Forumi Horizont (http://www.forumihorizont.com/index.php3)
- Fizikë dhe Astronomi (http://www.forumihorizont.com/forumdisplay.php3?forumid=10)
-- Celsi i universit (http://www.forumihorizont.com/showthread.php3?threadid=18641)

Pyetja jote fajtor eshte bere shpejt e me nxitim. Ne vend te fjales "substancave", duhet "elementeve", ose edhe "materialeve. Substancat dhe materialet jane krijuar nga njeriu gjate gjithe koherave, ndaj dhe pak keto na tregojne evolimin e natyres. Edhe ne si femije kemi prodhuar substanca dhe materiale nga krijimi (perzierja) e substancave apo materialeve te tjera. Biles, fjala "substance" eshte pak e nderlikuar; kjo perdoret me shume ne procese kimikale.
Tek formimi i elementeve ne menyre artificiale, ne kuptojme shume mbi evolimin e natyrws, pasi elementet jane formacione te caktuara te atomeve. 2, 3 apo 4 ose 8 e me shume atome te lidhur me njeri-tjetrin na japin elemente te ndryshem. Sa me afer te jene elementet (grupimet e ndryshme te atomeve), aq me kollaj hyjne ato ne reaksione dhe lidhje me njeri-tjetrin. Natyra/universi ka pershkuar kete rruge ne evolimin e saj/tij, duke na dhene deri tani nja 92-93 elemente te caktuar, pa llogaritur izotopet (ndermjetesit e elementeve); gjithashtu pa llogaritur materialet e ndryshme, qe jane edhe me shume se sa elementet, si dheu, uji, ajri, plastika, metalet, etj.
Tani ky formim i nje elementi me menyre artificiale, (nen presion apo temperatura te caktuara), nuk tregon gje tjeter vecse ate proces qe ka ndjekur natyra ne krijimin e elementeve dhe materiualeve te ndryshme, ndonese natyra ka vepruar "me ngadale" dhe pa nxitim, ndersa njeriu me teknollogjine e tij vepron me nxitim dhe procese te kontrolluara nga maqinat qe ka shpikur, te cilat realizojne temperaturat dhe presionet e duhura. Shpresoj se keto mesime te 8-vjecares i solla qarte.