Regjistruar: 11/06/2002
Vendbanimi: Europe
Mesazhe: 10706

Ky shkrim eshte marre nga revista Perpjekja nr 19. Per te mos bere te merzitshem leximin e menjhershem do ta botoj pjese pjese. Eseja ne fjale krijon nje panorame te mire mbi aktualitetin politiko-shoqeror. Mendoj se vlen per tu lexuar si leksion edhe nga ata qe jane perfshire nga ethet irracionale te zgjedhjeve te ardhshme duke humbur ne binomet e tejkaluara te politikes.



Hibride sterile - Mbi implementimin e istitucioneve perendimore ne Shqiperi


Nje histori e shkurter

Pak kohe pasi Shqiperia u be me kushtetute te re demokratike (1998) e cila u debatua gjate dhe me ne fund u cilesua edhe nga specilistet perendimore e standarteve evropiane dhe nderkohe qe ne vend ishte hequr denimi me vdekje, me ndodhi te bej nje udhetim ne Veri te vendit sebashku me nje gazetar gjerman, korespondent i Die Velt. Ai ishte nisur ne kerkim historish qe lidheshin me Kanunin - ligjin qe rregullon jeten e shoqerive tribale e vecanerisht gjakmarrjen qe vazhdon te ekzistone ne Veri te Shqiperise. Ekzotika e gjakmarrjes dhe e ngujimeve duket se e terhiqnin shume lexuesin gjerman te Die Velt.
Ne qytetin e Shkodres midis mjaft historive me gjakmarrje gjetem edhe kete histori te 9uditshme: Nje polic karriere, nderkohe qe kishte qene per dore me djalin e vogel, e kishin sulmuar dy bandite per t'i grabitur pistoleten. Ne mbrojtje e siper ai kishte qelluar dhe kishte lene vdekur njerin prej banditeve. Pas disa muajsh familja e banditit, per gjakmarrje, kishte vrare vellain e policit duke ia lene te ve gruan 27 vjecare me dy femije te vegjel. Sipas Kanunit ishte marre gjaku, sipas ligjit ne fuqi dhe Kodit Penal polici kishte qene ne detyre kurse ai qe i kishte vrare vellain duhej ndeshkuar.
Nderkaq midis dy familjeve ishte tension i madh.
Ne kete situate, nje ONG lokale qe merrej me pajtimit e gjaqeve kishte nderhyre per te arritur pajtimin midis dy familjeve. Me ne fund nderhyrjet e tyre kishin peifunduar me "sukses". Ishte nenshkruar akti i pajtimit. Ata me treguan mua dhe gazetarit gjerman nje leter me format A4 ku ishte formuluar teksti i aktit te pajtimit nen te cilin ishin vendosur shume firma. Ne njerin krah ishin firmat e tre pjesetareve te njeres familje, ne krahun tjeter te tre pjestare te familjes tjeter dhe krahas tyre dhe firmes se kryetarit te OJQ - ketu historia behet surreale - ishin edhe dy firma te 9uditshme, ajo e shefit te policise se qytetit dhe ajo e perfaqesuesi i OSBE-se ne Shkoder.
Ne bisedat e mevoneshme perfaqesuesit e OJQ se pajtimit te gjaqeve me thane se ne projektet e tyre te ardhshme ishte edhe nje ide qe, nese do te arrihej, do te ishte nje sukses i madh.
"Cfare ideje?" i pyeta.
"Ne do te arrinim nje sukses te madh sikur t'i benim nje korrigjim te vogel Kanunit."
"Cfare korrigjimi?".
"Ne duam te arrijme ate qe kane arritur ne Malin e zi. Qe gjakmarrja te mos mund te bjere mbi gjithe meshkujt e familjes, por vetem mbi dorasin."

Modifikuar nga Fajtori datė 14/03/2005 ora 17:06

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Regjistruar: 11/06/2002
Vendbanimi: Europe
Mesazhe: 10706

Kur vendet ish komuniste filluan tranzicionin e tyre poskomunist te gjitha ato ishin perqendruar tek ideja e implementimit te institucinoneve demokratike, qeveritare dhe joqeveritare, nepermjet te cilave do te arriheshin reforma te tilla te rendesishme demokratike si:
- ndarja e pushteteve
- gjetja e nje rruge per mbushjen e hendekut midis pushtetit dhe popullit (ndertimi
i shoqerise civile)
- kalimi nga nje ekonomi e centralizuar ne ekonomi tregu te lire.
Kjo ide dhe afatet kohore te saj jane shprehur ne menyre mjat sintetike ne librin e Ralph Darhendorf "Leter nje miku cekosllovak" (Letter to a Chzechoslovak friend) (1989). Parashikimi i tij eshte shume' i njohur: nese per te ndryshuar legjislacionin do te na duheshin gjashte muaj, nese per te pare ndryshime te rendesishme ne ekonomi do te duheshin gjashte vjet, per te ndertuar shoqerine civile, dmth per te mbushur hendekun midis popullit dhe pushtetit do te duheshin gjashtedhjet vjet.
Ky parashikim doli se ishte shume semplist dhe se ne shume aspekte nuk i pershtatej te gjitha vendeve ish komuniste. Pas me shume se dhjete vjet tranzicion poskomunist eshte e qarte se vende te ndryshme lindore kane levizur ne drejtime te ndryshme. Ne me shume sesa nje aspekt nuk ka me kuptim te krahasohen Polonia, Hungaria, Republika Ceke me vendet e Ballkanit apo me Rusine. Ato kane pasur pervoja mjaft te ndryshme tranzicioni. Sot mund te flitet per nje lloj degezimi cka eshte edhe shenje progresi.
Edhe ne Ballkan ka pasur eksperienca dhe histori te ndryshme gjate ketyre dhjete vjeteve.
Une do ta perqendroj kurntese'n time ne nje eksperience ballkanike, ne nje nga vendet me problematke, Shqiperine, por kjo pervoje ne shume aspekte nuk eshte vetem shqiptare.


Ceshtjet kryesore.

Shpejt pas kolapsit te regjimit komunist, pasi perendimoret arriten ne terren dhe vune re diferencat e medha midis realitetit te tyre dhe realitetit te ketyre vendeve, u ngrit nje pikepyetje e madhe: a do te mund te implementoheshin dhe te lulezonin institucionet demokratike perendimore ne nje terren te ndertuar me tjeter kulture dhe mendesi nga ajo perendimore? Me fjale te tjera: nderkehe qe keto vende u hapen ndaj pluralizmit politik dhe tregut te lire e qe te dyja keto nenkuptojne kompeticionin, a do te ishte e mundur te mbahej ky kompeticion konstruktiv apo do te degjeneronte ne konflikt per shkak te mungeses se kultures se kompeticionit dhe te vlerave pluraliste? A do te mundeshin keto vende te ndertonin demokracine dhe shoqerine civile pa kaluar neper uren e nje shteti autoritar te mbeshtetur tek nacionalizmi? Kurse ne aspektin ekonomik: a do te mundeshin keto vende te beheshin kompetitive ne tregun e lire me dicka tjeter nga ekonomia e zeze apo gri?

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Regjistruar: 11/06/2002
Vendbanimi: Europe
Mesazhe: 10706

Per t'iu pergjigjur kesaj problematike le te perdor nje metafore. Ajo cka ndodhi ne Shqiperi (dhe jo vetem) persa i perket implementimit te institucioneve demokratike ishte dicka e krahasueshme me procesin e shartimit. Fidanet e institucioneve demokratike qe u sollen nga Perendimi nuk u implementuan ne nje truall neutral, por u shartuan ne trungun e vjeter kulturor, ne mendesine e vjeter. Ne pjesen me te madhe te rasteve rezultati i ketij procesi shartimi, nese vazhdojme te flasim me gjuhe metaforike,' sikurse dihet eshte nje hibrid, dhe po ashtu dihet se karakteristika kryesore e hibrideve eshte steriliteti i tyre, cka do te thote se ne rastet me te shumta ata nuk jane efektive, nuk jane te afte te riprodhohem dhe te zhvillojne trashegimtare, nuk kane origjinalitet.
Le te fokusohemi ne disa nga keta hibride

(vijon se shpejti)

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Regjistruar: 11/06/2002
Vendbanimi: Europe
Mesazhe: 10706

Komunizmi nuk vdiq si rezultat i suksesit te tij, sic thote Andre Maurois per feudalizmin, ai nuk vdiq, nese do te shpreheshim duke perdorur nje paradigme te njohur marksiste - pasi kishte ndertuar nje strukture e cila kerkonte nje superstrukture tjeter. I ashtuquajturi revolucion demokratik ne vendet lindore - qe ne vende te ndryshme mori emra te ndryshem - nuk ishte dicka si Revolucioni Freng nepermjet te cilit borgjezia, pasi kishte krijuar pushtetin ekonomik, kerkonte te kishte edhe pushtet politik. Komunizmi nuk kishte zhvilluar klasa te ndryshme me interesa te kunderta. Periudha e gjate e totalitarizmit, monopartitizmit dhe barazitarizmit te detyruar nuk kishte krijuar ne keto vende dicka te ngjashme me klasat e ndryshme social ekonomike qe do te mund te beheshin baza per rritjen e partive; qe do te mund te perfaqesonin mteresa te ndryshme social ekonomike. Nuk kishte Shqiperia baza social ekonomike per parti konservatore apo liberale, te majta apo te djathta. Partia e pare e madhe e re e krijuar ne Shqiperi pas lejimit te pluralizmit politik ishte nje parti e lindur nga levizja antikomuniste: Partia Demokratike, e cila iu kundervu Partise se Punes (partia komuniste) e cila shpejt e nderroi emrin duke u vetequajtur partia socialiste.

Partia antikomuniste (PD) u zhvillua ne trungun e kulture se vjeter totalitare te kultivuar nga partia meme (PPSH). Edhe lideret e saj kryesore qene ish komuniste, nderkohe qe kryetari i saj Sali Berisha ishte nje ish sekretar partie me ambicie per te bere kariere politike edhe ne kohen e komunizmit. Nen thirrjen e trungut te vjeter PD u rrit shpejt duke tentuar te behet e gjithpushtetshme duke zaptuar krejt skenen politike, duke perfaqesuar interesat e te mbare njerezve e duke tentuar te perfitoje gjithshka nga pushteti. Nderkaq ekzistenca e opozites u be thjeshte nje fasade.

Kolapsi i skemave piramidale ne 1997 dhe tragjedia njerezore e shkaktuar prej renies se tyre ishte shprehja me eksplicite e deshtimit te asaj qe qe ndertuar ne pese vjet jo vetem persa i perket ekonomise, por edhe persa i perket sistemit pluralist. Dy partite hyne ne nje konfliktualitet te madh dhe nuk qene te afta te vendosnin nje dialog derisa gjithshka shpertheu. Me shume' se 2000 vete gjeten vdekjen gjate disa muajsh anarki.
E njejta gje ndodhi me socialistet kur erdhen ne pushtet pas kolapsit te skemave piramidale. Edhe kjo parti, ne nje menyre me te sofistikuar, punoi te behet e gjithpushtetshme si dhe qe te perfaqesoje te gjithe njerezit.
Persa i perket programeve politike keto dy parti, e para gjate 1992 -1997 dhe e dyta gjate periudhes 1997 - 2003 kane pasur nje program te njejte: reformat liberalizuese te privatizimit ne emer te kapitalistizimit te vendit.
Partia socialiste ne pushtet e cila ne periudhen e pare, kur ishte ne opozite, ruajti disa retorika te majta, pasi erdhi ne pushtet i harroi krejtesisht ato dhe u tellua ne procesin e "liberalizimit te metejshem te vendit" qe shpesh e perdori ne te njejten fryme ideologjike sic perdorej ne kohen e komunizmit sllogani "revolucionarizimi i metejshem i vendit". Nderkaq, ne menyre paradoksale, nderkohe qe keto dy parti nuk kane diferenca persa i perket programeve dhe reformave ato kane nje konfliktualitet te jashtezakonshem midis tyre.

Si rezultat i kesaj situate jemi larg modelit te pluripartitizmit perendimor, nuk kemi as nje dinamike e majta - e djathta te tipit evropian, por dy parti te djathta aktiviteti politik i te cilave ka degjeneruar ne luften per pushtet midis grupesh te fuqishme oligarkesh te bashkuar rreth klanesh politike te ndryshme.

(vijon)
------------------------------
Lugonja prek ketu nje teme qe kemi ngritur me pare. Mungesen e kaheve politike ne Shqiperi. Sot per sot e majta dhe e djathta nuk kane kuptim sepse shpesh nderrojne rolet. Gjithashtu konfirmon ekzistencen e nje politike te djathte ne qeverisjen socialiste.
------------------------------

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Regjistruar: 11/06/2002
Vendbanimi: Europe
Mesazhe: 10706

Edhe shoqeria civile si nje zinxhir institucionesh jo qeveritare eshte nje tjeter shembull i hibrideve sterile.
Ndertimi i shoqerise civile ka qene nje nga temat kryesore te nderhyrjes perendimore ne vendet postkomuniste. Ideja e nevojes se ndertimit te shoqerise civile u artikulua teorikisht si nevoje e asaj qe Darhendorf e quan "mbushja e hendekut midis pushtetit dhe popullit", si nje nevoje e rendesishme per rivitalizimin social te ketyre vendeve duke e shnderruar ate qe ne propaganden komuniste quhej "populli i udhehequr nga partia" (ne fakt i mbytur nga gjithpushtetshmeria e shtetit dhe e burokracise). Pra si nevoje e krijimit te asaj hapesire shoqerore qe do t'i kundervihej shtetit duke e kufizuar pushtetin e tij. Ky eshte nje funksion qe mbeshtetet ne idete e teoricieneve anglo-saksone per shoqerine civile, tek dikotomia shtet shoqeri - civile, qe i ka rrenjet filozofike tek Lock sipas te cilit shoqeria civile ekziston perpara shtetit dhe perben, ne nje fare menyre, kunderpartin e tij pasi ky ndertohet. Gjithe ne kete kontekst ndertimi i shoqerise civile u fut ne vendet poskomuniste edhe si nevoje e moderimit te prirjeve nacionaliste qe u shfaqen ne shume vende ish komuniste pas renies se komunizmit, pra si krijuese hapesirash tolerance dhe moderimi ne shoqeri.

Nuk munguan edhe idete gramshiane te shoqerise civile, te ardhura kryesisht nga eksperienca italiane, qe e shohin shoqerine civile si "hapesira ne te cilen perpunohen instrumentet kulturore dhe ideologjike per te transformuar relitetin" , pra, si shprehje te dikotomise domosdoshmeri - liri qe i korespondon dikotomise strukture - superstrukture.
Nuk mund te mohohet se prurja e ketyre ideve dhe tentativa per t'i sendertuar ato ne realitetin shqiptar ka aspektet e veta pozitive vecanerisht persa i perket prurjes se ideve, nder to edhe te ideve kunder nacionalizmit. Kurse sendertimi i ketyre ideve, me cka kuptoj berjen vertet te shoqerise civile kontrolluese te pushtetit, moderuese te tendencave radikale apo dhe artikuluese instrumentesh kulturore dhe ideologjike per te transformuar realitetin - cka ne perendim eshte rezultat i nje procesi te gjate historik dhe kulturor - mund te thuhet se ka deshtuar.

Paradoksalisht, ajo cka hyri teorikisht per te qene shoqeri civile ne kuptimin perendimor doli dicka tjeter pikerisht sepse per ndertimin e saj nderhyri nje faktor i trete, Perendimi. Ky ndikoi per krijimin e nje modeli te shoqerise civile qe e quajta hibrid steril kryesisht nepermjet dy faktoresh.

Se pari, shoqeria civile shqiptare do te merrte kuptimin perendimor nese do te lindte e zhvillohej nga nevojat e brendshme te shoqerise per tu organizuar ne mbrojtje te interesave te grupeve te ndryshme, me te shpeshten ne forme vullnetare ose duke paguar aktivistet kryesore nga kuotat e derdhura nga gjithe pjesetaret apo nga sponsore te pasur, ose edhe nga buxheti i shtetit, si nje pjese e shperndarjes se taksave. Pra duhej te ishte nje produkt qe, per nga vete thelbi i natyres se vet, duhet te ishte i brendshem si nga pikpamja e financimit ashtu edhe e motivimit, me rrenjet ne token shqiptare. Kurse shoqeria civile shqiptare i perngjet nje peme me rrenjet ne ajer sepse ushqimi i saj, dmth. financimi i saj, por ne me te shpeshten e rasteve edhe motivimi, ka ardhur nga jashte. Ishte e veshtire te krijohej ndryshe, dhe nuk mund te mohosh gjithshka nga aktiviteti i saj, por fakti eshte se kemi te bejme me dicka tjeter nga shoqeria civile evropane, pra me nje hibrid qe ne mbi 90% te rasteve ka treguar dhe po vazhdon te tregoje se eshte steril, dmth. i paafte te veteshumohet e te zere rrenje ne shoqeri. Ne momentin kur do te mos kete me ndihma perendimore shumica e OJQ-ve te krijuara do te mbarojne dhe, sebashku me to, edhe shoqeria civile.

Se dyti, Perendimi e mpleksi idene e ndertimit te nje shoqeri civile me aksionin perendimor te ndihmave humanitare duke i perdorur OJQ-te e krijuara si kerpurdha, kryesisht me kete funksion humanitar.
"Per sistemin humanitar perendimor shoqeri civile dhe OJQ jane e njejta gje, ku ketyre te dytave u besohet detyra teknike e privatizimit te welfare dhe e mesimit te popullsine me mendesine e re me synim aftesimin e saj per tregun e lire dhe per institucionet e reja liberaldemokratike".

Tek e fundit, me shume sesa shoqeri civile qe do te ushtronte kontrollin mbi pushtetin ajo u be nje instrument i riciklimit te inteligjencies se komunizmit e cila gjeti pune te paguara shume here me mire sesa punet ne administraten shteterore apo edhe ne universitete. Duke qene shpesh e varur nga ndihmat perendimore ajo, ne me te shpeshten, ka bere politikat e ketyre shteteve dhe jo kunderpartin e pushtetit ne vend. Pas vitit 1997, kur erdhen socialistet ne pushtet, kemi praktikisht eliminimin e shoqerise civile si kunderpart e shtetit sepse socialistet e korruptuan ate ose duke thithur direkt ne pushtet protagonistet e saj ose duke deklaruar bashkeqeverisjen me te. Madje edhe kur hartuan legjislacionin ia hoqen organizatave mbiemrin "jo qeveritare", sic kishte hyre' ne fjalorin e perditshem (OJQ) dhe ia vune thjesht "jo fitimprurese" (OJF). Rezultati eshte evident: nderkohe qe vendi ka aq e aq probleme te te drejtave te njeriut, te shtypit te lire, te ekologjise, te edukimit, te shendetit, te sigurimeve shoqerore etj. etj. eshte e veshtire te gjesh sot shoqata jo fitimprurese qe te ngrene zerin per tu bere verejtje dhe kundershtime politikave te ndryshme qeveritare qe kane krijuar keto probleme. Por, edhe kur keto ekzistojne, jane krejt te pafuqishme per te ndikuar. Nderkaq, fakti se shoqeria civile shqiptare, - me sakte personalitetet kryesore me te cilet ajo identifikohej - pa u formuar mire, u treguan te gatshem te behen njesh me pushtetin tregon anen tjeter te medaljes se kesaj simbioze hibridesh sterile.


(vijon)

-------------------------------------
Ne kete paragraf Lubonja shtjellon anjozine shqiptare per te kuptuar rendesine e nje shoqerie civile, te perbere nga istitucione qe ekulibrojne fuqine e qeverise dhe politikes. Istitucione te tilla do ishin padyshim edhe sindikatat, shoqerite e biznesmeneve etj. Mungesa e istitucioneve te fuqishme civile ben qe sot te gjitha fajet ti vishen dy prijesave te politikes: Nanos dhe Berishes.
-------------------------------------

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Regjistruar: 11/06/2002
Vendbanimi: Europe
Mesazhe: 10706

Me renien e komunizmit ideologjia komuniste u zevendesua me ideologjine neoliberiste e cila mori prestigj te madh ne vitet 90 edhe ne Perendim. Neoliberizmi, i marre ne forme ideologjike ne vendet qe dilnin nga dekada ideologjizim te skajshem te shoqerise dhe qe nuk kishin instrumente kritike, u perkthye ne ethe per pasurim individual si dhe ne krijimin e kultit te prones private dhe te biznesmenit. "Njeriu i ri" i komunizmit u zevendesua me nje tjeter njeri te ri: ky ishte biznesmeni. Nje nga modelet me te sukseseshme te biznesmenit qe kishin shqiptaret edhe afer vendit te tyre ishte Berluskoni. Miti i Berluskonit kishte hyre qe para renies se komunizmit ne Shqiperi. Ai ishte miti i biznesmenit te sukseshem qe kishte ditur te ngrihej e te be'hej i pasur ne saje te inisiatives dhe aftesive te veta individuale. Ishte pikerisht modeli qe kishin ne koke shume shqiptare te sapodale nga nje kolektivizim dhe varferi e detyruar. Shqiptaret u vune edhe kafe-bareve dhe restoranteve te tyre te reja private emrin Berluskoni. Edhe ngritjen e tij ne majat e pushtetit politik shqiptaret e pane si nje rezultat logjik: njeriu qe kishte ditur te behej nje nga me te pasurit ne bote, qe kishte drejtuar skuadren e futbollit me te sukseshme ne bote, pa dyshim kishte aftesi te vecanta, dhe, kur t'i vinte keto aftesi ne sherbim te vendit, do te arrinte po ate mrekulli qe kishte arritur me kompanite dhe skuadren e tij. Shtoi kesaj edhe idene se meqenese ky ishte i pasur, nuk do te kishte nevoje te vidhte.

Nen modelin e Breluskonit lindi ne Shqiperine e pas viteve 97, kur u lejuan mediat private, edhe nje numer i madh gazetash radiosh dhe televizionesh private. E gjithe kjo industri mediatike ka nje karakteristike te vecante: ajo nuk eshte rentabel ne vetvete, por financohet nga fitimet e ketyre biznesmeneve te rinj qe i nxjerrin fitimet e tyre nepermjet bizneseve te tjera kryesisht duke shfrytezuar fuqine dhe influencen qe u jep fuqia e tyre mediatike mbi politikanet si dhe lidhja qe krijojne me ta ne saje te kesaj fuqie, por edhe nepermjet sherbimeve apo shantazheve qe mund tu kryejne atyre. Rritja dhe fuqizimi i ketyre oligarkeve me sjell ndermend filrnin e Spilbergut "Jurasic Park". Ashtu si ata shkencetaret ne "Jurasic Park" qe mendonin se mund t'i kontrollonin dinozauret qe zhvilluan ne epruvete, ne krye te here's edhe shume intelektuale filluan te kontribuojne ne gazetat dhe televizionet e ketyre oligarkeve me idene se ata nuk mund te benin shtyp e media pa ta se fjala e tyre atje ishte me e rendesishme sesa fuqia qe po merrnin mediat e tyre. Por, per nje kohe shume te shkurter ata u bene tejet te fuqishem dhe i kane kthyer shumicen e gazetareve dhe intelektualeve te vendit ne rrogetare qe u sherbejne interesave te tyre, kurse mediat e tyre ne mjete te fuqishme ne sherbim te lobeve te ndryshme politiko ekonomike.

Kemi te bejme, pra, me nje industri mediatike te cilen e mban gjalle mbeshtetja politike dhe ekonomike dhe qe eshte jashte ligjeve te konkurences se lire dhe te barabarte, e cila ka krijuar nje bote virtuale nepermjet te ciles manipulon opinionin publik duke fryre sukseset e duke fshehur deshtimet, apo duke devijuar vemendjen e publikut. Eshte nje hibrid ku ndjehen rrenjet e se kaluares sepse te kujton kohen kur industria mediatike, si pjese e aparatit propagandistik te komunizmit, mbahej me kembe nga shteti per qellimet e sundimit te shtreses se burobkracise partiake.

(vijon)

---------------------------------------
Jo me larg se dje Departamenti i Shtetit Amerikan eshte shprehur i shqetesuar per perzjerjen e biznesit dhe botes se ekonimise ne mediat shqiptare. Cfare konferme me prestigjoze do te vlente per ti dhene kredi mendimit te Lubonjes.
Disa emra (me vone mund te shtoni te tjere): Koco Kokedhima eshte biznesmen i fuqishem dhe ka ne dore nje prej gazetave me te fuqishme: Shekulli. Ky biznesmen po pergatitet te hape tashme dhe nje televizion te ri!
Vajdin Lame (i vrare para pak ditesh ne Tirane) ishte biznesmen i fuqishem por edhe president i Top Albania Radios, pronar i Juveniljas etj. Ndersa eshte publike tashme qe Vajdin Lame do te hynte ne politike sic ishte shprehur me disa miqte e tij, nuk eshte cudi qe edhe Koco Kokdhima se shepjti te hedhe kantidaturen per deputet.
Eshte kjo amalgame biznes-media-politike qe nuk krijon variacionin e sinqerte per zhvillimin e demokracise, me role te qarta te seciles prej rrymave te jetes demokratike.
--------------------------------------------

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar

Regjistruar: 11/06/2002
Vendbanimi: Europe
Mesazhe: 10706

Pas njembedhjete vjetesh perpjekjesh per te ndertuar ekonomine e tregut, ne Shqiperi, sipas nje artikulli te shkruar nga nje nga gazetaret me serioze te ekonomise (Fatos Çoçoli, Panorama), prodhohet ne vend vetem afro 1/5 e asaj qe konsumojme (afro 350 milion dollare ne vit). Pjesen tjeter te asaj cka konsumojne shqiptaret e sigurojme nga trafiqet e droges dhe te prostitucionit (afro 350 milion dollare) nga emigracioni (500 - 600 milion dollare - edhe tek kjo shume ka nje pjese te rendesishme te piset) si dhe (afro 700 milion) nga ndihmat e huaja dhe nga kredite. Eshte e qarte se nje ekonomi e tille veshtire se mund te konsiderohet ekonomi e tregut te lire. Kemi te bejme me nje tjeter lloj hibridi. Kemi te bejme me rezultanten monstruoze te hibridizimit midis tregut te lire, ekonomise se paligjshme, krimit te organizuar, korupsionit dhe traditave klanore (pjesa me e madhe e oligarkeve si dhe e boseve te krimit te organizuar jane kryetare klanesh familjare). Eshte e qarte se nje strukture e tille ekonomike e kushtezon fuqimisht sistemin politik te krijuar. Meqenese pesha e ketyre aktoreve ekonomike eshte kaq e rendesishme kete gjendje, qe do te tentonte te mbyllte trafiqet, te kthente njerezit ne vend duke krijuar vende pune si dhe qe do ta detyronte shtetin te hynte ne praktikat e shtetit ligjor. Kuptohet, gjithashtu, se, duke qene kjo shtrese nje pjese e vogel e shoqerise, ajo nuk do te prodhoje dot vecse polarizim. Per rrjedhoje, kuptohet, gjithashtu, se pjesa me e madhe jo vetem mbetet e varfer, por nuk ndjehet as e peifaqesuar dhe nuk ka instrumente per t'i kontrolluar keta njerez te fuqishem.

Si perfundim
Nese do ta konsiderojme ekstremin e majte si kombinimin e barazise me metodat autoritare dhe polin e tij te kundert, ekstremin e djathte, si kombinim te pabarazise me metodat autoritare mund te themi se, nese me renien e regjimit komunist Shqiperia ishte nje regjim i ekstremit te majte, tani, pas njembedhjete vjetesh tranzicion postkomunist ne mund te themi se panduli po shkon shume shpejt ne drejtimin e ekstremit te djathte. Nje grup oligarkesh po kontrollon ne te njejten kohe pushtetin politik, pushtetin financiar, pushtetin mediatik si dhe krimin e organizuar duke kercenuar jo vetem mbijetesen ekonomike te njerezve, por edhe lirine e tyre.
Ka ardhur koha per pandulin te kthehet prapsh per kah ato vlera dhe per kah ato politika qe i konsiderojne barazine dhe lirine si dy kushte te pandashme.


FUND I ESESE

------------------------------------------------
Kjo eshte dhe pjesa e fundit e esese. Kush e ka lexuar materialin dhe deshiron te shtoje dicka apo te plotesoje aspektet qe ka paraqitur Lubonja me raste konkrete eshte i mirepritur. Ju lutem mos postoni mesazhe te shkurtra propagandistike. Do te fshihen.
------------------------------------------------

Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar