Kuriozi
Addicted to love
Regjistruar: 20/10/2005
Vendbanimi: In the Middle of a Heartbeat
Mesazhe: 276
|
Per ata qe duan te shohin fytyren ne mendimin e nje tjetri
Në masën që mashkulli i shkretë fsheh veten, në atë masë i shton vetes territor femëror plus
Ervin Hatibi
Në të shfletuarit shpejt të një antologjie poetike, bëjmë identifikimet e duhura, duke u nisur fillimisht prej emrit të autorit ose prej rrathëve që përhap titulli i vjershës a ndonjë trop më tej në nënujësinë e vargjeve poshtë portit të titullit. Nëse kemi edhe më kohë në dispozicion, fiksojmë kalimthi në shfletim, si në një tren që ecën me shpejtësi, portretet e posaçme fotografike të poetëve, që ata vetë i kanë zgjedhur për t'u përfaqësuar, bashkë me poezitë e veta. Kur ke më shumë vakt, veç poezisë që më në fund e lexove, nis edhe shijon pastaj një situatë romani në të dhënat biografike, vetëpërkufizimet, stacionet profesionale, gjithnjë duke u rrotulluar rreth pamjes së gatshme të personazhit në foto... Krejt kështu, në më të fundit antologji që mora në duar, po vija re një gjë interesante; atë se poetët meshkuj që dukshëm vinin gati të gjithë nga provinca, kishin dhënë në biografitë e tyre vetëm datën e lindjes, pa vendlindjen pranë, siç bënin poetët pa komplekse apo ata nga qyteti. Pasi kishin refuzuar të dëftonin vendin e lindjes, një koordinatë fatale, shkruanin thjesht formulën "Jeton dhe punon në Tiranë", për të na thënë kështu në formë gjëagjëze se nuk ishin hiç të kënaqur të numëroheshin si ish-katundarë; tashmë ata ishin konvertuar born-again qytetarë. Kurse femrat poete, e kishin parë të parrezikshëm shënimin e emrit ekzotik të vendlindjes dhe kishin vendosur të fshihnin dukshëm vetëm datëlindjet paksa të largëta, diku thellë në shekullin e kaluar... Duke parë sesi mashkullorët përgjithësisht kishin problem të fshehin fshatin e lindjes, kurse gratë moshën, u bëra gati të abuzoj filozofikisht, se burri sigurisht është koha, kurse gruaja hapësira, por pastaj vendosa ta lë këtë paralele për më vonë e të merrem me faktin e dhimbshëm të burrave shqiptarë, që fshehin targën, mundimshëm, në botë a në metropol, me të dy duart, në një pozë mjerane si të mbrojtësve të futbollit gjatë goditjeve brenda zonës së rreptësisë. Duke fshehur burri fshatin e vet, gjuhën, emrin e tij, të gjitha këto veçori, ai fsheh në fakt kështu edhe një pjesë të të qenit vetja, të të qenit burrë. Në përfytyrimet e sakta të traditave të lashta, krejt natyrshëm mashkulli përfaqëson të dukshmen, dielloren, të shpallurën, sepse e tillë është edhe natyra e gjërave të veta gjinore, krejt ashtu si te femra brendshmëria e organeve gjinore, përcakton simbolikën e të fshehtës, hënores, të tërhequrës. Në masën që mashkulli i shkretë fsheh veten, në atë masë i shton vetes territor femëror plus. -Vendlindja? Lëre atë muhabet tashti... Jeton dhe punon në Tiranë! Emri? I negociueshëm. Ose më thërrit thjesht Jani. (Në postën e vogël të qytetit verior N., mbaj mend të shkruar në kabina, si në shkëmbin e Gramatës, dhjetëra numra të gjatë telefoni, dhe bri tyre emra tipikë grekë, të cilët prindërit e emigrantëve i kishin po aq të vështirë sa numrat për t'i mbajtur mend, sa detyroheshin t'i shkruanin para se të kërkonin bijtë me to.)
E femra përveç moshës (mosha si datë apo si rrudhë) nuk fsheh më gjë. Nuk e ka më të nevojshme. Përballimi me të si hapësirë, si vend, si pamje, e zhvlerëson çdo lloj falsifikimi të karakterit gjeopolitik. Në një shoqëri të disenjuar nga totalitarizmi mashkullor, nuk ka ndonjë rëndësi të madhe, nuk bien pikët nëse kjo goca është rumune apo shqiptare apo nga ai fshati i humbur fare, që të bën të skuqesh kur i shqipton emrin, si të kesh përmendur fjalë turpe; fatkeqësisht femra vlerësohet jo për atë që mund të bëjë, po për atë që mund të bëjë mashkulli me të. ("Kërkojmë dy punonjëse të moshave nga 18 deri 25 vjeç...").
Në ndryshim nga shoku Enver që kishte vetëm ditëlindje, femra në këtë lloj shoqërie ka vetëm ditëvdekje, prandaj, që të jetojë sa më shumë "kontrabandë", e kemi lejuar ta rrumbullakosë ca moshën, duke i falur me bujari ndonjë pesëvjeçar siç i falim kamarieres kusurin në kafe. E kemi lejuar po ashtu edhe të kapërcejë normat e fonetikës dhe të na fusë në ligjërim lloj-lloj xhingla-minglash të ëmbla, të cilat ajo vetë i ndryshon dekadë pas dekade, për variacionin tonë, si të ishin ringtone celulari. Kur kam qenë i vogël p.sh. mbaj mend se gratë e shqiptonin rë-në duke e shartuar me një lloj shë-je. Kisha një mësuese historie që m'i ngrinte qimet përpjetë kur çdo copë herë thoshte "mish... mish" (lexo: mirë, mirë.) Kurse sot, vë re se e njëjta rë ka pësuar një lloj përsosje rotacizmi (po po) , duke u bërë si rë-ja e italianëve, duke u ngjethur pak në qiellzën pranë dhëmbëve, në vendin ku ne shqiptarët prodhojmë në përgjithësi të-të. Po ashtu gratë dhe vajzat tona, kanë nisur që a-të t'i shqiptojnë si e, si edhe e-të vetë t'i hapin duke iu shtuar nga një gjysëm a-je nga pas. Kjo e fundit, e-ja me një gjysëm a-je brenda, të jep përshtypjen e greqishtes kur e dëgjon sidomos në reklama. Problemi është se, në dallim me shqetësimin e akademikëve se mos po na zhbëhet shqipja dhe identiteti i saj standard nën prurjet e huaja të përditshme, shqetësimi im është për identitetin personal, se këto lodrinat fonetike, me të cilat gocat e reja kërkojnë të na tërheqin vëmendjen drejt tyre e mallit që reklamojnë në TV, këto po instalohen si e folur zyrtare në Shqipëri, duke u bërë timbri tipik i emisioneve të lajmeve, i komunikimit në shitblerje të shtrenjta apo në mjedise të ndriçuara fort organizatash qeveritare e joqeveritare. Një lloj politese e bezdisshme e veshur me këto fonema hibride, ka arritur të bëhet zhargon zëvendësministrash apo zyrtarësh të tjerë të rangut të dytë, që siç duket, edhe pozicioni vartës ua kërkon ta vajzërojnë dhe më tej sjelljen (në përpjestim të drejtë kjo me sa pasha e ndjen veten shefi në institucionet shqiptare të konceptuara si hareme private). Shqetësimi im numër dy është se veç kësaj, në të gjitha këto nivele të komunikimit që përmenda, shto këtu edhe shtypin e shkruar, kam vënë re një shtim të pazakonshëm, por që nuk shqetëson më njeri, të një lloj komunikimi arbëresh të tipit "ai u skuzua pas incidentit", gjë që prapë mund të shfajësohet tek ndonjë vajzuke që do të duket çapkëne, por kurrën e kurrës te ndonjë burrë. Para disa ditësh, tek ndiqja shkarazi në ekran pjesë nga një debat për punë të shërbimit sekret, më zu veshi se një figurë goxha e njohur, ish-kryeministër bile, tha diçka të përafërt me: "e kemi diskutuar xha këtë problem." Njëri nga të pranishmit rrumbullak tryezës, u hutua, "si xha? Ç'domethënë kjo?" Mori përgjigje, se kjo xha (gia-italisht) ishte forma "ndryshe" dhe kontemporane e të thënit fjalën "ndërkaq". E kisha dëgjuar xha këtë fjalëz edhe në të tjera rastisje jo vetëm në dialogje të sforcuar me ndonjë sporteliste apo sekretare, por edhe në TV, nëpër spektakle apo intervista. Publikisht në gojë ministrash sesi tingëllonte...
Po t'i mbledhësh më në fund krejt këto latimet dhe importimet fonetike, fjalëza italike, ndryshime emri me rrënjë e degë, si edhe faktin se maskimet identitare nga halli, nëpër botë apo në metropol të shqiptarëve të shkretë, shoqërohen edhe me ndryshim (zbutje, mekje) të zërit saherë përballesh me autoritetet... të gjitha këto na japin një tablo të trishtuar të emrit shqiptar të gjinisë mashkullore; plotësuar kjo edhe me faktin e mirënjohur se ndotja e mjedisit dhe e ushqimit, përhapur tashmë edhe ndër ne, shkakton dëme serioze në potencën dhe riprodhimin mashkullnor.
__________________
Ata flasin pėr ditė qė presin tė vijnė, kur gjithēka do jetė zbulesė.
Denonco kėtė mesazh tek moderatorėt | IP: e regjistruar
|
03 Shkurt 2006 10:37
Dola nga foleja, kam filluar te shurroj!
Forumi Horizont > Nen-forumet e lira > Tė ndryshme > Nė rrotė tė lirė...kėtu nuk ėshtė filozofia > Ti, Une Dhe Vdekja (sfide)
