Keni
Vezhgues
Regjistruar: 01/02/2003
Vendbanimi: Philadelphia usa
Mesazhe: 3202
|
Pjeset perberese te nenrajonit verilindor
Per shkak te larmis natyrore, te popullimit dhe te ekonomise, ne kete nenrajon dallohen disa krahina dhe zona te ndryshme gjeografike, te cilat jant: malesia e Hasit dhe e Gjakoves, lugina e Dri-nit te Zi dhe vargu i Korabit; malesia e Puke-Miredites dhe vargjet malore te Lures; Lugina e Matit dhe vargjet e Skenderbeut; malesia e Martaneshit; Gollobordes dhe Çermenikes.
Malesia e Hasit dhe e Gjakoves
Kjo malesi shtrihet ne lindje te Alpeve Shqiptare dhe vazhdon dhe jashte kufirit shteteror te R. Sh, dhe ne rrafshin e Dukagjinit(Kosove). Ne jug deri ne liqenin e Fierzes.
Ajo perbehet nga shkembinje magmatik, me te cilet lidhen mineralet e kromit; nga gerqeroret dhe terigjenet. Ne veriperendim te saj mbizotron relievi kryesisht kodrinor, kurse ne jug lindje (malesia e Hasit), relievi malor, gropat e fundosura, nga te cilat me e madhja eshte ajo e Tropojes.
Popullimi eshte me i dendur se sa ne Alper Shqiptare. Qendrat e banuara me te medha dhe me te perqendruara jane te vendosura kryesisht ne gropat dhe ne luginat, ne te cilat ka toka bujqesore me pjellore dhe kushte me te mire per ndertimin e banesave. Ne kodrat dhe ne malet keto qendra jane shuem te paketa, me te vogla. Popullsia eshte kryesisht fshatare. Qytetet e saj jane:Bajram Curri, me i madhi, dhe Kruma, qe jane qendra administrative te rretheve perkatese (Tropoj e Has) si dhe qyteti i Fjerzes, i ngritur me ndertimin e hidrocentralit me te njejtin emer.
Ekonomia e kesaj malesie perfaqsohet kryesisht nga bujqesia dh industria e kromit. Kushte te mira per bujqesi kane gropat ( e Tropojes, Bytycit, Krumes, Zogajt). Dallohet ajo e Tropojes me sip. mjafte te madhe te tokave te punushme, ne te cilat kultivohen drithrat, mollet, geshtenjat, kumbullat e degjuara tropojane, ndersa ne blegtori mbizotrojne te imtat, sidomos dhite. Ne Kame dhe ne Ragam te malesise se Gjakoves ndodhen minierat e kromit.
Malesia e Puke-Mirdites dhe Vargjet e Lures
Kjo malesi shtrihet midis Drinit ne veri dhe dhe Fanit te vogel ne jug, midis lugines se Matit dhe Gjadrit ne perendim dhe Drinit te Zi ne lindje. Kjo malesi perbehet kryesisht nga shkembinje magmatik, me te cilen lidhen mineralet e bakrit. Nder malet kryesore te kesaj malesie permendim: Bjeshket e Kushnenit dhe te Terbunit, Krabi, Maja e Malit, Mune-lla etj. Midis maleve te saj ndodhen luginat e Fanit te Madh, Fanit te Vogel, luginat e degeve te Drinit, si dhe disa gropa: e Iballes, e Pukes etj.
Vargjet e Lures shtrihen ne pjesen qendrore te nenrajonit verilindor, nga lugina e Fanit te Vogel (veri) ne luginen e Bulqizes (ne jug). Jane dy vargje paralele me drejtim veri-jug. Midis maleve permendim: malin e Lures, me cirqe dhe liqene te shumta akullnajore, qe dallohen per bukuri te ralle dhe vlera te medha turistike; malin e Dejes, Balgjati etj. Vargjet e lures nderpriten terthor nga lugina e Bulqizes (15km e gjate dhe rreth 1km e gjere), ne afersi te se ciles gjenden mineralet e kromit.
Popullsia ne malesin e Puke-Mirdites dhe ne malet e Lures eshte e paket, kurse dendesia e kesaj popullsie arin pothujse aq sa dhe dendesia mesatare e popullsise se Alpeve Shqiptare. Edhe ketu popullsia eshte e vendosur kryesisht ne gropat dhe ne luginat. Qendrat e banuara ne pergjithsi jane te vogla, large njera-tjetres dhe mjaft te shperndara.
Pjesen me te madhe te popullsise e perben popullsia fshatare, kurse ajo qytetare eshte e paket. Qytetet jane te vogla dhe te krijuara nga shendrimi i qendrave fshatare ne qytete, si rrjedhim i caktimit te tyre si qendra administrative te rretheve ose si pasoj e vendosjes ne to te industrise. Gjenden keto pese qytete: Resheni, Rubiku, Kurbneshi, Puke dhe Fushe-Arez.
Resheni, qyteti me i madhe i madhe i malesise, eshte vendosur neluginin e Fanit te Vogel dhe perben qendren administrative te rrethit te Mirdites.
Rubiku, i vendosur ne luginen e Fanit, eshte qyteti i punonjesve te bakrit. Ne kete qytet industria e bakrit perfshinte ciklin e plote: nxierjen e mineralit nga nentoka, shkrirjen dhe rafinimin e tij. Industria e bakrit e ndoti shume mjedisin.
Kubneshi, i vendosur ne luginen e Urakes (dege e Matit), eshte qyteti i minatoreve dhe i metalurgeve te bakrit.
Puka, e vendosur ne nje grope te valezuar, eshte qytet i ri dhe qender e rrethit me te njejtin emer.
Fushe-Arrezi, i vendosur ne sektorin e siperm te lugines se Fanit te Madh, eshte qyteti i punonjesve te pyeve, te perpuimit te drurit dhe te industrise se perpunimit te bakrit.
Ne kete malesi gjendet industria e bakrit me cikel te pote, pra nxierja e mineralit, metalurgjia dhe rafinimi i bakrit. Minierat e ketij minerali jane te shumta: Spac, Kurbnesh, Perlat, Reps, Kacinar, Qafe-Bar, Rubik, Thire, Tuc, kurse metalurgjia dhe rafinimi jane ne Rubik. Aktualisht jo te gjitha objektet e kesaj industrie vazhdojne te punojen.
Shfrytezimi i pyjeve dhe perpunimi i drurit. Ketu ndodhen disa stabiliminte sharash, midis te cilave mund te permendim ate te Fushe-Arrezes, stabilimenti me i madh i perpunimit te drurit ne te gjithe pjesen veriore te vendit.
Prodhimi i pakte bujqesor eshte perqendruar ne gropat dhe luginat (Fanit te madh dhe te Vogel). Ai perbehet nga drithrat, prodhimet blegtorale etj.
__________________
Thuaj ate qe mendon dhe mendo ate qe duhet.
Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar
|