia e as burimi nuk na jepet. Kjo teme ka per qellim prononcimin e anetareve me ate cka ata mendojne vete lidhur me kete ceshtje dhe te argumentojne me ate cka eshte pjese e bagazhit te tyre njohes dhe intelektual. Mund te na qelloje rasti te bindim dike brenda kesaj teme me nje material shtese per te argumentuar, por ai nuk duhet te perbeje thelbin e prononcimit dhe te jete nje referat i gjate pa fund sepse vertet do stononte.
Materialet e Indritit vertet qe na corientuan ca edhe na humbi drejtimi i diskutimit.
Fare mire mund te zhvendosen diku ne forumin e muslymaneve brenda ketij nenforumi, se kjo teme eshte per anetare te nje diskutimi me te gjere lidhur me fene.

__________________
I believe in the sun even when it is not shining.
I believe in love even when not feeling it.
I believe in God even when He is silent.

Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar

Regjistruar: 04/05/2004
Vendbanimi: belgjike
Mesazhe: 185

o plako,un nuk njof ndonje musliman qe ka mbiemer krishti???gjoni kola marku etj..po.kjo tregon se kush kemi qene ne.po kush e ka fajin sipas jush mer qe ne jemi vendi me i prapambetur ne ....bote kisha me than.ai tjetri na permeni nji thanje te nji.....von TETOVA,sipas tij njeri shum i njoftun,i njoftun ku??? se ne ne shqipni nuk e njofim vlla
,na trego pak biografin e tij.nuk ju ban kush me ndrru fe tani ne shekullin XXI,rrini aty ku jeni ,nuk na duheni gja jo.

Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar

Regjistruar: 04/05/2004
Vendbanimi: belgjike
Mesazhe: 185

Nga te gjithe ata qe shkruan ketu pashe qe vetem dy nga ato me krijuan nje,sdi si ta them,e para gocacameria,nje injorante qe sdo shum mend per ta kuptuar,nuk ja vlen te lexosh se qa ka shkru se ne rradhe te pare shqipja e saj ishte shum e manget,po ik moj goce e tregoje injorancen tande diku tjeter,nuk asht vendi ketu per ato budalleqet e tuja,p.s ate shprehjen shkodrane nuk e dike hiq prandaj lene krejt se jam shkodran vet.Kurse dena uuuuffffff nje antishqiptare do thoja ,u bane ti moj arabeshke qe te dyshosh per figuren e te madhit GJERGJ KASTRIOTI???Turp te te vije,po lexoj shume nga keta arabfoles qe mundohen te hedhin poshte figuren e SKENDERBEUT,dhe perqa e bajne dihet,qe ne shqiptaret te mos jemi krenare per asnji paraardhes tonin,por nuk kane shanse,edhe diqka tjeter ,nuk mendoj se ne shqiptaret jemi bashkepuntor te grekut apo te serbit,perjashto arabofilet qe po mundohen te fusin nje rryme fetare shum fundamentaliste SAUDITE ne shqiperi,ishim mire me bektashinjte.Te gjith e dime se nuk futemi ne EU ngaqe jemi me shume muslimane,dhe sidomos pas ngjarjeve te 11shtatorit,por pritni se nuk ka mbaruar akoma,stuhi edhe me te forta na presin.

Denonco këtë mesazh tek moderatorët | IP: e regjistruar