Forumi Horizont Forumi Horizont > Media dhe Politika > Mediat Shqiptare > Diskutime te ngjarjeve nga Shqiperia > Komente...
Gjithsej 25 faqe: [1] 2 3 4 5 6 7 8 9 10 » ... E fundit »   Tema e mėparshme   Tema Tjetėr
Autori
Titulli Hap njė temė tė re    Pėrgjigju brenda kėsaj teme
agata
idealiste

Regjistruar: 20/02/2004
Vendbanimi: Utopial
Mesazhe: 2981

Komente...

Shpresë e ulët për ndryshim


Fakti që ne kemi pasur dhe vazhdojmë të kemi dyshim tek sondazhet tona praelektorale më duket gjëja më e kuptueshme. Do të ishim krejt naivë po të mos kishim dyshim për të mos thënë mosbesim tek to. Jetojmë në një shoqëri ku manipulimi i njeriut nga njeriu është shumë herë më i fortë se sa komunikimi i sinqertë midis njerëzve, ku kush ka në dorë instrumentet e njohjes së të vërtetës rrallë punon për ta njohur e kuptuar sa më mirë atë, por për ta kontrolluar e imponuar atë. Aq më tepër kur kemi parasysh se porositësit e sondazheve janë televizione që, prej kohësh, nuk sillen si pushtet i katërt, por si televizione partiake. Sot vështirë se ka shqiptar që të mos e dijë se Klani është televizon afër Berishës dhe Top Channel afër Edi Ramës, pavarësisht nga përpjekjet që mund të bëjnë gazetarë të veçantë apo rebelët brenda këtyre televizioneve të tregohen objektivë, të pavarur, asnjëanës. Prandaj, kur këta televizone kanë porositur sondazhe, kanë qenë gjithherë të paragjykuar. Dhe rezultatet e sondazheve deri më sot nuk i kanë përgënjeshtruar paragjykimet tona. Paçka se sondazhistët kanë qenë të huaj. Jemi mësuar tashme prej kohësh edhe me përdorimin e autoritetit e kredibilitetit të të huajve për të na mashtruar. Veçanërisht tani, pas kësaj krize ekonomike e financiare të shkaktuar kryesisht nga të ashtuquajturit "djem të artë" perëndimorë, besimi tek kësi djemsh ka rënë në fund të këmbëve.
Ja pse lajmi se sondazhi i Zogbyt, i porositur nga Top Channel, ka nxjerrë një rezultat në favor të PD është një lajm ku më i rëndësishëm sesa fakti që PD del dy pikë mbi PS është fakti se këtë e thotë sondazhi i porositur nga Top Channel, i njohur si pro Rama, i cili ka nxjerrë gjithnjë PS me distancë mbi PD.



Si do ta shpjegonim këtë ndryshim rezultati nga Zogby në prag të zgjedhjeve?
Së pari, nëse do t'i besojmë paragjykimit tonë se sondazhistët nuk kërkojnë të vërtetën, por se si t'u shërbejnë interesave të pronarëve të televizioneve që i paguajnë, nuk mund të mos ngremë dyshimin se mos ka ndryshuar ndonjë gjë tek TOP-i. Mos vallë pronarët janë kapur nga Berisha nëpërmjet ndonjë interesi apo pike të dobët? Duam s'duam këtë pikëpyetje nuk mund ta fshijmë nga truri. Deri tani personalisht, nuk mund të them më shumë se kaq për këtë hipotezë. Më ka ardhur në vesh puna e një telefonie celulare të katërt, por kjo mbetet për tu verifikuar. Këtë mund ta provojmë duke ndjekur në vazhdim edhe lajmet dhe emisionet e Topit që, për hir të së vërtetës, kanë shfaqur herë pas here lëkundje të kësaj natyre, gjithë duke mbetur në krah të Ramës.

Por, sigurisht, nuk mund të mos marrim në konsideratë hipotezën se rezultati shpreh një të vërtetë: që PS gjithsesi ka rënë dhe PD gjithsesi është rritur dhe ta analizojmë atë. (Këtu hyn edhe varianti i ndërmjetëm sipas të cilit, sondazhistët, edhe pse kanë për synim të shërbejnë, nuk mund t'ia fusin ashtu kot fare sepse nesër do të përgënjeshtroheshin rëndë dhe do të humbisnin fare edhe reputacionin e klientelën. Kjo të çon tek hipoteza se, megjithë shërbimin, Zogby nuk mund ta çonte diferencën më të vogël se kaq. Pra diferenca në këtë rast mund të jetë edhe më e madhe.)

Cilat do të ishin arësyet e kësaj zhvendosjeje të rezultatit?
Disa ia atribuojnë këtë hyrjes në NATO, kandidimit në BE, premtimit për viza. Sipas mendimit tim një diferencë e tillë në rezultat, gjithmonë nëse është e vërtetë, nuk mund t'i dedikohet propagandës për hyrjen në Nato dhe as premtimeve të Berishës për central bërthamore, sikurse lexova në ndonjë koment të shtypit. Kam ca më shumë respekt për intuitën e shqiptarëve. Dhe as nuk besoj se ata janë të kënaqur me gjendjen. Sipas meje, në vend të parë të shkaqeve të këtij rezultati do të renditej shpresa e vogël e shqiptarëve për ndryshim. Kur shpresa se forca opozitare mund ta ndryshojë gjendjen është e vogël atëhere elektorati priret të ruajë statuskuonë.

Besoj se ka shumë arësye në favor të idesë se kjo shpresë për ndryshim është e vogël. Së pari, sepse kemi të bëjmë me një klasë politike të provuar dhe stërprovuar në pushtet dhe gjithherë zhgënjyese. Këtë ia thotë elektoratit edhe vetë Edi Rama: "Kjo është një lojë që 18 vjet e luajnë ata dhe e paguani ju", pa u kuptuar qartë nëse këtë e bën pse ka vërtet iluzionin se njerëzit e ndajnë atë nga klasa politike të cilës i përket apo me idenë "ta hajë kush ta hajë". Sipas mendimi tim, njerëzit këtë nuk e hanë fare. Për më tepër Rama këtë ndryshim të klasës politike, që do të sillte edhe ndryshimin e gjendjes, duket sikur kërkon ta përfaqësojë vetëm vetë sepse figurat që dalin në PS krahas tij ose janë ata të vjetrit ose janë ndoca të rinj që nuk shfaqin asnjë lloj personaliteti të spikatur.

Së dyti, sepse opozita është realisht në pushtet. Mbajtja e Bashkisë në duart e kryetarit të Partisë Socialiste ka qenë një thikë me dy presa. Më një anë, duke patur parasysh lojën politike shqiptare, ajo i duhej Ramës për të mbajtur pranë vetes mjaft lobe biznesomediatike që përndryshe mund ta linin dhe ai do të ndihej, kështu, shumë më i dobët përsa i përket propagandës dhe financimeve. Por, në anë tjetër, kjo s'mund të mos ndikonte në rritjen e mosbesimit të publikut tek forca e tij politike që, në krye të Bashkisë, nuk ka bërë ndryshim në metodat korruptive të qeverisjes shpesh edhe në bashkëpunim me mazhorancën.

Së treti, edhe pavendosmëria e Ramës për lënien e Bashkisë ka ndikuar për rritjen e mosbesimit në ndryshim. Sido që të përpiqet ta justififikëjë Rama moslënien e Bashkisë me gjoja mbajtjen e premtimit banorëve të Tiranës askush nuk bindet dot se kjo nuk ndodh për shkak të frikës së humbjes. Dhe kjo frikë, ndryshe mosbesim në fitore, është transmetuar sigurisht në elektorat sëbashku me forcimin e idesë se, tek e fundit, kësaj kategorie politikanësh i intereson të ruajë llokmat e pushtetit dhe të përfitimit, e jo të sakrifikojë për njerëzit. Në këtë pikë gjithsesi duhet thënë se moslargimi i Ramës nga Bashkia forcon besueshmërinë e sondazhit të Zogbyt.

Një arësye tjetër e shpresës së ulët për ndryshim lidhet me faktin se, me kalimin e viteve, interesat e lobeve të caktuar të biznesit janë bërë gjithnjë e më pak konfliktualë me njëri tjetrin ndërkohë që dihet se janë ata që i kanë përcaktuar kryesisht politikat e partive. Ata, në përgjithësi, kanë gjetur rrugët për të mbrojtur interesat e tyre, cilado qoftë partia që ka ardhur në pushtet. Gjithë në këtë kontekst, kundërshtimet e opozitës ndaj projekteve të Berishës, që janë dukshëm në favor të këtyre interesave e jo të popullsisë së gjerë, janë shumë të zbehta, sa për shkak të lidhjeve të vjetra që ajo ka pasur me këta lobistë aq edhe sepse nesër, edhe në pushtet, do të jetë e detyruar të punojnë për ta. Është folur shumë për Gërdecin si faktor që ka ulur pikët e Berishës. Kjo pjesërisht është e vërtetë, por, nga ana tjetër, megjithëse mediat nuk kanë folur sa e si duhet, njerëzit e dinë mirë se Fatmir Mediut apo të birit të Berishës vetëm rastësisht u plasi në duar Gërdeci sepse protagonisti kryesor i Gërdecit, Delijorgji, do ta kishte bërë fabrikën në Gërdec edhe sikur në Ministrinë e Mbrojtjes apo në Kryeministri të kishin qenë miqtë e tij socialistë. Mungesa e vullnetit për t'i shkuar deri në fund të vërtetës që përfaqëson fenomeni Delijorgji, jo vetëm nga PS, por edhe nga partnerët e rinj të saj, që hynë në politikë me kartën e luftës kundër klasës së vjetër të korruptuar politike, siç është grupimi 99 i Erjon Velisë, nuk kalon pa u vënë re tek elektorati.

Këto janë disa nga arsyet pse, sipas mendimit tim, elektorati ka pak shpresë që opozita do të sillte ndyshimin që ai pret, çka shpjegon edhe rezultatin e Zogbyt.

P.S. Ndërkaq nuk di të them se në ç'mënyrë po ndikon rreziku i thellimit të krizës ekonomike tek ky elektorat. Me një fjalë në cilën forcë politike ka ai më shumë besim se do ta menaxhonte më mirë perspektivën e një ndryshimi për keq të gjendjes për shkak të krizës. Përshtypja ime është se jemi pak të informuar për këto rreziqe që, nëse ekzistojnë, na mbahen të fshehta edhe për shkak të zgjedhjeve. Prandaj nuk besoj që rezultati i Zogbit të reflektojë gjë në këtë drejtim. Vetëm nëse do t'i kthehemi sërisht dyshimit tek Zogby e të hamendësojmë se për këto rreziqe Rama është i informuar sëbashku me këshillën që është më mirë të mos e marrë sesa ta marrë pushtetin qendror. Por kjo është një hipotezë shumë largvajtëse që e futa si poshtë shënim në këtë shkrim më shumë për ndershmëri ndaj lexuesit, përderisa e mendova, e jo pse besoj në të. Mbetem i bindur se politikanët shqiptarë, e veçanërisht ata të tipit Rama Berisha, nuk hyjnë kurrsesi në kategorinë e politikanëve largpamës, përkundrazi bëjnë pjesë ndër ata që nuk e kanë hedhur kurrë ndonjëherë vështrimin përtej hundës së pushtetit të tyre e se ky lloj politikani, nga ana tjetër, është produkt i një klase ekonomike po aq dritëshkurtër që praktikon vetëm stilin e biznesit "kafsho e ik". (Korrieri, 11 maj 2009)

__________________
Gjysma e asaj qe shkruaj ndoshta eshte e pa kuptimte per ju, por un e shkruaj qe gjysma tjeter te mund te arrije tek ju. FIRDUSI

Modifikuar nga Fajtori datė 19/05/2009 ora 14:36

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 19 Maj 2009 12:10
agata nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė agata Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me agata (me Mesazh Privat) Vizito faqen personale tė agata't! Kėrko mesazhe tė tjera nga: agata Shto agata nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto agata nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
agata
idealiste

Regjistruar: 20/02/2004
Vendbanimi: Utopial
Mesazhe: 2981

E reja e kėtyre zgjedhjeve

e hënë, maj 18, 2009


Cili është dallimi i këtyre zgjedhjeve me zgjedhjet e mëparëshme? Më duket se nëse do të kemi parasysh prioritetet e fushatave të ndryshme elektorale të opozitës dhe mazhorancës, që ndryshe i quajmë edhe "kuajt e betejës" së një fushate elektorale, do të vërejmë se fushata aktuale ka një karakteristikë të vetën që e dallon nga të tjerat e që vlen të merret në analizë.
Le të përpiqemi t'i kujtojmë zgjedhjet që nga viti 1996 për të nxjerrë, sigurisht duke thjeshtëzuar, kuajt e betejës së dy partive kryesore.
Në vitin 1996 kali i betejës së opozitës ishte akuza ndaj Berishës për dhunë e autoritarizëm. Ndërkaq kali i betejsë së mazhorancës ishte (sërisht) antikomunizmi që e kishte sjellë në pushtet më 1991 kombinuar me pretendimin për sukseset e arritura. Dhunimi i votës së lirë ditën e zgjedhjeve provoi akuzat e opozitës, por duke i dhënë fitoren, megjithatë, PD-së.
Një vit më vonë më 1997 opozita e ndërtoi fushatën e saj mbi katastrofën që kishte shkaktuar Berisha me piramidat kurse Berisha mbi kundërakuzën se kishin qenë ata shkaktarët e katastrofës sepse kishin manipuluar politikisht krizën e piramidave në emër të një revanshizmi komunist. Kësaj here njerëzit treguan qartazi me votë përgjegjësit e vërtetë të fatkeqësisë. Më shumë sesa çdo gjë këtë e provoi rezultati i Tiranës ku PD humbi thuajse në të gjitha zonat.
Në vitin 2001 kali i betejës së PD në opozitë u bë akuza për korrupsion kurse kali i betejsë së mazhorancës qe rreziku i kthimit të Berishës që kishte bërë 97-tën. Këto zgjedhje përfunduan me fitoren e socialistëve të cilët arritën të bindin, edhe me ndihmë manipulimesh zgjedhore si Dushku, se korrupsioni i tyre qe rreziku më i vogël.
Pas katër vjetësh përsëri kali i betejës së opozitës ishte korrupsioni i PS dhe përsëri mazhoranca e vuri theksin tek rreziku i kthimit të njeriut që kishte bërë 97-tën. Kësaj here rreziku më i vogël u konsiderua nga zgjedhësit se ishte bërë rreziku më i madh: karta e rrezikziut të 97-tës humbi përpara kartës së korrupsionit të Nanos me shokë. Lidhur me këto zgjedhje duhet kujtuar edhe fakti se në to mori pjesë edhe LSI, një parti që, me ndarjen e saj, ndikoi në humbjen e së majtës. Por le të mos harrojmë se edhe ajo kalin kryesor të betejës në fushatë kishte korrupsionin e mazhorancës.
Në vitin 2009 jemi në një fushatë që ka specifikën e vet që nuk e gjejmë në zgjedhjet paraardhëse. Kjo specifikë qëndron në atë se kuajt e betejës së dy palëve kryesore, ndryshe nga çdo herë tjetër, janë të njëjtë: të dy palët e kanë përqendruar fushatën në akuzat e ndërsjellta për korrupsion të dy liderëve të partive. Nëse do të shfletosh faqet e para të gazetave do të shohësh se opozita akuzon kryesisht Berishën se ka vënë sistemin e korrupsionit në shërbim të pasurimit të familjes së tij, kurse mazhoranca akuzon kryebashkiakun Rama për korrupsion me lejet e ndërtimit, madje ka ngritur për këtë edhe një komision parlamentar që kuptohet se është në funksion të fushatës elektorale.
Historianët që do të vihen pas vitesh të shkruajnë historinë e Shqipërisë të këtyre viteve do të venë në dukje se në fundin e dhjetëvjeçarit të parë ose në dekadën e dytë të tranzicionit problemi kryesor që ka pasur Shqipëria ka qenë korrupsioni i klasës së saj politike. Dhe, duke iu referuar shtypit të kohës, do të venë në dukje akuzat ndaj Berishës për Gërdecin apo rrugën Durrës Kukës dhe akuzat e mazhorancës për kryetarin e Bashkisë së Tiranës e të PS Rama me lejet e ndërtimit. (Në ato vite besoj se provat e vërtetësisë së këtyre akuzave do të jenë shumë më të qarta sesa sot). Dhe, sipas mendimi tim, do të jenë duke thënë të vërteta për të cilat ka prova të mjaftueshme edhe sot. Por nuk di se sa do të arrijnë të dallojnë një paradoks të sotëm brenda këtyre akuzave. Paradoksi qëndron në atë se flitet aq shumë, bërtitet aq shumë për korrupsionin ndërkohë që ai rritet, nuk zvogëlohet. Paradoksi qëndron në atë se ndërkohë që flitet aq shumë kundër tij njerëzit revoltohen aq pak, sikur ta kenë humbur ndjeshmërinë, njëlloj si hundët që nuk e ndjejnë më një erë të keqe pse qimëzat e ndjeshmërisë së asaj ere janë të tejngopura me të. Këto ditë po publikohen dokumente të tjera që provojnë se në Gërdec është i përfshirë i biri i Berishës dhe një pjesë gazetarësh ngrenë pyetjen se si ka mundësi që nuk po ndodh e pabëra, madje, paradoksalisht shtimi i provave që vërtetojnë implikimin e njerëzve të Berishës në Gërdec sikur shton edhe indiferencën e publikut, po t'u besosh sondazheve. Problemi është se hundët tashmë janë krejt të bllokuara sepse mekanizmat e pastrimit të tyre (kam parasysh kryesisht sistemin e drejtësisë) nuk funksionojnë. Problemi është se veshët nuk ndjejnë sepse tashmë po e stërdëgjojnë refrenin e këngës së luftës kundër korrupsionit të luhet përsëritshëm dhe mërzitshëm si një pllakë grmafoni e prishur që rrotullohet në vend, ku mungon finalja.
Do të thoja se indiferentizmi i elektoratit ndaj akuzave të ndërsjellata për korrupsion, ndërkohë që fushatat e dy forcave kryesore janë ndërtuar kryesisht mbi këto akuza, është karakteristika kryesore e kësaj fushate, por edhe e reja e saj në krahasim me fushatat e tjera. Në këtë kontekst ajo që bije në sy në të dy partitë, në ndryshim me vitin 2005, është fakti se, ndonëse ato kanë si kalë beteje denoncimin e korrupsionit, nuk po ndodh ajo që ndodhi në 2005, kur Berisha, që ta kalëronte sa më mirë këtë kalë, e paisi edhe me një "shalë". E kam fjalën për faktin se në premtimet e tij elektorale të vitit 2005 Berisha paraqiti edhe disa projekt premtime të luftës kundër korrupsionit. Kryesori ishte premtimi i dënimit të të korruptuarve që do të realizohej me vendosjen e një prokurori të pavarur që do të hapte dosjet e dukëve dhe baronëve të krimit mbi të cilët kishte fjetur prokurori i athershëm. Por pati edhe premtime të tilla si eliminimi i konfliktit të interesave, që i detyronte kandidatët e tij të mos kishin njëherësh edhe biznese e më the të thashë e, në këtë kontekst, ai premtoi, madje, se edhe madiat do t'i çlironte nga konflikti i interesit që i kishte kthyer në shërbëtorë të pushteteve qendrorë apo lokal. Këto qenë dy shtyllat kryesore do të thoja të projektit që sikur konkretizonin disi ëndrrën e njerëzve për ndëshkimin e të padrejtëve më një anë dhe nevojën për qeverisje me drejtësi më anë tjetër. Kurse tani kuajt janë pa shalë. Pra edhe pse flitet kaq shumë për korrupsionin e kundërshtarit kjo nuk shoqërohet me projekt premtime konkrete se çfarë do të bëhet për eliminimin apo reduktimin e korrupsionit. Nga sa kujtoj dy ishin argumentet kryesore të Edi Ramës kundër fushatës së PD kundër korrupsionit më 2005. E para, se ai po e përdorte korupsionin si kalë pushteti njëlloj sikurse kishte përdorur antikomunizmin - çka sipas mendimit tim u provua si e vërtetë - dhe, së dyti, se korrupsioni nuk luftohej me denoncim e dënime me burg individësh, por me reforma radikale që do ta pamundësonin atë. Tani nuk kemi asnjë lloj projektreforme që do ta luftonte korrupsionin, që sipas meje, do të duhej të ndërtohej rreth premtimeve të pambajtura të Berishës për eliminim e konflikteve të interesave dhe forcimin e pavarësisë së drejtësisë në vendin tonë. Nga sa më rezulton të dy partitë përsa i përket drejtësisë kanë kryer reforma që e dobësojnë pushtetin e drejtësisë përpara pushtetit të partitokracisë së korruptuar dhe, po ashtu, termin "konflikt interesi" nuk e shikoj të artikulohet në fushatën elektorale të dy partive ndërkohë që në praktikë, edhe në fushatë, e shikoj të jetë vetë motivimi i politikës. Shtoj këtu se, sipas meje, edhe fakti që akuzat janë përqendruar thjesht dhe vetëm në akuza ndaj liderëve të partive Berisha dhe Rama vërtetojnë mungesën e programeve serioze antikorrupsion përkundrazi provojnë mosseriozitetin dhe demagogjinë e këtyre akuzave.
Problemi i ndërtimit të projekteve të tilla antikorrupsion nuk është aq i thjeshtë, sigurisht. Korrupsioni në Shqipëri nuk është aspekti negativ i politikës sonë apo edhe i drejtësisë sonë, por është vetë politika, vetë drejtësia jonë. Ai nuk është efekti shoqërues i këtij të ashtuquajturi tranzicion përdrejt shtetit ligjor dhe ekonomisë së tregut, por është vetë ky tranzicion. Kjo e bën të vështirë hartimin e projekteve efikase dhe të besueshme njëherësh, sepse vështirë të ndodhë që autorët e së keqes të bëhen edhe shëruesit e saj. Por kjo s'do të thotë se duhet të reshtim së kërkuari shërimin. Aq më tepër kur, siç na e vërtetojnë edhe partitë me fushatën e tyre elektorale, kjo është sëmundja kryesore prej së cilës vuan shoqëria jonë. Dhe një nga format e ngulmimit tonë për shërim do të thoja se është që në prag fushatash të tilla elektorale të kërkojmë projekte të qarta e bindëse antikorrupsion prej atyre që gjithë ditën akuzojnë njëri tjetrin për korrupsion, ndër të cilët do të përfshija edhe gazetarët e angazhuar në njërën apo tjetrën palë. (Korrieri, 18 maj 2009)

__________________
Gjysma e asaj qe shkruaj ndoshta eshte e pa kuptimte per ju, por un e shkruaj qe gjysma tjeter te mund te arrije tek ju. FIRDUSI

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 19 Maj 2009 12:14
agata nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė agata Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me agata (me Mesazh Privat) Vizito faqen personale tė agata't! Kėrko mesazhe tė tjera nga: agata Shto agata nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto agata nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
Fajtori
Apo jo?

Regjistruar: 11/06/2002
Vendbanimi: Europe
Mesazhe: 10706

Thumbs up

Sikur te kishte 100 mendje si ajo e Lubonjes, Shqiperia do ishte 100 here me lart.

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 19 Maj 2009 13:36
Fajtori nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė Fajtori Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me Fajtori (me Mesazh Privat) Vizito faqen personale tė Fajtori't! Kėrko mesazhe tė tjera nga: Fajtori Shto Fajtori nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto Fajtori nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
agata
idealiste

Regjistruar: 20/02/2004
Vendbanimi: Utopial
Mesazhe: 2981

Ēfarė kėrkon teoria e lojėrave nė politikė?

Artikull i Artan Fuges

PBDNJ, përfaqësuesja politike e minorancës greke në Shqipëri ka ndërruar “pllakën” në prag të zgjedhjeve, duke kaluar nga aleanca 4-vjeçare me PD-në në atë me PS-në. Përtej asaj që deklarohet zyrtarisht, cilat mendoni se mund të jenë shkaqet e vërteta? Në pozitat e reja ndërkombëtare dhe gjeopolitike të Shqipërisë dhe shqiptarëve në rajon si e shikoni perspektivën e rolit elektoral dhe politik te minorancës greke?



E lexova këtë lajm dhe nuk u ndjeva i befasuar prej tij. Dukej një ngjarje politike që edhe pritej në njëfarë mënyre. Për ta vlerësuar, sikurse më kërkoni, ka dy versione të mundshme: I pari, një vlerësim prej amatori, ku mund të thuhen të gjitha opinionet apo deliret e mundshme, pasionet militantiste, që prodhon mendja njerëzore. Versioni i dytë kërkon që vlerësimi të bëhet mundësisht mbi një bazë që mbështetet në një skemë të përpunuar nga metodologjia e shkencave politike në veçanti dhe nga shkencat shoqërore në përgjithësi. Duke iu përmbajtur këtij të dytit, dëshiroj të them se për ta bërë këtë analizë, do të mbështetem te teoria e lojërave, një nga teoritë më moderne, me baza matematikore dhe më të përdorura kur gjykohen fenomene politike, ekonomike apo të llojeve të tjera.

Çfarë është kjo teori e lojërave? Në fakt, ka disa të tilla. Mua gjithnjë më kanë parapëlqyer ato të përpunuara nga Hayek, Popper dhe mbi të gjitha, nga një mendimtar francez, shumë në zë në shekullin e njëzetë, Raymond Boudon, përpunues i “individualizmit metodologjik”.

Sipas teorive të lojërave, dy janë parimet kryesore për të bërë analizën e sjelljeve politike dhe në këtë rast, meqë ma kërkoni, të lëvizjes së fundit politike të PBDNJ-së.

Parimi i parë lidhet me atë se çdo njeri apo aktor kolektiv politik priret t’i bëjë mirë llogaritë e veta. Por, i ndodhur në një bashkëveprim me lojtarë të tjerë, nuk luan ashtu sikurse do të dëshironte, pra nuk ndjek dot realizimin e qëllimit të vet final, por e formulon qëndrimin e tij, në funksion të mundësive, të lojës së të tjerëve dhe këtë e paraqet si zgjedhjen racionale më të mirë të mundshme. Pra, bën një përllogaritje se si i del më mirë. PBDNJ-ja sigurisht do të dëshironte të dilte vetëm në zgjedhje dhe të fitonte shumicën e votave të shqiptarëve. Ky do të ishte qëllimi i dëshiruar virtualisht, por jo zgjedhja racionale sa kohë në skenën politike ka edhe parti politike të tjera që nuk e lejojnë këtë. Aq më shumë që Kodi i ri Elektoral penalizon ato parti të vogla që nuk futen në koalicione. Teoria e lojërave ndan pra dëshirën nga përllogaritja racionale e forcave. Dëshira: mundësisht të marrë të gjitha vota e shqiptarëve; zgjedhja racionale e bërë sipas hesapeve të veta: bashkimi me koalicionin e majtë.

Interesante është se një drejtues i kësaj force politike e ka shprehur hapur këtë gjë, duke thënë se po bashkohen me koalicionin e majtë për “arsye matematike”, pra, për të mbledhur, sipas tij, sa më shumë vota.

Së dyti, sipas teorisë së lojërave, çdo aktor politik, ndonëse i bën vetë përllogaritjet e tij, nuk është në gjendje të dijë se çfarë rezultati do të arrijë nga pikëpamja elektorale në të vërtetë. E ardhmja është e paparashikuar, na thotë teoria e lojërave, sepse me vetë veprimin tonë ne ndryshojmë pak ose shumë të dhënat e kontekstit ku kemi bërë llogaritë paraprake.

Si ta them më shkoqur për ta kuptuar edhe ata që nuk kuptojnë as veten e tyre kur shkruajnë e as kur flasin? Për shembull, dikush dëshiron t’i kalojë pushimet sa më mirë në një ishull, në një plazh të pabanuar dhe të papopulluar nga turistë të tjerë. Shkon atje ku hartat turistike thonë se ku gjendet ky ishull. Mirëpo, sikurse ai, po për të njëjtën arsye, në këtë ishull shkojnë edhe mijëra të tjerë. I pari sheh se pikërisht sepse veproi në mënyrë racionale, por pa marrë parasysh veprimin apo bashkëveprimin me të tjerët, çka nuk mund ta parashikonte, u ndodh në një plazh të mbipopulluar. Arrin ndonjëherë të kundërtën e asaj që dëshiron.

Drejtuesi kryesor i partisë në fjalë e ka shprehur shumë qartë gjithashtu se nëse fiton e majta, PBDNJ-ja do të jetë në qeverisje, nëse fiton e djathta do të jetë në opozitë. Pra, në njëfarë mënyre i ka “hedhur zaret”, atje ku ka menduar se do t’i ndrisë fati më shumë, sipas përllogaritjeve të veta, por pa qenë i sigurt se cila do të jetë e ardhmja. Sinqeriteti i tij, së paku, në deklarimet e fundit, është për t’u përshëndetur. Thotë gjëra që nuk thuhen zakonisht nga politikanët profesionistë.

Ky është thelbi i teorisë së lojërave. Bëhen përllogaritjet racionale më të sakta të mundshme, por pa ditur asnjëherë se si do të dalin ato.

Tani të vijmë më konkretisht, hap pas hapi. Çfarë kërkon teoria e lojërave?

Së pari: Përllogaritjen e atyre që quhen kosto të daljes nga një koniunkturë e caktuar politike dhe e shpenzimeve për të hyrë në një dinamikë tjetër politike.

Me thënë të drejtën, kostot e daljes nga koalicioni i djathtë nuk duken se kanë qenë shumë për PBDNJ-në. Zoti Berisha, më duket mua, u ka dhënë shumë lehtë aleatëve të tij gjithçka që ata kanë kërkuar dhe ka kërkuar shumë pak prej tyre si kundërpeshë.

As shpenzimet e bëra për të hyrë në koalicionin e majtë nuk duken të mëdha.

Me sa kam lexuar nëpërmjet shtypit, sepse me thënë të drejtën jetën politike e ndjek shumë rrallë, Partia për të Drejtat e Njeriut përgjatë katër viteve mori shumë nga të qenit në qeverisje, politikisht flas, dhe nuk është se u implikua në mbilodhje për të mbrojtur a përkrahur nga pikëpamja propagandistike qeverisjen aktuale. Kishte nga ato gjëra që i mori, sepse janë detyrime të politikës. Në radhë të parë mbrojtja e të drejtave të njeriut për sa u përket minoritarëve grekë në territorin shqiptar. Të drejta individuale, por edhe kolektive, që nga pranimi i dyshtetësisë prej shtetit shqiptar, nga të drejtat për mësimin në gjuhë amtare, për të marrë pensione nga shteti fqinj etj. Në fakt, të drejtat e pakicave janë shumë të rëndësishme në një vend demokratik si Shqipëria dhe, mendoj, se ato duhet të vijnë duke u zgjeruar. Meqë ra fjala, unë jam që në zonat ku banon minoriteti grek, të ketë, përse jo, tabela në shqip, anglisht edhe greqisht. Është edhe zonë turistike, edhe kalimi. Por, mori edhe gjëra të diskutueshme që i interesojnë minoritetit dhe Greqisë sikurse janë varrezat e ushtarëve grekë, e kështu me radhë.

Këtë ndryshim kjo parti politike ndofta e kishte të pamundur për ta bërë përpara vizitës së Kryeministrit grek, Karamanlis, para disa ditësh në Tiranë. Me këtë rast, sikurse dihet, u nënshkrua edhe marrëveshja për kufirin detar mes dy vendeve. Po ta bënte këtë veprim përpara, mund të kishte kosto, por pas tij, nuk ka më kosto, hëpërhë, së paku. Ato ditë pashë liderë të PBDNJ-së, që gati sa nuk përqafoheshin nëpër studio televizive me politikanë të djathtë, të niveleve të dyta bile.

Edhe në planin politik, dalja nga koalicioni i djathtë, nuk i dukej me kosto. Në Kuvend, me sa di, deputetët e kësaj partie kanë votuar me shumicën parlamentare, por në planin propagandistik, gjithmonë më janë dukur sikur nuk kishin ndonjë afinitet me të. Dukej se një hije dyshimi qarkullonte. Aq më shumë se liderë të rëndësishëm të kësaj partie pothuajse kanë deklaruar se janë të majtë, kanë qenë në poste në qeverisjen e majtë të dikurshme. Pra, nuk është se kemi të bëjmë me ndonjë parti të djathtë.

Nuk dua të thellohem shumë në një analizë që zakonisht e bëj në mjedise më të mbyllura, por statistikisht fare të pakundërshtueshme, sipas së cilës ka një lloj përputhjeje midis përkatësive politike dhe atyre fetare në Shqipëri. Në Shqipëri - thashë? Edhe në shumë vende të tjera, por le ta lëmë për një herë tjetër këtë analizë. Tek e djathta ka më shumë individë me origjina fetare myslimane sesa të krishtera ortodokse, kurse te e majta prania e këtyre të fundit është më e shpeshtë sesa djathtas. Nuk është se mbroj kulturalizmin politik. Nuk e besoj qorrthi këtë teori. Kjo që thashë, është një konstatim që vjen nga rrethana historike, të cilat nuk mund t’i analizoj këtu.

Edhe kostot e hyrjes te koalicioni i majtë nuk ishin shumë për PBDNJ-në. Ky koalicion e pranoi pa bërë asnjë analizë nëse duhej ose jo pranuar sa kohë që kishte qeverisur katër vjet me Partinë Demokratike dhe me parti të tjera – aleate të saj. Përse mezi priteshin? Por, mendoj sepse Partia Socialiste nuk arriti ende ta realizonte një bashkim me parti të ndryshme pavarësisht akseve të tyre politike, pra të krijonte një bashkim përtej së majtës dhe të djathtës. Në këto kushte paraelektorale as të majtën nuk e mbështolli dot në një unitet të vetëm. Prandaj, ardhja e partisë për të drejtat e njeriut pritej me krahë hapur në këtë kuadër, një sukses në fakt, pra me të shpresonte t’i jepte një farë kuptimi propagandistik, sado tepër të papërcaktuar, lidhjes së pretenduar përtej së majtës dhe së djathtës. Pastaj, shpreson se do të marrë ndonjë deputet më shumë. Dhe më në fund, vota emigrantësh apo mbështetje nga Greqia në rast qeverisjeje.

Pak kosto për të dalë nga një grup dhe pak shpenzime për t’u futur në një grup tjetër. Ja kjo është arsyeja e parë, që teoritë e lojërave do ta kishin nxjerrë në pah shkencërisht.

Le të mos harrojmë se këtë e lejon edhe Kodi i sotëm Elektoral, me të cilin as kam qenë ndonjëherë dakord dhe nuk jam as sot, sikurse nuk do të jem as nesër e as pasnesër derisa të ndryshohet. Na e paraqitën si një kod që do të synonte që deputetëve që nuk marrin vota në elektorat do t’u pritej rruga për në Kuvend, sikur partitë e vogla nuk do të merrnin më vota falas, sikur nuk do të kishim më aq shumë parti të vogla në Kuvend. Na tani! Veç koalicioneve serioze ka edhe koalicione me parti që në fakt nuk janë veçse një grusht individësh që mbështeten nga disa dhjetëra fansa, të cilët marrin nga kartat e anëtarësimit nëpër këto parti karrige të mjera nëpunësish të mesëm në administratën lokale apo qendrore. Më shumë janë koalicione me individë të veçantë sesa me parti. Çfarë të themi për ato parti që pas njëzet vitesh tranzicioni ende nuk marrin më shumë sesa 1% të votave? Ka njerëz të nderuar në lagjen time që vetëm te ballkoni të dalin dhe të thërrasin, gjejnë më shumë simpatizantë sesa kaq. Nga shtypi lexoj se për në Kuvend mëtojnë nja njëzet a tridhjetë parti politike!!! Ky është reduktimi i numrit të partive, që na u premtua? Shihet se reforma e Kodit Elektoral nuk dha asnjë gjë pozitive. Ishte një dështim i plotë. Tani njëri koalicion apo tjetri do të jenë qeverisës ose jo në funksion të grupeve politike apo individëve që nuk kanë legjitimitet të vërtetë politik. Nëse koalicioni i majtë fiton, le ta fitojë pa pasur nevojë për kontributin e Partisë së të Drejtave të Njeriut, sepse po qe se fiton për shkak të kësaj partie, parë deklaratat e sotme të saj, del se do të qeverisim për shkak të matematikës dhe jo të politikës.

Ky Kod Elektoral e ngre përfundimisht në piedestal atë që është quajtur në Shqipëri “fenomen i Dushkut”.

Dushk dhe gogla.

Jo “google”, gogla.

Së dyti: Në teorinë e lojërave ka rëndësi edhe ajo që quhet “variancë e statuseve”. Me një fjalë, çdo aktor i bën vetë përllogaritjet e veta, në mënyrë shumë racionale, sipas tij, por puna është se ai shpesh nuk e di se kush është. Nuk e di se kush është dhe nuk di se çfarë të kërkojë. Një herë i duket vetja i majtë, një herë tjetër i djathtë. Po sipas deklaratave të udhëheqjes së Partisë për të Drejtat e Njeriut, del se kjo parti ka pasur koalicione edhe me të majtët edhe me të djathtët. Dhe kështu është në fakt. Konstatim shumë realist. Pra, në drejtimin e kësaj partie ka individë, shpesh me zotësi politike dhe administrative shumë të mira (sikurse kam dëgjuar), të cilët herë kanë qenë në shërbim të qeverive të majta dhe herë tjetër në shërbim të qeverive të djathta. Por, të njëjtët individë nuk mund të pretendojnë të kenë poste edhe në qeveritë e majta dhe në ato të djathta. Pra, që këtej, teoria e lojërave na mëson se brenda kësaj partie duhet të supozohet se ka edhe një rivalitet për të pasur pushtet administrativ midis individëve drejtues. Kuptohet, po të jetë në qeverisje e djathta, vetëm disa individë të PBDNJ-së do të kenë poste ministrore apo të tjera; po të jetë në fuqi një qeverisje e majtë, individë të tjerë do ta kenë këtë privilegj. Për mua një luftë e tillë bërrylash duket se ekziston brenda asaj partie, një rivalitet bile edhe midis saj dhe OMONIA-s. Kjo duket edhe nga ato pjesë të procesverbaleve që u botuan në media ku lexoheshin edhe fraza si ato të mbledhjeve të plenumeve.

Dil jashtë nga dera!

Shko thuaji atij...!

Nuk besoj se janë të vërteta.

Kjo luftë bërrylash është parë edhe gjatë kësaj legjislature kur ne si qytetarë asnjëherë nuk e kuptuam se përse u hoq një ministër Pune dhe u vendos një tjetër si pasojë e rivaliteteve të brendshme midis individëve drejtues të asaj partie, disa të specializuar në bashkëpunimin me të djathtën dhe disa me të majtën. Ndruaj se ky rivalitet do të vazhdojë për gjithë këtë kohë. Do të njohë zhvillime të tjera skena politike e vendit. Jam i bindur se po fitoi e djathta, krahu i mundur sot brenda PBDNJ-së do të marrë revansh, kurse po fitoi e majta, vendimi i tanishëm do të mbetet në fuqi përderisa të tjera dinamika brenda asaj udhëheqjeje të mos ndodhin. Këtë do ta tregojë koha...

Së treti: Në teorinë e lojërave flitet për një pozicion që merret në raport me lojtarët e tjerë mbi bazën e përllogaritjeve, të cilat asnjëherë nuk janë të sigurta, por që përfaqësojnë gjithmonë atë nivel dijesh të kufizuara që ka çdo lojtar i veçantë.

Këtu mund të shtrohet pyetja se përse marrëdhëniet midis Partisë Socialiste dhe PBDNJ-së janë tani sipas formulës CC (kooperim – kooperim). Është një nga katër matricat e mundshme të këtyre marrëdhënieve. E thamë interesin e Partisë Socialiste, e cila pa bërë shumë komente, e pranoi bashkëpunimin. Kurse PBDNJ-ja, sipas meje ka disa arsye. Së pari, e di që edhe nëse koalicioni i djathtë fiton zgjedhjet, në çdo rast ai do të ketë nevojë për ta pasur mirë me minoritetin grek dhe me Greqinë. Pra, qoftë edhe pas një kohe do të jetë gati që ta shtrijë dorën drejt individëve brenda PBDNJ-së që edhe deri sot i kanë shërbyer administratës së qeverisur nga të djathtët. Së dyti, sepse në koalicionin e djathtë ka më shumë parti dhe më pak ministri sesa te versioni qeverisës i Partisë Socialiste. Pra, ka më shumë shanse për të kapur vende ministrore në një qeverisje socialiste sesa të djathtë. Këtu, ndalem për të thënë se nuk e kuptova tamam se përse në fushatën elektorale të Partisë Demokratike u tha se do të qeveriset me më pak ministri! Ka nëpunës që tremben nga kjo. Nejse. Së treti, PBDNJ, në bazë të teorisë së lojërave, gjykon se edhe para Partisë Socialiste del e larë. Vërtet kemi qenë në aleancë me Partinë Demokratike për katër vite në qeverisje, por ja, në fund u shkëputëm dhe kjo pati influenca në elektorat... Duket se bashkëpunimi shlyhet me ndarjen në çastin e fundit simbolik.

Me një fjalë, unë jam dakord me atë që deklaroi njëri nga drejtuesit e PBDNJ-së, se arsyet e koalicionit të saj me Partinë Socialiste janë matematike. Pra, vijnë si zbatim, ndofta i pandërgjegjshëm, i teorisë së lojërave.

Nuk është arsye e vërtetë ajo historia që nxjerr në pah shtypi sikur gjoja ndarja nga Partia Demokratike u bë për shkak të aleancës së saj me partinë që përfaqëson çamët. Ku ka principe kaq ideologjike në politikën e sotme? Po aq mund të ishte thënë: Do të jemi edhe në qeverisjen e djathtë, pikërisht për të ekuilibruar atje influencën e çamëve. Po nuk besoj se është thënë kjo arsye. Do të ishte mbi baza armiqësie etnike. Pastaj PBDNJ-ja nuk është aspak thjesht parti e minoritetit grek. Nuk e kam ditur dhe nuk e di kështu. Ajo kandidon edhe në Bulqizë, me sa di unë. Ajo është parti që ka në program qëllimin për të mbrojtur të drejtat e njeriut. Si e tillë, që mbron minoritetet, të drejtat e pakicave, ka vend të mbrojë jo vetëm të drejtat e romëve, por edhe ato të çamëve...

Mos çamët, si me origjinë fetare myslimane, shkuan politikisht djathtas dhe PBDNJ me anëtarë me identitet fetar të krishterë – ortodoks shkoi majtas? A është identiteti kulturor i gjithsecilës palë faktor që përbën vija force tërheqëse politike drejt njërit apo tjetrit pol? Mbetet për t’u parë.

Së katërti: Sipas teorisë së lojërave, asnjëherë nuk ka siguri në përllogaritjet racionale që kryen njeriu apo grupi kolektiv shoqëror. Së pari, sepse askush nuk di reagimin e lojtarëve të tjerë ndaj lojës së vet. Së dyti, sepse askush nuk mund të përllogarisë me saktësi, pasojat që vijnë nga veprimi i vet. Janë ato që quhen pasoja të pakontrolluara. Këto do të kemi rast për t’i analizuar se sa do të jenë dhe cilat do të jenë. Mund të mos ketë, por edhe mund të ketë që e kthejnë mbrapsht përllogaritjen e bërë. Do të jetë OMONIA në të njëjtën vijë politike me PBDNJ-në? Do të kandidojnë si të pavarur apo si të inkuadruar në koalicionin e djathtë individë që brenda PBDNJ-së janë dukshëm në krahë të së djathtës, po aq sa të tjerë individë drejtues janë dukshëm pro të majtës? Do të dijë koalicioni i djathtë të paraqesë në zonat minoritare individë të besueshëm, ndofta të prejardhur nga ky minoritet? Do të ndjekë elektorati i minoritetit grek vendimin e partisë apo do të ndjekë influencën e individëve që kanë zgjedhje politike të pavarura? Këtë do ta shohim. Fusha e pasojave të pakontrollueshme është e hapur.

Me thënë të drejtën, kur lexova në shtyp se ministri aktual i Punës, i prejardhur nga PBDNJ-ja, do t’i jepte dorëheqjen Kryeministrit Berisha, në kokë më lindi një kureshtje. Mos vallë Kryeministri do t’i thotë atij: “Partia juaj doli nga koalicioni, por ju mund të qëndroni ende ministër në qeverinë që unë drejtoj. Jo si përfaqësues i asaj partie, por me titull personal. Mund të qëndroni!” Ose të thërriste në qeverinë e tij ndonjë pjesëtar tjetër të rëndësishëm të minoritetit, përsëri me titull përfaqësimi personal. E di se do të tingëllonte ndofta provokuese, por kjo është teoria e lojërave në politikë. Gjithkush ul kostot e veprimeve të veta politike dhe rrit kostot e veprimeve që të tjerët ndërmarrin.



Presidenti i Maqedonisë, Ivanov, nuk e ftoi Presidentin e Kosovës, Fatmir Sejdiu, në përurimin e tij për shkak të reagimit të politikës serbe. Si ju duket ky veprim i kryetarit të shtetit maqedonas që e ka njohur shtetin e Kosovës? Po reagimi i politikës së Shqipërisë ndaj këtij incidenti, nëse bëjmë krahasim me qëndrimet dhe mjetet politike e diplomatike që përdorin fqinjët e tjerë të Shkupit për zgjidhjen e problemeve të ngjashme, a është i mjaftueshëm?



I kam thënë lexuesit tonë dhe i qëndroj po atij mendimi. Politika ballkanike, por jo vetëm ajo, e Shqipërisë ka qenë shumë e drejtë dhe e suksesshme. Është fare naiv ai që kërkon ta hedhë poshtë duke marrë si shembull ndonjë trafikant droge që penetron apo tundohet nga imuniteti që kombi i ka besuar. Mos t’i ngatërrojmë gjërat.

Përderisa shteti maqedonas e ka njohur Kosovën si shtet të pavarur, nuk ka më asnjë arsye të mos ftojë Presidentin e saj të nderuar në ceremonitë zyrtare që organizon sa kohë fton atje edhe presidentë të tjerë nga Ballkani. Por, nuk besoj se kjo ka ardhur nga presioni serb. Ka arsye të tjera më të forta. Por, nuk kam dëshirë të flas për to tani.

Politika e jashtme shqiptare është shumë gjakftohtë. Presidenti i Republikës, zoti Bamir Topi, shkoi atje dhe bëri shumë mirë që nuk vuri kushte. Nuk kishte si ta kushtëzonte vajtjen e tij me praninë e Presidentit Sejdiu. Nuk ishte në shtëpinë e tij, as në një takim shumëpalësh, as një forum të përbashkët panballkanik, as në një konferencë ku do të merreshin vendime. Po të kishin qenë këto aktivitete, sigurisht që qëndrimi do të duhej të kishte qenë tjetër fare. Mospjesëmarrje ose pjesëmarrje me kushte. Por, nuk ishte ky rasti. U tregua maturi dhe dëshirë për bashkëpunim, lartësi diplomatike që e ka vetëm ai që ka të drejtën me vete, ai që ndihet i fuqishëm, që ngrihet mbi vogëlsirat, pra shqiptarët.

Ai bëri burrërisht detyrën e tij. Në sytë e të zotëve të shtëpisë, jo me gazetarët në veçanti, tregoi hapur, me edukatë, me diplomaci, me sinqeritet se mosprania e Presidentit të Kosovës atje, e kishte plagosur, por ai aty shprehte një ndjesi kolektive. Është e rrallë që ky qëndrim kaq i fortë të bëhet qysh në përurimet e një funksioni shtetformues te fqinjët. Afishoi të ardhmen e qëndrimeve shqiptare në raste të tjera. Raste të tjera do të vijnë.

Por, nëse kryetarit të shtetit i takon të sillet në atë mënyrë, kjo nuk do të thotë që në partneritetin në nivele të tjera, shqiptarët të jenë po kaq tolerantë. Nuk ka arsye. Unë për vete e kam ndarë mendjen prej më shumë se dhjetë vitesh dhe u qëndroj bindjeve të mia pa lëvizur asnjë qime. Nëse institucioni ku unë punoj, njësi departamentale të Universitetit të Tiranës, ftohen në aktivitete ndërballkanike dhe shoh se atje nuk janë ftuar homologët tanë shqiptarë nga Tetova, Prishtina etj., kthehem rrugës, sepse është e sigurt se ose më zë gripi rrugës, ose kam diarre të paparashikuara, ose sepse më zë makina, ose sepse më dhemb koka... apo sikurse thoshte Qenan K. kur nuk donte të vinte në datëlindjen e dikujt: “Më fal, por sapo po nisesha për të ardhur te ti, mik i dashur, pashë se më kishin ardhur drutë...” Me një fjalë, shtirem si i sëmurë për të mos vajtur, nëse nuk them hapur arsyen e vërtetë.

Artan Fuga

__________________
Gjysma e asaj qe shkruaj ndoshta eshte e pa kuptimte per ju, por un e shkruaj qe gjysma tjeter te mund te arrije tek ju. FIRDUSI

Modifikuar nga agata datė 21/05/2009 ora 13:36

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 21 Maj 2009 13:09
agata nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė agata Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me agata (me Mesazh Privat) Vizito faqen personale tė agata't! Kėrko mesazhe tė tjera nga: agata Shto agata nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto agata nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
Tulipani
< ArtHolic >

Regjistruar: 11/01/2007
Vendbanimi: Secret Garden
Mesazhe: 4717

Agata e prishe me kete artikullin e fundit

Se di ku e gjeta durimin per ta lexuar deri ne fund. Per cfare lloj publiku e ka shkruar kete nuk e di, ta zeme se te gjithe lexuesit e njohin Teorine e lojrave prape eshte nje interpretim shume i varfer, gjysmak dhe anormal i kesaj teorie per me shume qe sic e thote ai vete politiken nuk e ndjek shume (une kam mendimin se nuk e kupton) prandaj dhe strategjite e lojtarit i llogarit gabim.

__________________
"Sono gli altri le strade, io sono una piazza, non porto in nessun posto, io sono un posto"

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 21 Maj 2009 22:18
Tulipani nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė Tulipani Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me Tulipani (me Mesazh Privat) Kėrko mesazhe tė tjera nga: Tulipani Shto Tulipani nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto Tulipani nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
agata
idealiste

Regjistruar: 20/02/2004
Vendbanimi: Utopial
Mesazhe: 2981

Fitorja si humbje dhe humbja si fitore

Articles de Artan Fuga

1 - Dy partitë kryesore parlamentare kanë paraqitur listën e tyre të kandidatëve për deputetë. Duke gjykuar nga emrat e paraqitur, si do t’i cilësonit këto lista dhe çfarë të reje kanë sjellë secila parti, PD dhe PS, në grupet që do të garojnë në zgjedhjet e 28 qershorit?




Ka një përqindje të caktuar figurash që krijojnë vazhdimësi në Kuvend, çka është e domosdoshme.

Ka personalitete me shumë vlera, pa dyshim, por edhe individë që ende askush nuk u njeh ndonjë vlerë. Krejt të panjohur.

Ka mjaft kalime individësh nga administrata lokale ose qendrore drejt pushtetit ligjvënës. Nëpunës që bëhen ligjvënës. Kur e meritojnë përse jo, sepse kanë përballuar dosje të rëndësishme të pushtetit ekzekutiv, por në rast të kundërt do të më dukej e tepërt.

Zërat disi «grindavecë» në grupet e dikurshme kuvendore janë falënderuar përpara sesa t’i përcjellin pa dajre në shtëpi.

Pak, shumë pak gra, barazia gjinore nuk është mbajtur fare parasysh.

Ka individë që pa bërë ende asnjë punë në shtet ose pa u marrë asnjëherë me politikë, bëhen direkt deputetë, çka nuk më duket edhe aq normale po të mendosh se përfaqësimi i kombit në Kuvend është gjëja më serioze dhe e mundimshme në botë. Të jesh deputet është fundi i një karriere politike, maja e saj, së paku, dhe nuk mund të jetë natyrshëm fillimi i një karriere politike.

Askush nga kandidatët nuk do të pranojë se ka fituar ose ka humbur për meritën e tij, por këtë do ta lidhë me rreshtimin e vet në listën e partisë.

Ka kandidime për deputet në zona ku personat në fjalë nuk kanë asnjë lidhje politike apo identitare.

Ka shumë kandidatë të djegur që pa hyrë, sepse dihet që matematikisht në vendin që u është rezervuar nuk kanë asnjë mundësi për të dalë fitues.



2 - Udhëheqësi historik i Partisë Socialiste, Fatos Nano, në paraqitjen e tij mediatike në këtë javë shprehu publikisht bindjen se Partia Socialiste do t’i humbasë këto zgjedhje. Ai ia faturoi koston e kësaj humbjeje kryetarit aktual, Edi Rama. Cili është komenti juaj?



Të them të drejtën, nuk pata mundësi ta ndjek atë intervistë sepse isha duke parë një film në një kanal tjetër televiziv. Por, e lexova të zbardhur në shtyp ditën tjetër, kështu që besoj se pata pak më shumë kohë ta analizoja me kujdes. Fillimisht, dëshiroj t’ju kërkoj leje të bëj dy komente paraprake. Komenti i parë ka të bëjë me termin «lider historik» që ju përdorni. Nuk e di nëse sot ky term ka ndonjë rëndësi dhe nëse e shton apo e pakëson besueshmërinë e personit në analizat që bën dhe në përfundimet që arrin. «Historik» si etiketim do të thoshte për mua si një dikush që tani i takon historisë, pra jo aktualitetit. Nuk më shfaqet pra si diçka vlerësuese në planin e aksionit politik. Komenti i dytë, lidhur me atë që thoni se zoti Fatos Nano në këtë intervistë bëri parashikimin sipas të cilit Partia Socialiste do t’i humbiste zgjedhjet e datës 28 qershor. Nuk besoj se ai ka dashur të vihet në rolin e fallxhorit për të dhënë verdiktin e parashikuar qysh tani se çfarë do të ndodhë atë ditë. Por, le ta lëmë këtë gjë… Nuk më duket se Fatos Nano në atë intervistë ishte i qartë në ndonjë parashikim për rezultatin e zgjedhjeve. Edhe ai, i zgjuar sikurse është, e la çështjen të hapur. Pra, rrafshi parashikues i asaj interviste m’u duk gjëja më pak e rëndësishme dhe fare e paqartë. Politikanët, në përgjithësi, ata që kanë interesa në fushatën elektorale, ndofta janë subjektet më pak në gjendje nga të gjithë të japin parashikime të sakta për ecurinë e zgjedhjeve. Edhe për njëfarë mirësjellje, për të mos thënë pastaj për hipokrizi, të gjithë u thonë : «Mos ki merak, ty do të japim votën» dhe pastaj sheh që nuk ka ndodhur kështu…

Nga ana tjetër, m’u dukën me interes të tjera gjëra që Fatos Nano tha, si edhe kundërdeklaratat që mori të nesërmen si nga kryetari i Partisë Socialiste ashtu edhe ai i G99-s.

Pra, sipas meje, nuk ka shumë rëndësi të arsyetojmë nëse Fatos Nano bëri apo nuk bëri parashikime të sakta për rezultatet e zgjedhjeve (në fakt ai nuk bëri ndonjë parashikim të prerë), por ka rëndësi nëse vetë intervista apo pozicioni i tij në këtë prag fushate elektorale do të ketë ose jo ndikim në zgjedhje. Për mua kjo anë e dytë ka pasur më shumë rëndësi.

Në fakt, kritikat e Fatos Nanos ishin të ashpra. Sigurisht, është ai që e mban peshën e deklarimit të tyre.

Po t’i përmendja një pjesë prej tyre, do të filloja me atë që deklaroi se modeli i Bashkisë së Tiranës nuk është, sipas tij, një model socialist. M’u duk gjithashtu një deklaratë «bombë» ajo që bëri kur tha edhe se nëse më parë e kishte quajtur atë si një model qeverisjeje, këtë e kishte bërë thjesht si marifet fushate elektorale dhe asgjë më tepër. Në gjykimin e tij nuk ka socialista që qeverisin në Tiranë.

Po kështu, ai konsideroi në bllok se figurat që paraqiten nga Partia Socialiste tanimë para publikut janë ose pa identitet politik ose që kanë turp për të kaluarën e tyre politike. Të parët, ai i konsideroi si të lidhur dhe përfaqësues interesash private, ndërtuesish, kurse të dytët, ish-bashkëpunëtorët e tij, i konsideroi si «travestitë» politikë, pra që kanë hequr dorë nga përvoja dhe rezultatet, që sipas tij, ka pasur qeverisja socialiste në të kaluarën.

Po kështu, ai sulmoi demokracinë e brendshme në parti, ku sipas tij, parimi i zgjedhjes së kryetarit «një anëtar - një votë» ka lejuar nxjerrjen nga funksioni të lirive politike dhe të shprehjes brenda partisë.

Po të mos zgjatesha më tej, do të thosha edhe se diçka tjetër më bëri përshtypje, fakti që Fatos Nano tha se Partisë Socialiste i mungon alternativa ndryshe nga ajo e modelit të sotëm qeverisës. Me një fjalë, ai u shpreh se nuk e njeh Partinë Socialiste sot si vazhduese e asaj Partie Socialiste që ai ka udhëhequr prej kohësh, si edhe u shpreh i gatshëm që në një moment disfate për Partinë Socialiste, çka mund të ishte edhe në zgjedhjet e 28 qershorit, ai do shfaqej kandidat jo vetëm për postin e kryetarit të Partisë Socialiste (kjo i dukej gjëja më minimale për t’u bërë), por edhe si mobilizues dhe përbashkues i së majtës, duke e përgatitur atë pastaj si një opozitë e re deri në zgjedhjet e vitit 2013.

Sipas tij, fakti që Edi Rama nuk kandidon në ndonjë qark, kjo shënohet si ai komandanti që nuk lufton bashkë me ushtarët e tij, duke i lënë këta vetëm në fushë të betejës.

Pra, nga kjo analizë, unë kuptova se zoti Fatos Nano e konsideronte si shans politik humbjen në zgjedhje të Partisë Socialiste, duke e legjitimuar e argumentuar idenë e tij me atë se kjo do të hapte rrugë për rikrijimin e një të majte të re si alternativë socialiste. Nuk bëri parashikim, sipas meje, nuk besoj se e pati këtë pretendim, m’u duk se shprehu më shumë një vullnet politik dhe si mundësi për t’i hapur rrugë aksionit të tij politik të mëpastajmë.

Ndërkaq, edhe pse shkaqet e ndarjes së tij me Ilir Metën ia «faturoi» këtij të fundit, përsëri e la të hapur mundësinë e bashkëpunimit të ardhëm me të përderisa e quajti si socialist. I ikur nga Partia Socialiste, por përsëri i mbetur socialist. Kurse zotin Gjinushi dhe zotin Milo i quajti «ushunjëza» të Partisë Socialiste, që ndoshta kanë pasur efekt shërues, por që më pas nuk i shqepen asaj.

Të nesërmen e kësaj interviste, sikurse të gjithë qytetarët e tjerë, edhe unë lexova deklarimin e zotit Edi Rama, sipas të cilit, Fatos Nano e ka braktisur Partinë Socialiste, i ka kthyer krahët asaj dhe se përbën ndofta të vetmin rast ku një ish-themelues e kryetar partie uron humbjen e partisë që dikur ka themeluar e drejtuar vetë. Më e ashpër ishte edhe përgjigja e Erion Veliajt, i cili sigurisht i lënduar, ngaqë Fatos Nano e konsideroi jo si përfaqësues i rinisë së majtë shqiptare, e quajti këtë të fundit as më shumë dhe as më pak por si «gërmadhë politike» dhe në njëfarë mënyre si shpërdorues i parave të taksapaguesve shqiptarë për shkak të mungesave të gjata që ai ka bërë në Kuvendin shqiptar dhe bile e akuzoi se më shumë jeton jashtë vendit sesa brenda tij.

Jam i bindur se të gjitha këto lexuesi i di, i ka lexuar po ashtu sikurse unë, nuk ka ndonjë gjë të re, por desha t’i përmbledh edhe një herë. Unë nuk do t’ju jap dot luksin që të pretendoj se mund të gjej se cilat nga këto kritika të ndërsjella është safi e vërtetë dhe cila e ekzagjeruar. Secila nga ato meriton analiza shumë të gjata që sa herë kam pasur mundësi i kam zhvilluar. Rëndësi kanë sot disa anë të tjera.

Përfundimi i parë është se përçarja dhe debati i brendshëm «thikë më thikë» brenda Partisë Socialiste ka arritur në këto ditë që u dha intervista dhe u pasua ajo, në një nga pikat kulmore të saj. Në një pikë shumë të nxehtë. Nuk është shprehje e ndonjë demokracie të brendshme sikurse shpesh bëhen përpjekje për ta legjitimuar. Është vazhdim i KPD-së së dikurshme që fatkeqësisht hapi këtë kulturë «larjesh hesapesh» në publik pa asnjë vetëpërmbajtje. Janë debate dhe politika eliminuese që bëhen jashtë strukturave të partisë, në media, sepse dihet që demokracia e brendshme nuk është në gjendje ta lejojë këtë liri debati dhe alternativash.

Po kështu, ajo që duket qartë, është se nuk pamë një debat për programin, për politikën, për alternativat e së majtës në përgjithësi dhe ato të Partisë Socialiste në veçanti. Ka vite e vite që ky debat parimor nuk ka vend brenda gjirit të socialistëve shqiptarë dhe ky është problemi më i madh. Ajo që ndofta do të dëshironin socialistët shqiptarë, të gjithë të majtët shqiptarë, do të kishte qenë pikërisht një debat i hapur, i kulturuar, i qetë, fisnik, midis alternativave që paraqit zoti Fatos Nano dhe shokët e tij nga alternativat që paraqet zoti Edi Rama dhe miqtë e tij.

Pyetja që bën publiku është pikërisht kjo: Përse brenda Partisë Socialiste nuk ka vend për një debat idesh që kundërshtojnë njëra-tjetrën? Si është e mundur që të gjithë politikanët e sotëm socialistë, edhe të djeshmit, ose paraqiten në një unitet monolitik përreth disa sloganeve elektorale, ose pastaj i degjenerojnë sulmet ndaj njëri-tjetrit duke i quajtur një palë «kleptokratë», kurse pala e kundërt të parët «gërmadha politike»? Çfarë ka dhe çfarë i ka ndodhur së majtës shqiptare që nuk shndërrohet dot në një forum debatesh të hapura, bashkëjetesë alternativash sikurse do t’i takonte një krahu të majtë, popullit të majtë, nëse vërtet në Shqipëri ka vend, ka ardhur koha, janë pjekur kushtet për një «popull të majtë»? Kjo është pyetja: Çfarë po ndodh që nuk po lind ende kultura e majtë, duke u ngjizur pas debatesh miqësore dhe demokratike, tolerante?

Nga ana tjetër, unë do të desha që të tërheq vëmendjen për faktin se për çfarë arsyeje ata që zoti Fatos Nano i konsideron «ish-bashkëpunëtorët» e tij nuk u ndien, nuk thanë asnjë fjalë, nuk reaguan, qoftë duke e përkrahur qoftë duke e kritikuar atë. Si është e mundur që politikanët që preken nga intervista e dhënë nuk kanë kurajon e duhur për ta thënë të vërtetën e tyre politike hapur dhe pa ndrojtje. Çfarë presin?

Kam dëgjuar disa politikanë të krahëve të ndryshëm sot që thonë të gjithë se çështjet do t’i zgjidhin pas 28 qershorit, pra më 29 qershor. Unë e di se 29 qershori do të jetë ditë e së vërtetës së madhe. Do të dalin në dritë shumë gjëra. E gjithë politika shqiptare, e të gjitha krahëve, i gjithë personeli politik shqiptar, do të ketë pësuar një transformim të madh. Por, kur politikanë të ndryshëm i lënë gjërat për t’i thënë pas 28 qershorit, qytetarët kanë të drejtë të mendojnë se këtu ka një pragmatizëm politik, dhe jo ideale politike. Ne i duam analizat dhe marrjen e qëndrimeve politike sot, jo më pas, pas beteje, «po qe se është djalë, të më rrojë, po qe se është vajzë, ta mbash me shëndet». Nuk është politikë kjo.

Çfarë presin që të reagojnë për ose kundër? Kam të drejtë të dyshoj se presin datën 29 qershor. Ndofta jo të gjithë, por disa medoemos sepse e kanë treguar edhe më parë që i vetmi fanar drejtues i tyre është shefi i radhës. «Mbreti vdiq, rroftë mbreti». Kështu mbetesh në politikë pa fund, pa kohë, i përjetshëm.

Kam druajtjen se bëhen llogaritë sipas teorisë së lojërave: «Po qe se Edi Rama fiton, atëherë i përvishemi edhe një herë Fatos Nanos duke i thënë: Ti na çove në humbje në 2005-n, ti na le në baltë, ti nuk erdhe në mbledhje të grupit parlamentar, ti mungove në mbledhjen e organizatës së partisë së lagjes, ti nuk ke paguar as kuotizacionet mujore të anëtarësimit në parti, ti nuk erdhe në marshimin që bëmë në bulevard me rastin e humbjes së të ndjerit Kosta Trebicka, ti ende nuk ke lënë duhanin etj…»

Kurse po qe se zotit Edi Rama i rrëshqet këmba, atëherë kemi një fjalim tjetër ndaj Fatos Nanos: «Hajde, mirëserdhe zoti kryetar, këtu na ke, gati si përherë, si atëherë kur të pritëm për të dalë nga burgosja jote politike, kur na pastrove në ato KPD-të katarsiste ashtu sikurse ne e meritonim në fakt, mezi të pritnim, ne vetë e sabotuam fitoren që të ikte ky uzurpuesi me ushtarët dhe ushtaret e tij dhe të rivije ti…»

Edhe dita e këtyre debateve është më se e studiuar. Fatos Nanon e heqin nga lista e kandidatëve për deputet të Partisë Socialiste me një të rënë të lapsit. Ku është kujtesa kolektive e socialistëve? Ai dhe mund të mos vihej kandidat sepse askush nuk mund ta konsiderojë kolltukun e deputetit si dhuratë apo haraç që të tjerët ia detyrojnë atij. Por, nga ana tjetër, ky vendim kërkonte patjetër një vendimmarrje politike, të qartë, të argumentuar, institucionale, të hapur. Po kështu, edhe vetë i dëmtuari kishte pasur kohë katër vjet për t’i bërë kritikat e tij dhe për t’u distancuar, nëse e dëshironte këtë, nga drejtuesit e sotëm socialistë, përse e la ta bënte këtë «katarsis» tamam ditën kur e sheh veten jashtë listave për kandidat për deputet?

Përfundimisht, unë them se çështja duhet shtruar ndryshe. Nuk mendoj se argumentet kritike dhe akuzat e zotit Fatos Nano ndaj lidershipit të sotëm të Partisë Socialiste do të bëjnë të pakënaqur në radhët e së majtës dhe do t’i ulin asaj elektorat. Do të ndodhë diçka tjetër: Të pakënaqurit ndaj politikës së sotme të lidershipit të Partisë Socialiste do të përdorin akuzat e ish-kryetarit të tyre për të mbajtur qëndrime elektorale që ai i këshillon. Ajo intervistë nuk besoj se ka fuqi të bëjë të pakënaqur ndaj Partisë së sotme Socialiste. Ajo ka fuqi vetëm të bëjë që të pakënaqurit tashmë nga kjo politikë të besojnë se ata vetë janë socialistët e vërtetë dhe se formula e tyre është: «Po humbasim zgjedhjet për të fituar partinë».

Për ata, fitorja elektorale është disfatë politike dhe disfata elektorale është fitore politike.

Se sa do të jenë këta, a një masë elektorale, a një grusht militantësh, këtë mund ta thonë, si gjithmonë, vetëm më datën 29 qershor…

__________________
Gjysma e asaj qe shkruaj ndoshta eshte e pa kuptimte per ju, por un e shkruaj qe gjysma tjeter te mund te arrije tek ju. FIRDUSI

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 27 Maj 2009 20:10
agata nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė agata Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me agata (me Mesazh Privat) Vizito faqen personale tė agata't! Kėrko mesazhe tė tjera nga: agata Shto agata nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto agata nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
agata
idealiste

Regjistruar: 20/02/2004
Vendbanimi: Utopial
Mesazhe: 2981

Mediat dhe miza e uthullės

Para disa ditësh më qëlloi të mësoj për një eksperiment që bëhet në laboratoret e gjenetistëve me mizën e uthullës të cilës, në gjuhë shkencore i thonë drosophila e që në shkollë na e kanë shqipëruar në drosofilla. Për ata që nuk e njohin: është një mizë e vogël, shumë e bukur, me sy të kuq, trup të verdhë qe mbaron me një majë të zezë. I pëlqejnë shumë ambjentet me lagështirë e të ëmbla dhe është një nga më të përdorurat në eksperimentet shkencore pasi ka aftësinë të shumohet shumë shpejt.
Pak a shumë eksperimenti konsistonte në vendosjen e tufës së mizave të drosofilllës përpara një bananeje e cila (banania) i tërheq shumë ato për shkak të ëmbëlsisë së saj. Synimi i eksperimentit ishte studimi i aftësisë memorizuese të drosofillës. Për këtë, në mes të rrugës për tek banania, drosofillat i nënshtroheshin një elektroshoku. Dhe kjo punë përsëritej. Drosofillat vendoseshin përsëri e përsëri përpara bananes dhe gjithherë, në rrugë e sipër për tek banania, i nënshtroheshin elektroshokut të beftë. I gjithë eksperimenti konsistonte në atë që të veçonte drosofillat që zhvillonin një kujtesë të elektroshokut, të cilat, pra, arrinin të bënin një lidhje midis rrugës drejt bananes dhe elektroshokut, me drosofillat që, megjithë elektroshoket e pësuara një herë e dy herë e tre herë, përsëri nuk arrinin që nuk arrinin ta zhvillonin këtë kujtesë. Të parat, mbas një farë kohe të përsëritjes së goditjes me elektroshok nuk e merrnin më rrugën për nga banania, kurse të dytat shkonin që shkonin tek banania. "Reinforced Memory" quhej ekperimenti në anglisht, dmth. kujtesë e përforcuar apo përforcim i kujtesës. Nëpërmjet tij, mesa kuptova, studioheshin pastaj mekanizmat e kujtesës.
Nuk di se si, por, kur mësova për këtë eksperiment, mendja më bëri një lidhje automatike mendimi me fushatën tonë elektorale të fundit dhe mediat si transmetuesit e saj kryesorë. Le ta shpjegoj. Po të vesh re elektoratin tonë, që po bombardohet në mënyrë të vazhdueshme dhe, sipas meje, të pamëshirëshme nga kjo fushatë, atë fare mirë mund ta ndash në dy kategoritë në të cilat i ndan drosofillat eksperimenti i gjenetistëve: në elektoratin pa kujtesë dhe në elektoratin me kujtesë, Drosofillat pa kujtesë janë pra, ato që zakonisht në gjuhën gazetareske i quajmë elektorati besnik. Është ai që ka votuar gjithnjë PS-në, edhe kur ishte Ramiz Alia edhe kur ishte Fatos Nano edhe tani që është Edi Rama si dhe ai që ka votuar përherësisht PD me një lider të vetëm, Berishën. Sado që të bjerë elektroshoku i mediave mbi këto drosofilla, ato nuk e ndrrojnë drejtimin. Sikurse kuptohet, po të kishte vetëm drosofilla kësisoj, nuk do të kishte nevojë të harxhonim gjithë ato lekë për fushata elektorale. Por është edhe kategoria tjetër, më e vogël, që ka aftësinë të ndrrojë rrugë për shkak të kujtesës së elektroshokut. E kuptoni pra: e gjithë fushata bëhet për capak drosofilla të ashtuquajtura me kujtesë. Të gjithë elektroshoket me sistemin e memories së përforcuar bëhen për to. I keni parë se sa herë jepen në mediat tona historitë e Gërdecit, rrugës Durrës - Kukës, Shkëlzenit, Argitës. A e keni parë, nga ana tjetër, se si përsëriten e stërpërsëriten lejet e ndërtimit me të cilat ka korruptuar gjysmën e dynjasë Rama. Elektroshoke pafund. E gjitha bëhet për të arritur që disa drosofilla të kujtohen, më në fund, e të mos e marrin rrugën drejt bananes rozë, por të shkojnë tek banania blu dhe anasjelltaz. Dikush në këtë pikë do të më thotë: zotëri, mediat nuk bëjnë gjë tjetër veçse përpiqen t'u kujtojnë njerëzve elektroshoket që kanë pësuar nga këta politikanë dhe rrethi i tyre. Pse gjë e vogël të duket ty Gërdeci? Gjë e vogël të duken tridhjetë leje ndërtimi për Delijorgjin e Gërdecit? Mirëpo unë e kam hallin gjetkë. Sepse, sikurse thashë, këtu bëhet fjalë për një pakicë drosofillash, ose më shqip mizash uthulle, që konsiderohen inteligjente, me kujtesë. A kanë ato vërtet nevojë për kësi lloj elektroshokësh të fuqishme mediatike? - është pyetja që shtroj. Sepse, sinqerisht, në këto kushte ku jemi katandisur unë e kam të vështirë të them së cila nga dy kategoritë e drosofillave janë më të mënçura: ato besniket që shkojnë gjithmonë tek banania rozë apo banania blu apo ato që çdo katër vjet u duhet të ndryshojnë mendje e të shkojnë nga bluja tek roza apo nga roza tek bluja duke mbetur gjithnjë me gisht në gojë. Këto të dytat do të quheshin më inteligjente sipas disave sepse dinë të dallojnë të keqen, po sipas disa të tjerëve këto mund të quhen thjesht e vetëm drosofilla të çoroditura, për të mos folur për ata që i gjykojnë si krejtësisht budallaqe sepse nuk i janë përshatur këtij ambjenti ku besnikëria ndaj një bananeje të siguron mbijetesën shumë më mirë sesa bredhja nga njëri hu në tjetrin. Unë do t'i quaja të çoroditura. Sepse, pasi e kanë mësuar një herë, më në fund, të lidhin elektroshokun me bananen rozë, tani u duhet të rimësojnë lidhjen e elektroshokut me blunë e të shkojnë tek roza apo anasjelltaz. Kjo është krejt çoroditëse, sepse, ç'dodh me kujtesën e parë? Si i bëhet që ajo të fshihet fare që të reinforcohet kjo e dyta? Elektroshok edhe më i fuqishëm. O burra kush të forcojë elektroshokun mediatik!
Po ç'të keqe ka këtu do të më thotë lexuesi. Fushatat elektorale kështu bëhen edhe në Perëndim: përcaktohen disa prioritete dhe ato përsëriten pafund që të nguliten në mendjen e zgjedhësve. Pastaj, nuk janë vetëm elektroshoket, janë edhe lajmet e mira: ngjyrat që vezullojnë tek bananet blu e rozë, -premtimet do t'i quanim jometaforikisht. Se mos thashë unë se më pëlqejnë fushatat perëndimore. Por problemi që dua të ngre nëpërmjet kësaj metafore - që, si të gjitha metaforat, ka edhe ajo kufizimet e veta - është ai i reduktimit tonë nga qënie njerëzore me arësye që kërkon të kuptojë lidhjen shkak pasojë të fenomeneve në drosofilla që goditen vetëm me elektroshoke pasojash pa u bërë asnjë përpjekje për t'u shpjeguar shkaqet. E kam, pra, me ato media që nuk bëjnë tjetër veçse përpiqen të na bëjë elektroshok që të mos shkojmë tek bananja rozë apo blu, ndërkohë që harrojnë se, ndërkaq, në kujtesat tona të mëparëshme ne kemi mësuar mëse një herë se nuk duhet të shkojmë tek njëra apo tjetra e se logjika e kërkon që, nëse duam të bëjmë një hap evolutiv nga drosofiolla tek njeriu, ne na duhet të kërkojmë rrënjët e së keqes e jo të pësojmë elektroshoke gjithnjë e më të fuqishme nga ato që na e masakrojnë fare trurin. Ne na duhet një rrugë tjetër, pa elektroshoke, dhe, që të kërkojmë një rrugë tjetër, na duhen dy gjëra: së pari një shpjegim se pse ndodh që qoftë tek bananja blu qoftë ajo rozë elektroshokun e kemi të pashmangshm - për ilustrim: pse Delijorgji i Gërdecit pasi u pasurua nëpërmjet lidhjeve me ministrat socialistë dhe lejet e ndërtimit të Ramës arriti fare mirë të bëhet njësh edhe me ministrat (deri të birin) e Berishës - dhe, së dyti, të na mundësohet ndërtimi i alternativave. E pra kjo kërkon më së pari analiza të sistemit që kemi ngritur, kurse ne na bijen mbi kokë vetëm elektroshoke.
Dikush në këtë pikë do të më thotë: qënke çoroditur vërtet përderisa nuk e kupton se kjo s'bëhet për ty, që dashke analiza, por për mizat e uthsullës që e kanë votimin për herë të parë e që kanë nevojë për elektroshoke. Aha, më kishte dalë nga mendja se drosofillat shumohen shumë më shpejt se njerëzit. Po mirë, a nuk mund të ndajnë, të paktën, në lajmet televizive, debatet dhe faqet e gazetave edhe ndonjë hapësirë të vockël, po po të vockël fare, me shënimin "për njerëzit". (Korrieri, 5 qershor 2009)

Shkruajtur nga i madhi Lubonja.

__________________
Gjysma e asaj qe shkruaj ndoshta eshte e pa kuptimte per ju, por un e shkruaj qe gjysma tjeter te mund te arrije tek ju. FIRDUSI

Modifikuar nga agata datė 05/06/2009 ora 22:16

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 05 Qershor 2009 22:08
agata nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė agata Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me agata (me Mesazh Privat) Vizito faqen personale tė agata't! Kėrko mesazhe tė tjera nga: agata Shto agata nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto agata nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
Tulipani
< ArtHolic >

Regjistruar: 11/01/2007
Vendbanimi: Secret Garden
Mesazhe: 4717

Re: Mediat dhe miza e uthullės

Citim:
Po citoj ato që tha agata
E kam, pra, me ato media që nuk bëjnë tjetër veçse përpiqen të na bëjë elektroshok që të mos shkojmë tek bananja rozë apo blu, ndërkohë që harrojnë se, ndërkaq, në kujtesat tona të mëparëshme ne kemi mësuar mëse një herë se nuk duhet të shkojmë tek njëra apo tjetra e se logjika e kërkon që, nëse duam të bëjmë një hap evolutiv nga drosofiolla tek njeriu, ne na duhet të kërkojmë rrënjët e së keqes e jo të pësojmë elektroshoke gjithnjë e më të fuqishme nga ato që na e masakrojnë fare trurin. Ne na duhet një rrugë tjetër, pa elektroshoke, dhe, që të kërkojmë një rrugë tjetër, na duhen dy gjëra: së pari një shpjegim se pse ndodh që qoftë tek bananja blu qoftë ajo rozë elektroshokun e kemi të pashmangshm - për ilustrim: pse Delijorgji i Gërdecit pasi u pasurua nëpërmjet lidhjeve me ministrat socialistë dhe lejet e ndërtimit të Ramës arriti fare mirë të bëhet njësh edhe me ministrat (deri të birin) e Berishës - dhe, së dyti, të na mundësohet ndërtimi i alternativave. E pra kjo kërkon më së pari analiza të sistemit që kemi ngritur, kurse ne na bijen mbi kokë vetëm elektroshoke.
Dikush në këtë pikë do të më thotë: qënke çoroditur vërtet përderisa nuk e kupton se kjo s'bëhet për ty, që dashke analiza, por për mizat e uthsullës që e kanë votimin për herë të parë e që kanë nevojë për elektroshoke. Aha, më kishte dalë nga mendja se drosofillat shumohen shumë më shpejt se njerëzit. Po mirë, a nuk mund të ndajnë, të paktën, në lajmet televizive, debatet dhe faqet e gazetave edhe ndonjë hapësirë të vockël, po po të vockël fare, me shënimin "për njerëzit". (Korrieri, 5 qershor 2009)



Nuk me zhgenjen asnjehere. Kur thone qe erresira eshte e zakonshmja dhe drita eshte perjashtimi po flasin per te

__________________
"Sono gli altri le strade, io sono una piazza, non porto in nessun posto, io sono un posto"

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 06 Qershor 2009 15:47
Tulipani nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė Tulipani Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me Tulipani (me Mesazh Privat) Kėrko mesazhe tė tjera nga: Tulipani Shto Tulipani nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto Tulipani nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
agata
idealiste

Regjistruar: 20/02/2004
Vendbanimi: Utopial
Mesazhe: 2981

Zonė e Ndaluar" bėhet zonė e ndaluar

Kur ne gazetarët kemi thënë, madje shumë shpesh, se zgjedhjet janë një test për demokracinë kemi patur parasysh kryesisht konfliktet midis partive politike: se sa, pra, maxhoranca e opozita janë në gjendje të luajnë ndershmërisht, të mos përdorin dhunën, të mos fusin duart në kutitë e votimit, të pranojnë humbjen etj., etj. e se sa, më anë tjetër, institucionet shtetërore që kemi ngritur, si Komisioni i Zgjedhjeve apo policia, janë në gjendje të ushtrojnë kontroll mbi to në emër të një loje të ndershme e të drejtë që garanton edhe shprehjen sa më besnike të interesave të elektoratit
Duke folur për këtë test ne gazetarët kam përshtypjen se kemi harruar të vemë në dukje sa duhet edhe faktin se zgjedhjet janë një test demokracie edhe për vetë mediat. Në fakt, ashtu sikurse për partitë, ato janë një test nga ato që, po të huazojmë një term nga mjeksia, quhen "me ngarkesë", ku trupi vihet në një provë të sforcuar për të parë se si reagon. Kjo pasi në momente zgjedhjesh emocionet e pushtetit e të interesave të lidhura me të ngrihen në shkallën më të lartë duke bërë që, në vende ku mungon kultura e demokracisë dhe institucionet që garantojnë atë, tensionet të rriten jashtë mase dhe lufta politike e ideve dhe programeve të degjenerojë në luftë për jetë a vdekje midis personave apo klaneve të njërës palë apo tjetrës. Në vende të tilla, fatkeqësisht, media në vend se të jenë kontrolluesit e denoncuesit e këtyre fenomeneve, në vend se t'i tematizojë tensionet, apo lojërat e paprincipta bëhet pjesë madje edhe protagoniste nganjëherë të lojës midis palëve me pasoja të rënda për demokracinë.
Po e provon këtë kjo fushatë elektorale në përgjithësi, por e provoi në mënyrën më eksplicite rasti i fundit i pezullimit të emisionit "Zonë e Ndaluar" të gazetarit Bushati nga televizioni Klan. Transmetimi i një portreti politik të Edi Ramës, që pritej të pasohej nga një portret i Berishës dhe Ilir Metës në "Zonën e Ndaluar", është konsideruar si "zonë e ndaluar" nga pronari i TvKlan Frangaj. Kjo, pas shumë gjasash sepse jemi në prag të zgjedhjeve dhe, në klimën e krijuar të rreshtimit të televizioneve me skuadrat e partive politike dhe jo si arbitër të tyre, një zë që del jashtë interesve të palëve në lojë prish punë.
Problemet që ngre ky rast nuk janë të reja. Janë probleme që kanë të bëjnë me sistemin mediatik që ne kemi ngritur dhe defektet e shumta që ai ka shfaqur qysh nga koha kur është krijuar e deri më sot, por që, do të thoja, sot kanë hyrë në një stad më të rëndë degradimi. Rasti Bushati tregon se si sistemet që nuk janë ngritur mbi parime të shëndosha degjenerojnë gjithnjë e më shumë me kalimin e kohës. Është vaçanërisht kuptimplotë ky degjenerim kur ke parasysh se Bushati ka qenë një ikonë e televizonit Klan, kur ke parasysh se historia e tij në Klan, sëbashku me Frangajn, Fevziun dhe Shkullakun është jo vetën historia e një partneriteti, por edhe e një miqësie. Kemi të bëjmë, pra, jo vetëm me degradimin e një profesionalizmi, por edhe me degradim të raporteve njerëzore, fenomen ky që po e helmon dita ditës e më shumë shoqërinë shqiptare në përgjithësi e pjesën e saj publike në veçanti. Sot vështirë të gjesh midis njerëzve publikë shiptarë një të vetme miqësi të sinqertë, të mbështetur mbi parime dhe ideale të përbashkëta. Gjen gjithnjë e më shumë vetëm klane hipokritësh e intrigantësh që, ashtu si bashkohen ashtu dhe ndahen nga interesa banale xhepi e pushteti.
Po e them që në fillim: ata gazetarë që duan ta venë gishtin thjesht e vetëm mbi TvKlan në këtë histori nuk do të bëjnë gjë tjetër veçse aktin e strucit. Fakti është se Bushati kishte mbetur një ndër të vetmit gazetarë televizivë, që mund të bënte një emision kritik edhe ndaj Ramës edhe ndaj Berishës edhe ndaj Metës njëherësh - çka, për mua, do të thotë pavarësi ndaj tyre dhe kritikë ndaj sistemit politik (edhe mediatik) që kanë ngritur këta njerëz tash 18 vjet që janë në pushtet. Dhe fakti që kjo ndodhte në TvKlan, sipas mendimit tim, vinte për disa arësye që ndoshta, me largimin e Bushatit, mund të konsiderohen tashmë të zhdukura në krejt mediat tona televizive. Një nga këto arësye është se Frangaj, Fevziu, Bushati, Shkullaku kanë pasur gjithsesi një lidhje më të fortë me gazetarinë si profesion sesa ata pronarë mediash që, qysh në momentin kur e kanë nisur një media, e kanë nisur duke kalkuluar fitimet në bizneset e tjera që do tu sillte ky investim. Në një farë kuptimi, pra, e kaluara e kohës kur gazetaria shihej si pasion më shumë sesa si biznes, si dhe kontributi i tij i jashtëzakonshëm në Klan i jepte të drejtë Bushatit të mos e konsideronte veten thjesht si një rrogëtar në mëshirë të pronarit Frangaj, siç, për fat të keq, e shohin tashmë veten thuajse të gjithë gazetarët në mediat tona, por si një gazetar në kuptimin më të mirë të kësaj fjale, që do të thotë i pavarur nga pushteti dhe i varur vetëm në bindjet e veta.
Fakti që një gazetar si Bushati është një racë gazetarësh në zhdukje duhet t'i bëjë të rimendojnë ata që kanë folur për progres të mediave, duke iu referuar faktit se mediat kanë thënë shumë të vërteta për korrupsionin e qeverisë apo të Bashkisë së Tiranës. Kjo sepse, sipas mendimit tim të shprehur shumë herë, ata ngatërrojnë, me vetëdije ose pa, dy gjëra që janë shumë të ndryshme me njëra tjetrën. Një gjë është të thuash gjysmën e së vërtetës në emër të interesave të partisë së pronarit tek i cili punon dhe një gjë krejt tjetër është ta thuash të gjithë të vërtetën në emër të interesave të publikut. Një gjë është të kritikosh vetëm politikanët e një gjë tjetër është të kritikosh politikanët dhe oligarkët (ndër ta edhe pronarët e mediave) me të cilët ata bashkëpunojnë. Është një ndryshim gati i barabartë me ndryshimin midis së mirës dhe së keqes. Kjo fushatë elektorale është ndër më të këqijat në këtë kontekst dhe flet dukshëm për atë që më sipër e quajta degjenerimi i sistemit mediatik që kemi ngritur.
Rasti Bushati duhet të shtyjë të gjithë aktorët e jetës publike shqiptare, politikanët më së pari, gazetarët më së dyti, biznesmentë që duan të merren me media së treti, të riformatojnë sistemin mediatik shqiptar. Lidhur me këtë nevojë reformimi le të veçoj tre probleme që më duken themelore e që janë ngritur prej kohësh, por që i shoh ende të pazgjidhura:
Së pari, edhe një herë del problemi i famshëm dhe i pazgjidhur i konfliktit të interesave në mediat tona private. A mundet që media që mbijetojnë në sajë të lidhjeve me pushtetin politik t'i bëjnë kritikën këtij pushteti në emër të interesave të publikut? Deri tani përvoja ka provuar se dëmi që ka pësuar publiku nga kjo lloj mediaje ka qenë më i madh se përfitimi.
Së dyti, edhe një herë ngrihet problemi se kush i bën dhe kush duhet t'i bëjë politikat editoriale në një media, pronari apo gazetari? A është e drejtë që politikat editoriale t'i përcaktojë një pronar i vetëm, dhe, aq më keq, në mënyrë të kushtëzuar nga interesat e bizneseve të tij? A kemi apo nuk kemi ne një ligj që, pikërisht për të evituar arbitraritetin e një pronari të vetëm, kërkon më shumë se dy pronarë në mediat televizive? Është thënë e stërthënë, duke iu referuar përvojave të mediave në vendet demokratike, se midis pronarëve dhe gazetarëve duhet të ketë borde që përcaktojnë politikat editoriale e që mbajnë përgjegjësi për to. Pse partitë politike, ato në pushtet dhe ato në opozitë nuk kërkojnë që ky ligj e këto norma të respektohet jo thjesht formalisht (kur kjo ndodh), por edhe praktikisht (që s'ndodh asnjëherë)? Pse KKRT, autoriteti që ka detyrën për të ushtruar kontroll mbi zbatimin e këtyre ligjeve e normave në media është një institucion i vdekur?
Së treti, edhe një herë shtrohet problemi i raportit të publikes me privaten në mediat tona private. A ka privati të drejta absolute mbi çka bëhet në pronën e tij mediatike kur, në fakt, shërbimi që ai bën është një shërbim publik dhe bëhet nëpërmjet mendjes së personave të tjerë që janë gazetarët, kur ai merr një pjesë të taksave të të gjithë qytetarëve në formë reklamash, kur ai përdor frekuencat që janë edhe ato publike, kur ai edhe ambjentet ku punon i ka në prona publike të dhëna me qirara krejt të lira në raport me çmimet e tregut mu pse konsiderohet se po bëhet një shërbim publik etj.? Paratë e taksapaguesit shqiptar që shkojnë për mediat e që na mbajnë nivelet më të larta në Evropë të shpenzimeve për celularët tanë (e jo vetëm) nuk janë paratë e Sali Berishës as të Edi Ramës e as të pronarëve të televizioneve, por paratë e të gjithë shqiptarëve, që kanë nevojë dhe të drejtën që ato para të përdoren në mënyrë sa më të dobishme për ta në këto media. Pse ndodh ky shpërdorim? Pse në supermarketin gjigand të medive shqiptare gjen thuajse vetëm mallin skarso të politikës së keqe shumë të keqe, manipulimin në vend të informimit, shformimin në vend të formimit, banalitetet politike të mbushura me gënjeshtra dhe mashtrime në vend të së vërtetës?
Për fat të keq gjithë këto probleme të sistemit tonë mediatik (e të tjera si ato të Televizionit Publik që është një skandal i madh më vete), që janë jetike për demokracinë, nuk figurojnë asfare në programet elektorale të asnjërës parti në këto zgjedhje. Kjo flet shumë për shkaktarët dhe përgjegjësit kryesorë të kësaj gjendjeje, politikanët, për të cilët këto media na ftojnë të votojmë. Për fat të keq sa më shumë kalon koha aq më shumë shohim se këta poltikanë i konsiderojnë dhe trajtojnë mediat dhe gazetarët e tyre thjesht dhe vetëm si instrumente në shërbim të tyre dhe, kush nuk e pranon këtë rol, futet në zonë të ndaluar. Kur kjo i ndodhi Bushatit, që ka investuar një jetë të tërë në gazetari, mund të thuhet se sistemi ka shkuar drejt fundit përtej të cilit s'ka më ku të shkohet, por, prej ku duhet të fillojë edhe ringritja. Një ringritje që duhet ta bëjnë vetë gazetarët më së pari të cilët duhet të kuptojnë se kondicioni ku ata janë katandisur i bën një shembull depersonalizmi dhe tredhjeje intelektuale dhe shpirtërore që dekurajon gjithë shoqërinë. U takon atyre, më së pari, të krijojnë në media "zonën e ndaluar" në mbrojtje të profesionalizmit dhe dinjitetit të tyre njerëzor dhe profesional, në mbrotje të së vërtetës që të ribëhen edhe protagonistë të një ringjaljeje të vlerave të gjithë shoqërisë. (Korrieri, 11 qershor 2009)

__________________
Gjysma e asaj qe shkruaj ndoshta eshte e pa kuptimte per ju, por un e shkruaj qe gjysma tjeter te mund te arrije tek ju. FIRDUSI

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 15 Qershor 2009 20:46
agata nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė agata Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me agata (me Mesazh Privat) Vizito faqen personale tė agata't! Kėrko mesazhe tė tjera nga: agata Shto agata nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto agata nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
agata
idealiste

Regjistruar: 20/02/2004
Vendbanimi: Utopial
Mesazhe: 2981

Re: Re: Mediat dhe miza e uthullės

Citim:
Po citoj ato që tha Tulipani


Nuk me zhgenjen asnjehere. Kur thone qe erresira eshte e zakonshmja dhe drita eshte perjashtimi po flasin per te



Edhe un, kam nje admirim te veçante per kete analist Tulipani; edhe pse ka nga ato qe me thone se eshte shume kritik; nxjerr shume vrere, e ndoshta edhe antishqiptar. Por personalisht, eci me moton, "ai qe te kritikon nuk do te thote se nuk te don.

__________________
Gjysma e asaj qe shkruaj ndoshta eshte e pa kuptimte per ju, por un e shkruaj qe gjysma tjeter te mund te arrije tek ju. FIRDUSI

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Mesazh i vjetėr 15 Qershor 2009 20:55
agata nuk po viziton aktualisht forumin Kliko kėtu pėr Profilin Personal tė agata Kliko kėtu pėr tė kontaktuar me agata (me Mesazh Privat) Vizito faqen personale tė agata't! Kėrko mesazhe tė tjera nga: agata Shto agata nė listėn e injorimit Printo vetėm kėtė mesazh Shto agata nė listėn e monitorimit Ndrysho/Fshij Mesazhin Pėrgjigju Duke e Cituar
Ora tani: 21:22 Hap njė temė tė re    Pėrgjigju brenda kėsaj teme
Gjithsej 25 faqe: [1] 2 3 4 5 6 7 8 9 10 » ... E fundit »   Tema e mėparshme   Tema Tjetėr

Forumi Horizont Forumi Horizont > Media dhe Politika > Mediat Shqiptare > Diskutime te ngjarjeve nga Shqiperia > Komente...

Pėrgatit Kėtė Faqe Pėr Printim | Dėrgoje Me Email | Abonohu Nė Kėtė Temė

Vlerėso kėtė temė:

Mundėsitė e Nėn-Forumit:
Nuk mund tė hapni tema
Nuk mund ti pėrgjigjeni temave
Nuk mund tė bashkangjisni file
Nuk mund tė modifikoni mesazhin tuaj
Kodet HTML lejohen
Kodet speciale lejohen
Ikonat lejohen
Kodet [IMG] lejohen
 

 

Kliko pėr tu larguar nese je identifikuar
Powered by: vBulletin © Jelsoft Enterprises Limited.
Materialet qė gjenden tek Forumi Horizont janė kontribut i vizitorėve. Jeni tė lutur tė mos i kopjoni por ti bėni link adresėn ku ndodhen.