Klodel
.
Regjistruar: 10/01/2003
Vendbanimi: .
Mesazhe: 5233
|
Pasojat: 1991 e kėtej
KRYENGRITJET MARS 1991
Pothuajse menjëherë pasi Iraku pranoi armëpushimin, kryengritjet filluan të shpërthenin në zonat disidente në veri dhe jug të vendit.
Myslimanët shiit në Basra, Najaf dhe Karbala në Irakun jugor, protestuan nëpër rrugë kundër regjimit.
Kurdët në veri bindën ushtarakët lokal që të kalonin në anën e tyre. Sulejmania ishte qyteti i parë i madh që ra në duart e kundërshtarëve.
Brenda një jave, kurdët morën nën kontroll Rajonin Autonom Kurd dhe qytetin e afërt, Kirkuk, i pasur me naftë. Në mes të shkurtit, presidenti Bush, babai i presidentit aktual, u kishte bërë thirrje irakianëve dhe ushtrisë që "t'i merrnin punët në duart e veta".
Por ndihma amerikane që shpresonin t'u vinte nuk erdhi kurrë. Në vend të saj mbërritën helikopterë ushtarak irakianë.
INDICT, një grup që bënte fushatë për nxjerrjen e udhëheqësve irakianë në gjyq për krime lufte, thotë se civilët dhe ata për të cilët dyshohej se ishin rebelë ishin ekzekutuar në masë, ndërsa ishin bombarduar dhe spitale, shkolla, xhami, tempuj dhe kolona të refugjatëve.
Sipas SHBA-së, që është kritikuar se ka lejuar Sadam Huseinin të vazhdojë me përdorimin e helikopterëve ushtarakë, 30,000 deri 60,000 vetë u vranë nga represioni irakian.
Në veri të vendit, 1.5 milion kurdë u detyruan të arratiseshin përtej maleve në Iran dhe Turqi. Kushtet e vështira shkaktuan në katastrofë humanitare, OKB-ja ndërmori një operacion të madh humanitar për të hedhur ndihma nga ajri për refugjatët.
KOSTOJA NË MJEDIS NGA VITI 1991
Një pasojë e Luftës së Gjirit më 1991 ishte njëra prej katastrofave më të rënda të mjedisit në botë.
Ndërsa aleatët bombradonin Irakun, forcat pushtuese të Sadam Huseinit hapën tubat e puseve kuvajtjane të naftës, duke derdhur rreth tetë milionë barrela naftë në Gjirin Persik.
Irakianët po ashtu i vunë zjarrin të paktën gjashtëqind puseve të naftës, duke krijuar re të zeza gjigante tymi mbi Kuvajt.
Ndërsa aleatët bombradonin Irakun, forcat pushtuese të Sadam Huseinit hapën tubat e puseve kuvajtjane të naftës, duke derdhur rreth tetë milionë barrela naftë në Gjirin Persik.
Irakianët po ashtu i vunë zjarrin të paktën gjashtëqind puseve të naftës, duke krijuar re të zeza gjigante tymi mbi Kuvajt.
Ekipeve të udhëhequra nga eksperti i zjarreve të industrisë së naftës, Red Adair, iu deshën të paktën gjashtë muaj për t'i fikur zjarret dhe për t'i mbuluar puset.
Treqind e njëzet "liqej nafte" u lanë në shkretëtirë, që morën pjesën më të madhe të dekadës në vazhdim për t'u pastruar. Viktima të ndotjes ishin zogj të detit, korale dhe breshka të rralla.
Mjekët kuvajtjanë poashtu dyshuan se retë e tymit ishin shkaktarë të një shtimi të konsiderueshme në numrin e të sëmurëve nga kanceri, nga sëmundje të zemrës dhe probleme me frymëmarrje.
Në Irak, janë ngritur shqetësime për ndotjen e shkaktuar si pasojë të përdorimit nga ana e forcave alate të municionit dhe predhave me uranium të varfëruar.
Iraku pretendon se pluhuri radioaktiv që kishte mbetur pas shpërthimit të tyre kishte shkaktuar një nëntëfishim të rasteve me kancer në afërsi të qytetit Basra.
Disa veteranë të Luftës së Gjirit fajësojnë uraniumin e varfëruar për sëmundjet nga të cilat kanë lënguar pas kthimit nga Gjiri Persik.
Këto pretendime nuk janë dëshmuar, por edhe në qoftë se radioaktiviteti nuk është fajtor, uraniumi i varfëruar është metal tejet toksik dhe ka lënë ndotjen si pasojë.
SËMUNDJET E LUFTËS SË GJIRIT NGA VITI 1991
Dhjetëra mija pjesmarrës në Luftën e Gjirit janë paraqitur me probleme shëndetësore pas luftës.
Shumë prej tyre u kanë shkaktuar probleme ushtarëve që më parë ishin shëndosh e mirë.
Që nga njoftimet e para në media për sëmundjet e Luftës së Gjirit në vjeshtë të vitit 1991, veteranët kanë luftuar që simptomat e tyre të njihen si sindromë specifike që ka lidhje me Luftën e Gjirit.
Të tjerët vënë në dukje armët me uranium të varfëruar dhe insekticidet organofosfate që përdoren për të mbrojtur trupat nga insektet e ndryshme.
Kundërshtarët kanë thënë se statistikat thjeshtë nuk mbështesin pretendimet se veteranët kanë nivele jashtëzakonisht të larta sëmundjesh, ose kanë fajësuar Çrregullimin nga Stresi Post Traumatik, reagim psikologjik ndaj traumave.
Ministria britanike e Mbrojtjes thotë se në disa raste "ekziston lidhje e qartë me shërbimin në Gjirin Persik," por nuk e njeh Sindromën e Luftës së Gjirit si gjendje të vetme shëndetësore.
Pentagoni thotë se hulumtimet "nuk kanë vërtetuar asnjë shkaktar specifik të këtyre sëmundjeve.
KUVAJTJANËT E ZHDUKUR NGA VITI 1991
Rreth 600 vetë - kryesisht kuvajtjanë - konsiderohen të zhdukur që nga përfundimi i Luftës së Gjirit.
Për ta mendohet se janë ndaluar gjatë pushtimit të Kuvajtit nga Iraku apo gjatë luftës. Shumica janë civilë.
Iraku thotë se ka humbur gjurmët e të burgosurve shtetas të huaj gjatë kryengritjes në jug të vendit në mars 1991.
Ai po ashtu thotë se më shumë se 1,000 shtetas të tij konsiderohen të zhdukur.
Por zyrtarë të Kryqit të Kuq kanë inspektuar burgjet e Kuvajtit dhe kanë gjetur vetëm 40 irakianë, të gjithë kriminelë ordinerë.
Më shumë se një dekadë pas përfundimit të luftës, familjet e kuvajtjanëve të zhdukur vazhdojnë të jetojnë me shpresë.
Ka pasur njoftime të dëshmitarëve që thonë se i kanë parë disa prej të burgosurve të gjallë në Irak, shumë kohë pas përfundimit të Luftës së Gjirit.
Kuvajti ka vazhduar fushatën për këtë çështje, por përkundër përpjekjeve të një komisioni ndërkombëtar dhe të Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq, fati i të zhdukurve mbetet i panjohur.
__________________
It takes just as much courage to express your love when it's right, as it does to walk away when it's wrong.
Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar
|