Forumi Horizont Forumi Horizont > Bota Shqiptare > Gjuha Shqipe > Renia e kultures gjuhesore
Gjithsej 4 faqe: [1] 2 3 4 »   Tema e mėparshme   Tema Tjetėr
Autori
Titulli Hap njė temė tė re    Pėrgjigju brenda kėsaj teme
volter
shpirt artisti

Regjistruar: 19/11/2003
Vendbanimi: Moscow
Mesazhe: 4646

Renia e kultures gjuhesore

Problem me te cilin ndeshet sot gjuha e njesuar kombetare eshte edhe problemi i kultures gjuhesore, ne te vertete renia e theksuar e kultures gjuhesore. Thyerjet e normes drejtshkrimore, morfologjike, sintaksore;thyerjet e normes se pikesimit; madje thyerjet e normes se alfabetit jane bere dukuri e perditshme ne jeten tone. Moskujdesi ndaj gjuhes eshte shtrire aq shume saqe ne disa institucione nuk perdoret fare ë-ja. Renia e kultures sone gjuhesore edhe me dukshem shihet ne veprat shkencore, dhe sidomos ato publicistike.
Marre nga Letersia shqipe dhe gjuha letrare - Rexhep Qosja.

__________________
Poets were the first teachers of mankind. Horace

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 19 Janar 2004 08:48
volter nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė volter Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me volter (me Mesazh Privat) Kėrko mesazhe tė tjera nga: volter Shto volter nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto volter nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
volter
shpirt artisti

Regjistruar: 19/11/2003
Vendbanimi: Moscow
Mesazhe: 4646

Vershimi i fjaleve te huaja

Porpos gjuhes se politizuar...; kulturen tone gjuhesore, gjithnje e me dukshem, e cenojne edhe fjalet e huaja, te panevojshme, dhe po keshtu ne perjetojme nje vershimte jashtezakonshem...

__________________
Poets were the first teachers of mankind. Horace

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 19 Janar 2004 08:51
volter nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė volter Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me volter (me Mesazh Privat) Kėrko mesazhe tė tjera nga: volter Shto volter nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto volter nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
Admirali
ITSD Engineer

Regjistruar: 07/01/2003
Vendbanimi: Durrės
Mesazhe: 2298

Analizohen huazimet e pavend tė gjuhės shqipe

Artikull i marre nga Gazeta Panorama

Tupja: Si po i zhdukim shprehjet tona shqiptarçe

Anila Mema

Tung, Hi, Ciao, Ok, Uau, Fuck,…. ndodh t'i dëgjosh shpesh. Janë këto shprehjet dhe mjaft të tjera po të tilla, të cilat përdoren rëndom në gjuhën e përdishme.

Huazime të ndryshme nga gjuhë të ndryshme europerëndimore, duket se këto dhjetë vitet e fundit po e "mbysin" gjuhën shqipe. Dhe është pikërisht ky problem, i cili ka mbledhur dje në një seminar shkencor mbi "Huazimet e shqipes standarde" mjaft albanologë, gjuhëtarë dhe studiues. Në një nga sallat e Fakultetit të Gjuhëve të Huaja, në seminarin e djeshëm është trajtuar në aspekte të ndryshme, huazimi i fjalëve, përse përdoren këto huazime, nga cila gjuhë përdoren më tepër dhe çfarë dëmtojnë këto huazime në gjuhën shqipe. Rektori i Universitetit të Tiranës, Shezai Rrokaj, u shpreh se trysnia e gjuhëve të huaja zë një vend shumë të madh në gjuhën shqipe. "Huazimi është një problem shumë i madh për gjuhën shqipe.

Trysnia e gjuhëve të huaja ndihet në shumë aspekte politike, ekonomike, e cila është e pashmangshme, fjalët e huaja po fillojnë dhe po përdoren çdo ditë e më shumë", tha Rrokaj. Ai u ndal më tepër te parimet teorike, të cilat lidhen me dukurinë e huazimit. Për trysninë e huaj dhe qëndresa e shqipes, prof.dr. Gjovalin Shkurtaj u shpreh se ndikimi i gjuhëve të huaja dhe huazimet e shumta po e çojnë gjuhën shqipe drejt shkatërrimit të saj. Në këtë sesion shkencor merrnin pjesë edhe mjaft intelektualë të tjerë, si Edmond Tupja, Drita Rira, Mirela Papa, Arben Skëndaj, Silvana Vishkurti, Artan Fida, Raul Lilo, Eliana Paco, Viktor Bakillari dhe mjaft të tjerë.

Huazime, që s'gjenden në fjalor
Ndikimi i disa gjuhëve të huaja si italishtja, frëngjishtja, anglishtja, po ndihet çdo ditë e më shumë. Sipas Edmond Tupes, huazimet janë dyllojshe, të domosdoshme dhe huazime të panevojshme, të cilat çdo gjuhë dhe pas saj qytetërimi e kultura që e mbajnë atë të gjallë, i bën në etapa të caktuara të historisë e të zhvillimit të saj.

"Huazim i domosdoshëm është quajtur, pra, ajo fjalë, ai togfjalësh apo ajo strukturë morfosintaksore që vjen bashkë me një send, dukuri apo koncept të ri", thotë ai. Vërehen në shqipe huazime të domosdoshme, sidomos ato të sferave racionale, konceptuale, shkencore e teknike, të cilat, fatkeqësisht, ende nuk janë pasqyruar në "Fjalorin e gjuhës shqipe", të ribotuar në vitin 2002. "Huazim i panevojshëm është quajtur dhe quhet ajo fjalë, ai togfjalësh, apo ajo strukturë morfosintaksore, që vjen pa shoqëruar ndonjë send, dukuri apo koncept të ri. Pavetëdije, lehtësi tejet e sipërfaqshme, snobizëm apo edhe më keq snobordhacëri?", thekson Tupja.

E ndër to, sipas tij, renditen huazimet lider për udhqëheqës, religjion për fe, resurse për burime, akord për marrëveshje, gep për hendek, etj. Përveç këtyre, Edmond Tupja rendit edhe një sërë huazimesh të ndryshme, të pasthirrmave emocionale, pasthirrma dhimbjesh, habie, përshëndetjeve, të mbetura "peng" nga gjuhët e huaja. Megjithëse mjaft të përdorshme dhe të lehta në komunikim, gjithnjë e më shumë huazimi i tyre po çon në shtrembërimin dhe zhdukjen gjuhës shqipe.



Pasthirrmat emocionale, sa shumë huazime

Mjaft të përdorshme dhe që zenë një vend të gjerë në të folurën e përditshme, janë huazimet që shprehin gjendje emocionale. Bëhet fjalë këtu jo vetëm për pasthirrmat, por edhe për fjalë të tjera, të cilat pa qenë gramatikalisht pasthirrma të mirëfillta, luajnë rolin dhe zenë vendin e pasthirrmave në gjuhën shqipe. Ndërsa të parat, pasthirrmat, përkufizohen si pjesë të pandryshueshme të ligjëratës që shërbejnë për të shprehur ndjenjat, dëshirën a vullnetin e folësit, të dytat u përkasin pjesëve të tjera të ligjëratës, por kanë vlerën e një pasthirrme, si për shmebull, ndajfoljet pasthirrmore. Ç'është e vërteta, popuj të ndryshëm kanë secili pasthirrmat e veta për të konkretizuar gojarisht reagimet e tyre emocionale; por, meqenëse emocionet nuk eksportohen as importohen, ne jemi të mendimit se pasthirrmat apo elementë të tjerë pasthirrmorë, mund të huazohen. Por gjithmonë do të përbëjnë huazime të panevojshme, domethënë trupa të huaj në mishin dhe shpirtin e një gjuhe.



Pasthirrma, shenja dhe shprehi që po i zhdukim

1 - Pasthirrma që shprehin habi, kënaqësi a gëzim

Ah! Heu! O! Oh! Ua! Tani përdoren pasthirrmat Uau! dhe Ups!(të cilin Tupja e cilëson përbindëshi i huazuar nga disa gjuhë europerëndimore

2- Pasthirrma që shprehin dhimbje

OH! UH! Oi! Olele! tani konkurron huazimi Aj! (nga frëngjishtja)

Ëë.. që shpreh ngurrim në të folur po zëvendësohet me Aa..(anglishtja e SHBA)

3- Emra, ndajfolje, togfjalësha me vlerë pasthirrmore

* po, mirë, bukur, kryevepër, xham, në rregull, u bë, mori fund, se luan topi tani kanë përballë shprehjen OK (nga anglishtja e SHBA)

* ec, hë, jepi, hajde, hajt, o burra, forca, varda, yrrja, para, përpara, tani përballen me GO! (nga anglishtja e SHBA)

* ku ma gjen! E puth dhe e vë në ballë! Përballë kanë tashmë magari! (nga italishtja) (Dikur në gjuhën shqipe thuhej makar!)

* Dreq, pirdhu, llaka-llaka, dërr-dërr, gam-gam po përballen me merda (nga italishtja), shit dhe fuck (nga anglishtja e SHBA) bla-bla-bla (nga frëngjishtja apo italishtja) si edhe variantin e përbindshëm blla-blla-blla (nga anglishtja)

4- Huazime përmes një përkthimi servil

* Mos, mos more, jo more, ç'thua! Përballë ka jo (More), përkthim ky i No! ose Non!


* Tungjatjeta përballet me Mirëdita jo më si fjalë shqipe, por si përkthim i fjalës përshëndetëse italiane Buongiorno ose Hi! (fjala përshëndetëse amerikane, shkrutim i How are you)

* Tungjatjeta ka nisur të përballet edhe me Tung si shkurtim i kësaj shprehje, kur mund të përdorej shkurtimi Tjeta.

* Mos e vrit mendjen, mos e çaj kokën, në rregull përballen me shprehjen s'ka problem (që rrjedh nga anglishtja, frëngjishtja e italishtja). NO problem, pas de probleme, non c'e problema)

5- Krijim, nëpërmjet një përkthimi servil, i urimeve të përçudnuara

* Paç fat, të priftë e mbara, të vaftë mbarë përballet me fat të mirë (nga italishtja Buona fortuna)

* Mirupafshim tani ka përballë Shihemi (nga italishtja ci vediamo)

* Mirudëgjofshim tani përdoret Dëgjohemi (nga italishtja ci sentiamo)

* Mirardhshi tani përdoret Jeni të mirëpritur (nga anglishtja "You are welcome"). "Së shpejti", mënyra dëshirore mund të zhduket nga shqipja.

6- Huazim i panevojshëm gjestesh emocionale, të dhunshme, që bien ndesh me gjestet tradicioanle shqiptare

* Gishti i madh lart të tjerët të mbeldhur grusht para disa vitesh, ky gjest që shoqërohej me pasthirrmën Na!, kishte kuptimin (Ti s'ma hedh dot, apo hip këtu e shih Stambollin!), sot, nën ndikimin europerëndimor ka marrë kuptimin (shumë mirë, shumë bukur!)

* Gishti i mesit lart, të tjerët të mbledhur grusht, këtu kemi një shtrembërim të gjestit shqiptar, por jo të kuptimit të tij dhe kjo nën ndikimin europerëndimor e më saktë italian, ka marrë kuptimin (Ç'bën kështu! ku të çon mushka! A je në terezi!)

__________________
Quis custodiet ipsos custodes?

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 30 Prill 2004 23:04
Admirali nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė Admirali Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me Admirali (me Mesazh Privat) Kėrko mesazhe tė tjera nga: Admirali Shto Admirali nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto Admirali nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
Perendia
Perėndia s'ka fe!

Regjistruar: 12/04/2004
Vendbanimi: ©
Mesazhe: 328

Re: Analizohen huazimet e pavend tė gjuhės shqipe

Citim:
Po citoj ato që tha Admirali
Artikull i marre nga Gazeta Panorama

Tupja: Si po i zhdukim shprehjet tona shqiptarçe

Anila Mema

* Tungjatjeta ka nisur të përballet edhe me Tung si shkurtim i kësaj shprehje, kur mund të përdorej shkurtimi Tjeta.



Në rregull ato të tjerat, por kjo e fundit c'ne aty? Pse duhet të thotë (ose të paktën lë të kuptohet) që shkurtimi "tjeta" është më me vënd se shkurtimi "tung"? Meqë fjala "tungjatjeta" është e gjatë, në të folurën e përditshme është shkurtuar dhe ky shkurtim s'u bë kohët e fundit. Ka vite të tëra që në dialektin jugor përdoret "njatjeta" ose "tjeta" e në atë verior "tung". Mua personalisht më pëlqen më tepër shkurtimi "tung", mgjs jam vlonjat. Edhe ky shkurtim s'më duket huazim.
Kurse në huazimet e gjesteve kanë harruar tundjen e kokës, kur përdoret për pohim apo mohim.

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 01 Maj 2004 23:01
Perendia nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė Perendia Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me Perendia (me Mesazh Privat) Kėrko mesazhe tė tjera nga: Perendia Shto Perendia nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto Perendia nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
volter
shpirt artisti

Regjistruar: 19/11/2003
Vendbanimi: Moscow
Mesazhe: 4646

Norma e standartizuar e gjuhes shqipe tingellon krejt natyrale, dhe me vete jep bujen e dyfisht artistike... Por kjo gje ka filluar te zbehet ngapak, dhe norma eshte kombinuar me nje norme paemer, dhe tingellimi ka marre nje forme me te vrare... Ashtu edhe ne ortografi sadopak eshte operuar, dhe i eshte hequr nje pjese e bukurise... dhe çalon ne ortografi dhe ne ortoepi!
Pershendetje

__________________
Poets were the first teachers of mankind. Horace

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 21 Maj 2004 16:50
volter nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė volter Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me volter (me Mesazh Privat) Kėrko mesazhe tė tjera nga: volter Shto volter nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto volter nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
dena
Anetar i regjistruar

Regjistruar: 23/01/2004
Vendbanimi: tirane
Mesazhe: 102

Wink

Admiral urime per temen,

Mendoj se huazimet leksikore duhen shtresuar sipas vleres se tyre ne gjuhen e sotme, sipas ngjyrimit emocionues, sipas kufizimit territorial etj. Pra, kjo do te thote qe vlera e huazimeve leksikore ne gjuhen e sotme shqipe zbulohet nepermjet veshtrimit historik te ketyre huazimeve dhe normalisht qendrimi kundrejt tyre ne kete veshtrim nuk eshte i njejte.
Sipas disa studiuesve fjalet e huaja e pasurojne gjuhen, e sipas disa te tjereve e prishin, por ne kete ceshtje duhet mbajtur nje qendrim i drejte e i bazuar.
Ne ditet tona po behen perpjekje per te hedhur jashte perdorimit fjalet e huaja sepse kemi fjale shqipe me te njohura qe kane te njejtin kuptim.

angazhim-zotim,
divergjence-mosmarrevshje
aprovoj-miratoj
aplikoj-zbatoj
ekzagjeroj-teproj
adapt-i pershtatshem etj....

Keto shembuj qe permenda me lart tregojne se cmundesi te medha ka shqipja per te zevendesuar me mjetet e saj shume fjale te huaja.

Kur fjala e huaj nuk ka shprehur me perpikmeri kuptimin e fjales se huazuar atehere, perpjekja per ta zevendesuar ka deshtuar, psh, ky lloj zevendesimi nuk ka pas sukses:
abstenim-te stepurit..??!!
adrese- drejtim..?
delegacion-dergate..?
Pra, sipas disa gjuhetareve gjuha letrare pranon fjale te huaja, te domosdoshme per permbajtjen e tyre, por eshte i paperligjur vershimi pa kufizimi i fjaleve te huaja te panevojshme......
Admiral, kam mendimin, se diskutimi per kete teme le vend per hapesira te ndryshme komentesh, dhe kendveshtrimi per ceshtjen e huazimit te fjaleve s'eshte kurre absolut......

pershendetje

------------------------------------------
kerkojeni diturine prej djepit deri ne varr.

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 09 Korrik 2004 11:50
dena nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė dena Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me dena (me Mesazh Privat) Kėrko mesazhe tė tjera nga: dena Shto dena nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto dena nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
dena
Anetar i regjistruar

Regjistruar: 23/01/2004
Vendbanimi: tirane
Mesazhe: 102

Wink

Admiral, te gjitha ato komente qe permenda me lart jane mendime dhe studime gjuhetaresh te percjella nga prof.Jani Thomai, (qe te mos keqkuptohemi), sepse une vec i kam mesuar dhe pervetesuar ne shkolle..

pershendetje

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 09 Korrik 2004 11:58
dena nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė dena Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me dena (me Mesazh Privat) Kėrko mesazhe tė tjera nga: dena Shto dena nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto dena nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
Fajtori
Apo jo?

Regjistruar: 11/06/2002
Vendbanimi: Europe
Mesazhe: 10706

Nese me lejohet

Qe te rrime shtrember e te flasim drejt:

Ne Shqiperi kane filluar te perdoren fjale te huaja pa llgari dhe kjo shikohet neper televizione dhe emisione lajmesh. Me aq pak sa qendroj une ne Shqiperi personi qe kam degjuar te perdore me shume dhe ne menyre qesharake ka qene Spartak Ngjela (se mos keqkuptohemi, si intelektual duket shume i zoti).

Une jetoj vete jashte dhe shume fjale nuk vijne ne shqip dhe nuk ekzistojne. Shume persona si puna ime ama vleresojne krejt te ekzagjeruara termat e perdorura nga televiozne dhe politikane shqiptare. Nuk me vjen ne mend ndonje shembull por eshte per te vene duart ne koke kur mundohem gjithe vitin te flas shqipen e paster dhe gjej nje shqipe te bastarduar pa qene nevoja te jete e tille.

Nga ana tjeter mendoj se shqipja eshte nje gjuhe me shume shume probleme. Na mungojne bazat etimologjike te fjaleve te cilat i dime kuptimin por nuk kane rrenje ne shqip. Kam vene re se gjuha jone eshte nje miks fjalesh: shqiptare, latine, turke, anglosaksone. Ne ate mish-mash gjuhesor eshte vertet veshtire te kuptojme cfare eshte shqip e cfare jo.

Gjithashtu ka shume limite ne sfumaturat semantike (ose te pakten une nuk gjej fjale qe ekzistojne ne gjuhe tjeter).

Nje shembull:
divergjence-mosmarrevshje
Ky perkthim nuk ka kuptim fare pasi divergjenca vjen nga ndarja e rrugeve, divergjimi, largimi nga nje rrige e perbashket. Mosmarrveshja eshte nje keqkuptim qe presupozon se ne thelb te dy jane dakort.

Nje shembull i fjaleve tona pa kuptim etimologjik:
"Inxhinier" e dime te gjithe cfare dmth, por ne latinisht ka nje kuptim te plote qe vjen nga "ingenium", te prodhosh nga brenda. Kjo fjale nuk ekziston tek ne. Nuk kemi forma te tjera si "ignegno" per te pershkruar nje shpikje, ndersa ne shqip fjalori perkthen "ingegno" si zgjuarsi apo mendjemprehtesi, qe ska lidhje fare me idene semantike.

Si perfundim: Eshte fakti qe tani jetojme ne kultura te tjera qe kane sfumatura fjalesh te cilat shqipja nuk i ploteson dot, prandaj detyrohemi te perdorim troc fjalen e huaj me nje interlokutor qe na kupton (qe ndoshta jeton jashte). Shqipja nuk ka ndonje baze te mirefillte etimologjike ku te bazohemi per te gjeneruar fjalet e reja qe kemi nevoje. Me se shumti ka vjedhur fjale andej ketej nga popujt e tjere pa rrjedhur nga nje kulture gjuhesore e sigurte sic ka rrjedhur Spanjishtja dhe Italishtja nga Latinishtja. Ndryshe nuk do kishim keto probleme gjuhesore dhe kaq shume fjale te huaja ne fjalorin shqiptar.

__________________
Ne vendin tim, ne vendin tend, e shpojne lakren, i hedhin mend...

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 09 Korrik 2004 16:46
Fajtori nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė Fajtori Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me Fajtori (me Mesazh Privat) Vizito faqen personale tė Fajtori't! Kėrko mesazhe tė tjera nga: Fajtori Shto Fajtori nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto Fajtori nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
Ami-
Anėtar Aktiv

Regjistruar: 18/12/2002
Vendbanimi: Venezia
Mesazhe: 569

Nuk jam aspak dakort me Fajtorin ne goditjet qe i jep gjuhes shqipe.

Gjuha shqipe eshte nje nga gjuhet me interesante ne bote. Lehtesia qe ofron shqipja ne perkthime e rreshton ate ne gjuhet me te pasura dhe me te pershtatshme per perkthime sic eshte psh Gjermanishtja. Fan Noli rreshtohet ne perkthyesit me te mire ne bote, padyshim ne kete klasifikim qe i eshte bere pervec aftesise se tij profesionale ka ndikuar edhe pasuria e gjuhes shqipe.

Nuk di se ku bazohesh ti ne analizat e tua, mbi cekesine e shqipes dhe "vjedhjen" qe ajo i ka bere fjaleve te gjuheve te tjera. Analiza te ketij lloji nuk mund te behen me cekesi sepse jane argumente shume serioze. Per te kerkuar rrenjen e "vjedhjeve" te ketyre fjaleve duhet te shohesh prapambetjen e gjithanshme te kultures, ekonomise, artit e te gjitha fushave te tjera qe trasheguam nga regjimi totalitar 50-vjecar.

Diktatura ka krijuar deme te pallogaritshme ne kulturen shqiptare ka imponuar injorancen dhe ka krijuar "norme" me dialektizmat e udheheqesve. Askush nuk duhet te harroje qe ne administraten shqiptare ne gjithe keto vite flitej ne dialektin jugor ose me sakte ne zhargonin qe perdorte diktatori Hoxha. Fjale si "krietar", "Dolla", "Kllasa" etj etj ishin bere aq mbizoteruese saqe i perdorte ne menyre qesharake edhe Ramiz Alia i cili sic dihet ishte nga Shkodra. Pra aq imponues ishte ky zhargon saqe edhe Ramizi qe kishte per baze nje dialekt tjeter perdorte te foluren e Hoxhes ose te Mitit, Maqos, Selmanit, etj etj etj.

Kongresi i drejteshkrimit ishte nje tjeter krim ndaj gjuhes shqipe sepse eleminoi krejtesisht dialektin e veriut i cili ishte me i aferti me gjuhen shqipe te paster. Edhe sot e kesaj dite leksiku i dialektit verior eshte shume me i pasur sesa ai jugor. Perdorimi i "Paskajores": (me shku, me pa,) eshte pothuajse zhdukur nga e folura e perditshme, madje ata qe e perdorin koniderohen "maloke" nga ata qe jane te "civilizuar".

Profesoret e Gjuhes Shqipe jane pergjegjesit kryesore te ketyre anomalive por kjo nuk do te thote qe per faj te disa personave te pazote duhet hedhur balte mbi nje gjuhe mijeravjecare. Ate qe nuk e bejne dot profesoret e ben ne menyre te pavetedijshme vete populli, i cili, edhe pse perdor fjalen e huaj e modifikon ate duke i vendosur mbaresat e shqipes dhe duke e zgjedhuar ate ne baze te rregullave te shqipes.

Pra nuk eshte aq e rendesishme se cila fjale perdoret por se si perdoret kjo fjale ne fjali. Pergjegjesia qe bie mbi gazetaret dhe mbi politikanet eshte se ata duke dashur te kopjojne apo duke u shprehur perciptazi ndryshojne edhe renditjen e elementeve te fjalise duke goditur keshtu palcen e gjuhes shqipe e cila eshte struktura.

Kjo vjen edhe nga "padija" (injoranca) e atyre qe perdorin terma qesharake qe jane te pakuptueshme per popullin. Nuk jam aspak dakort me ty qe politikanet apo Gazetaret duhet te shprehen sic eshte me e lehte per ta. Profesioni qe ata kryejne ka si baze komunikimin me masat popullore dhe per pasoje kerkon qe ata te jene sa me te qarte dhe me te kuptueshem per te gjithe, si per mjekun dhe fizikanin ashtu edhe per pastruesin e rrugeve dhe per bujkun.

Nje tjeter pergjegjesi e politikaneve tane te papergjegjshem dhe e pseudo-profesoreve eshte edhe menyra qesharake e studimit te gjuhes shqipe ne shkollat tona. Ne studjojme gjuhen shqipe nga mosha 9-10 vjec deri ne moshen 13-14 vjec dhe gjuhet e tjera i studjojme ne nje moshe me te pjekur nga 15 vjec deri ne 25-26 vjec. Mora si shembull moshen mesatare te cikleve shkollore per te treguar se sa qesharake eshte pregatitja e nxenesve ne gjuhen amtare. Kjo pergjegjesi eshte kryekeput ne duart e lighjvenesve dhe te akademikeve te cilet duhet te bejne presione ne ndryshimin e ketij shkaterrimi qe po i behet gjuhes shqipe.

Po e perfundoj mendimin tim duke i keshilluar Fajtorit te lexoje Fishten Konicen, Nolin, Poradecin, Migjenin, Mitrush Kutelin e shume shkrimtar te tjere te cilet nuk duhen vleresuar vetem nga bukuria e vargjeve te tyre por edhe nga format letrare qe perdorin.

Madje do te shtoja se fjala "interlokutor" tingellon me mire e me kuptueshem po te perdorim "bashkebisedues" dhe se "Divergjenca" mund te perkthehet fare mire edhe si "mosperputhje"

Nje shembull:
divergjence-mosmarrevshje
Ky perkthim nuk ka kuptim fare pasi divergjenca vjen nga ndarja e rrugeve, divergjimi, largimi nga nje rrige e perbashket. Mosmarrveshja eshte nje keqkuptim qe presupozon se ne thelb te dy jane dakort.

"Mosperputhje" tregon gjithashtu qe nuk behet fjale per nje rruge te perbashket pra nuk ka pika prerjeje ndermjet nje drejteze e nje tjetre, cfaredo qe te shprehin keto drejteza, nje mendim, nje llogari, nje ide apo karakter, apo cfaredo qofte...

__________________
Mendjet e mėdha diskutojnė ide, mesataret ngjarje, te voglat njerėz...

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 13 Korrik 2004 08:24
Ami- nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė Ami- Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me Ami- (me Mesazh Privat) Vizito faqen personale tė Ami-'t! Kėrko mesazhe tė tjera nga: Ami- Shto Ami- nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto Ami- nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
Hektori
Anėtar Aktiv

Regjistruar: 06/05/2005
Vendbanimi: Ne Troje
Mesazhe: 215

Ami jam dakord me ty ne disa drejtime. Ke permendur disa figura te shquara te letrave shqipe midis tyre dhe Nolin. Eshte i jashtezakonshem ne perkthimin nga shume gjuhe te botes ne nje shqipe te kulluar. Mjafton te permend Rubairat e Omar Khajamit nga persishtja ne shqip. Megjithate nuk jam dakord me kritikat kunder regjimit qe me duken te ekzagjeruara. Mendimet e tua i kam hasur te shume njerez nga veriu. Nuk jam gjuhetar qe te te pergjigjem me hollesi, por dialekti tosk nuk u zgjodh sepse dikush ishte nga jugu. Dialekti tosk u zgjodh sepse ishte me i standartizuar. Ti duhet ta dish se ne Itali si dialekt te gjuhes se shkruar u zgjodh ai fiorentin pra ai i Firences sepse eshte me i paster e me i kuptueshem. Nese mund te futen elemente nga dialekti geg kjo eshte per tu pare dhe per tu studiuar. Patjeter qe ka renie te kultures gjuhesore dhe ka shume arsye qe jane permendur me lart. Po me c'po shoh ne Shqiperi intelektuale te shquar qe hartojne tekste shkollore apo programe mesimore kane shkaterruar gjuhen. Ja psh ne nje tekst gjeografie ku fjala shqipe vendndodhje zevendesohet me ate lokacion. Apo qe ne shkollat fillore futen gjuhe te huaja si anglishtja.

__________________
Ndero Zotin, dashuro gruan, mbroje atdheun

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 29 Qershor 2005 16:57
Hektori nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė Hektori Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me Hektori (me Mesazh Privat) Kėrko mesazhe tė tjera nga: Hektori Shto Hektori nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto Hektori nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
Ora tani: 15:49 Hap njė temė tė re    Pėrgjigju brenda kėsaj teme
Gjithsej 4 faqe: [1] 2 3 4 »   Tema e mėparshme   Tema Tjetėr

Forumi Horizont Forumi Horizont > Bota Shqiptare > Gjuha Shqipe > Renia e kultures gjuhesore

Pėrgatit Kėtė Faqe Pėr Printim | Dėrgoje Me Email | Abonohu Nė Kėtė Temė

Vlerėso kėtė temė:

Mundėsitė e Nėn-Forumit:
Nuk mund tė hapni tema
Nuk mund ti pėrgjigjeni temave
Nuk mund tė bashkangjisni file
Nuk mund tė modifikoni mesazhin tuaj
Kodet HTML nuk lejohen
Kodet speciale lejohen
Ikonat lejohen
Kodet [IMG] lejohen
 

 

Kliko pėr tu larguar nese je identifikuar
Powered by: vBulletin © Jelsoft Enterprises Limited.
Materialet qė gjenden tek Forumi Horizont janė kontribut i vizitorėve. Jeni tė lutur tė mos i kopjoni por ti bėni link adresėn ku ndodhen.